20 Büyük İhracat Ülkesi Uluslararası Hukuku İhlal Ediyor

Uluslararası Şeffaflık Örgütü, dünyanın en büyük ihracatçı ülkelerinin, sınırötesi rüşvetle mücadele etme yükümlülüğünü ihlal ederek, son dört yıl içinde yabancı kamu görevlilerine rüşvet ile ilgili hiçbir kovuşturma veya inceleme yapmadığına dikkat çekti.

Uluslararası Şeffaflık Örgütü (Transparency International-TI) tarafından, OECD Uluslararası Ticari İşlemlerde Yabancı Kamu Görevlilerine Rüşvet Verilmesinin Önlenmesi Sözleşmesi'nin (Sözleşme) uygulanması açısından Sözleşme'yi imzalayan 41 ülkenin gösterdiği ilerlemeyi her yıl tarafsız bir bakış açışıyla karşılaştırmalı olarak değerlendirildiği "Exporting Corruption 2015¨ raporunu yayınlandı.

2015 Raporu, Sözleşme'nin yürürlüğe girmesinin üzerinden 16 yıl geçmiş olmasına rağmen, 41 ülkeden sadece 4'ünün ( Almanya, Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık, İsviçre) Sözleşme'yi aktif bir şekilde uyguladığını, Sözleşme kapsamında soruşturma yürüttüğünü, yargılama yaptığını ortaya koydu. Sözleşme'nin uygulaması bakımından 6 ülkenin "orta", 9 ülkenin "sınırlı" olarak değerlendirildiği raporda, 20 ülkenin ise şirketlerin yolsuzluğu dünya çapında yaymalarını önlemek amacıyla hiç önlem almadığı ya da çok az önlem aldığı, 2 ülkede ise ölçüm yapılamadığı belirtildi.

Türkiye'nin geçen yıl olduğu gibi bu yıl da "az veya hiç uygulama kaydedilmeyen" ülke kategorisinde yer aldığı raporda, 17-25 Aralık Yolsuzluk Soruşturması'nın takipsizlikle sonuçlanmasına ve bu süreçte yargı bağımsızlığı ile ifade özgürlüğünün ihlal edildine dair endişelere işaret edildi.

Türkiye'de yolsuzlukla mücadele konusundaki eylem planlarının hazırlanması ve yürütülmesinde sivil toplum katılımının sağlanmadığı vurgulanan raporda, HSYK'nın bağımsızlığı konusunda endişelerin mevcut olduğuna dikkat çekildi ve şu önerilere yer verildi:

1. Yargı, siyasi baskılara karşı korunmalıdır.

2. Yabancı kamu görevlilerine rüşvet iddiaları etkili bir şekilde soruşturulmalıdır.

3. Şirketlerin yurtdışındaki rüşvet eylemlerine karışmasının engellenmesi için tüzel kişilere öngörülen para cezaları arttırılmalıdır.

4. Mahkemelerin yurtdışındaki rüşvet eylemleri ile ilgili tüm kararlarını yayınlamasının şart koşulmalı, soruşturma ve davalara ilişkin veriler düzenli olarak derlenmelidir.

5. Özel sektör çalışanları ve kamu görevlileri, kendi kurumlarında yolsuzlukla mücadele konusundaki farkındalığı arttırmak için eğitime tabi tutulmalıdır.

6. Gerek özel sektörde gerekse kamu sektöründe ihbarda bulunan kişilerin (whistleblower) korunması geliştirilmelidir.

OECD'ye yaptırım çağrısı

Uluslararası Şeffaflık Örgütü başkanı José Ugaz, devletlerin, OECD Ticari İşlerde Yabancı Kamu Görevlisine Rüşvetin Önlenmesi Sözleşmesi'ni imzalayarak sınır ötesi yolsuzluğu inceleme veya kovuşturma yapacaklarını taahhüt etmelerine karşın yarısının buna uymadığına dikkat çekti.

Ugaz, "OECD bu ülkelerin kötü performansını önlemek amacıyla yaptırımda bulunmalı. Uluslararası hukuk yükümlülüklerini ihlal ederek sınır ötesi yolsuzlukla savaşmamak tolere edilemez" dedi. - İstanbul