Akkuyu Nükleer Santrali Deniz Yapılarının Temeli Törenle Atıldı, Çevreciler Eylem Yaptı (2)

Türkiye'nin 'NÜKLEER ENERJİ SERÜVENİ

TÜRKİYE'nin bundan 60 yıl önce başlayan nükleer enerji serüveninde en büyük somut adım, bugün Mersin'de gerçekleştirilen temel atma töreni oldu. İşte nükleer enerji için Türkiye'de 1955'te başlayıp bugünkü temel atmaya kadar olan süreçte yaşananlar:

1955 - Başbakanlığa bağlı 'Atom Enerjisi Komisyonu' kuruldu.

1957- Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'na (EAEA) üye olundu.

1962 - İstanbul Küçükçekmece Nükleer Araştırma Merkezi'nde 1 MW gücünde TR-1 adı verilen deney reaktörü işletmeye alındı.

1967 - Nükleer santrallerle ilgili ilk etütler yapıldı.

1977 - İşletmeye girecek 'ağır-su' tipi nükleer santral kurulması öngörüldü, ancak proje gerçekleştirilemedi.

1974 - 1983'te işletmeye alınacak şekilde Güney Anadolu'da nükleer santral kurulması kararlaştırıldı.

1976 - Mersin'in Gülnar İlçesi'ne bağlı Büyükeceli Beldesi Akkuyu mevkii santral yeri olarak belirlendi. Yer lisansı alındı, ihale sonuçsuz kaldı.

1980 - İkinci santral yeri olarak Sinop'un İnceburun mevkii seçildi.

1982 - Türkiye Atom Enerjisi Kurumu kuruldu.

1996 - Akkuyu Santralı için ihaleye çıkıldı, ancak 8 defa ertelendi.

2000 - Merhum Bülent Ecevit'in başbakanlığı esnasında Temmuz 2000'de Akkuyu Nükleer Santral Projesi Bakanlar Kurulu kararıyla iptal edildi.

2006 - Enerji Bakanı Hilmi Güler, ihale sürecini başlattıklarını açıkladı.

2007 - Nükleer santral ihalesi ile ilgili çalışmalar hızlandı.

2008 - 21 Şubat'ta firmalara yönelik davet çıkarıldı.

2009 - Nükleer santral ihalesinde tek teklif ve fiyat tartışılırken, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK), santral kurulması için gereken son düzenlemeler yapmaya başladı. TAEK, bir sahada nükleer güç santrali kurulabilmesi için nükleer güvenliğe ilişkin olarak uyulması gereken esasları ve radyasyonun zararlı etkilerine karşı korunma için gereken önlemleri belirledi.

2009 - Nükleer Santralde 'Hukuki Çalışma' için süre 2 ay uzadı.

2009 - Danıştay Nükleere 'Dur' dedi: Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, Nükleer Santral İhalesi Yönetmeliğinin 5'inci ve 10'uncu maddeleri için yürütmeyi durdurma kararı verdi.

2009 - Nükleer santralde yüce divanlık skandal. Nükleer santralin tek teklif ve yüksek fiyat ile tartışma konusu olan yarışmasında komisyonun, "Rusya'daki en pahalı benzerinin bile iki katı para istiyor" sonucuna vararak olumsuz karar verdiği ortaya çıktı.

2010 - Nükleer santral, ihalesiz Rusya'nın: Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Moskova ziyaretinde, hükümetin ihaleyle yaptırmak üzere yola çıktığı nükleer santralın ihalesiz olarak Ruslara yaptırılması konusu karara bağlandı. İmzalanan "Türkiye'de Nükleer Santral Tesisi Konusunda İşbirliği Ortak Beyannamesi uyarınca, santral devletten devlete anlaşma yöntemiyle yapılacak.

2010 - 12 Mayıs'ta anlaşma imzalandı: Türkiye ile Rusya arasında vize uygulamasını karşılıklı olarak kaldıran ve Mersin'in Gülnar İlçesi'ne bağlı Büyükeceli Beldesi'ndeki Akkuyu'da kurulması planlanan Türkiye'nin ilk nükleer santralin için tarihi imzalar atıldı.

2010 - Nükleer santral tasarısına onay. TBMM Genel Kurulu'nda, Türkiye ile Rusya Arasında Akkuyu'da Nükleer Güç Santralinin Tesisine ve İşletimine Dair İşbirliğine İlişkin Anlaşmayı Onaylayan Kanun Tasarısı, kabul edilerek yasalaştı.

2010 - Nükleer Santral Anlaşması Resmi Gazete'de Yayımlandı.

2010 - CHP, Nükleer Santral Yasası'nın iptali için Anayasa Mahkemesi'ne gitme kararı aldı.

2010 - Mersin-Akkuyu Nükleer Santralini Yapacak ve İşletecek Şirketlere Rusya Hükümetinden onay çıktı. Türkiye'nin İlk Nükleer santralini inşa etmeye hazırlanan Rusya hazırlıklarını sürdürürken, TBMM'de Hükümetler Arası Anlaşmanın onaylanmasının ardından Rusya'da santrali inşa edecek ve işletecek şirketleri belirledi.

2010 - Akkuyu'ya onay çıktı: Rus Parlamentosunun üst kanadı olan Federasyon Konseyi'nin Türkiye'nin ilk nükleer santrali Akkuyu'nun inşasını öngören anlaşmayı onaylamasının ardından, Rusya Devlet Başkanı Dimitriy Medvedev'in de anlaşmayı imzaladı.

2010 - Akkuyu için geri sayım başladı: Akkuyu Nükleer Santrali'nin Proje Tanıtım Semineri İstanbul'da yapıldı. İnşaat aşamasına gelen proje için Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız ve Rusya Başbakan Birinci Yardımcısı İgor Secin, Çırağan Sarayı'nda ikili görüşmelerde bulundu.

2011 - Rus heyeti Akkuyu'da inceleme yaptı: Rusya'dan Gelen Heyet, Mersin'in Gülnar İlçesine Bağlı Büyükeceli Beldesinde yapılacak Nükleer Santral Alanında incelemelerde bulundu.

2011 - Gülnar'da köylülerin Rusça öğrenmesi için kurs açıldı.

2011 - Japonya'yı vuran 9 büyüklüğünde deprem ve ardından oluşan tsunamiyle yıkılan Japonya'daki radyoaktif sızıntılar, yerli ve yabancıları tedirgin etti. Radyoaktif riskten dolayı Akkuyu yeniden Türkiye'nin gündemine oturdu.

2011 - Başbakan Rusya'da: Moskova'da Rusya Devlet Başkanı Dimitriy Medvedev ile ortak basın toplantısı düzenleyen Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Akkuyu'da yapılması planlanan nükleer santralle ilgili soruları yanıtladı. Erdoğan, "Öyle bir deprem olur ki 9.5'i de aşar. O zaman 'yapmayalım' mı diyeceğiz?" dedi. Erdoğan en geç mayıs ya da nisan ayında kazma vurulacağını açıkladı.

2011 - CHP, Akkuyu İçin Meclis Araştırması Önergesi verdi ancak reddedildi.

2011 - Nükleerin Planı da tamam: Hükümet nükleer santral kurma kararlılığını bir kez de, santral yerini, "Mersin- Karaman Planlama Bölgesi 1/100 bin ölçekli Çevre Düzeni Planı'nda işaretleyerek gösterdi.

2011 - 159 kilometrelik insan zinciri. Akkuyu Nükleer Santrali için çevreciler 30 noktada 159 kilometrelik insan zinciri oluşturarak protesto eylemi gerçekleştirdi.

2011 - Akkuyu 2022'de tamam: Akkuyu Nükleer Güç Santralı Elektrik Üretim A. Ş. Genel Müdürü Alexander Superfin, Mersin Akkuyu'da kurulacak nükleer güç santraline ilişkin projenin tamamlanmasının, 2022 yılına tekabül ettiğini belirterek, bu tarihte 4 ünitenin de tamamen işletmeye alınacağını bildirdi.

2011 - 'Nükleer santralleri 2071'de kapatıyoruz.': İlk kez bir ülke kurulmadan nükleer santralini kapatacağı tarihi açıkladı. Bakan Yıldız santrallerin 2071'de kapatılacağını duyurdu. Bakan Yıldız, "Nükleer santrallerimizi 2071 yılında, yani Malazgirt zaferinin 1000. yıldönümünde kapatmayı düşünüyoruz" dedi.

2011 - Nükleer karşıtları Akkuyu'da: Akkuyu Nükleer Santrali Projesi'ne karşı çıkan çevreciler yeni bir eylem başlattı. Akkuyu'da kamp kuran ve bir ay sürmesi planlanan nükleer karşıtı direniş kampına Greenpeace'in 20 gönüllü çevrecisi de destek veriyor.

2011 - Ruslar nükleer için Mersin'e geldi: Rus-Türk ortaklığında Park Teknik ile Atomstroyexport tarafından kurulması planlanan Akkuyu Nükleer Santrali çerçevesinde kurulabilecek yan sanayi işkolları için de ısınma turlarına başladı.

2012 - Greenpeace'ten Akkuyu'ya yasal itiraz: Greenpeace, Akkuyu'da kurulması planlanan nükleer santral projesi için hazırlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) dosyasına yasal itirazda bulundu.

2012 - Danıştay durdurdu: Danıştay 6'ıncı Dairesi'nin Akkuyu Nükleer Güç Santrali'ne de yer veren Mersin-Karaman Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı'nın yürütmesini durdurdu.

2012 : Anayasa Mahkemesi istemi reddetti: Anayasa Mahkemesi, Akkuyu'da nükleer santral kurulmasına ilişkin Türkiye ve Rusya arasında imzalanan anlaşmanın onaylandığına dair kanunun iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemini reddetti.

2012 - Greenpeace'ten nükleere karşı dava: Greenpeace Akkuyu'da Nükleer Santral Projesi ile ilgili olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na dava açtı. Davanın nedeni, santral için hazırlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) dosyasının içeriğinin hukuka aykırı olması olarak gösterildi.

2012 - UAEK inceledi: Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK), Akkuyu Nükleer Santrali sahasındaki çalışmaları yerinde inceledi.

2013 - ÇED Raporu Bakanlığa sunuldu: Akkuyu Nükleer Güç Santrali (NGS) Projesi'ne ilişkin Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu'nun Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na sunuldu.

2013 - ÇED Raporu iade edildi: Mersin'de 4 bin 800 MW kurulu güçle yapılacak olan Akkuyu NGS'nin en kritik adımı olarak kabul edilen ÇED raporu, 'şekil ve içerik' yönünden eksiklikler tespit eden Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nca uygun görülmeyerek komisyona bile gitmeden iade edildi.

2013 - ÇED dosyası kabul edildi: Eksiklerin giderilmesinin ardından tekrar Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na sunulan Akkuyu Nükleer Güç Santrali Projesi'ne ÇED raporu Bakanlık tarafından kabul edildi.

2013 - Çevreciler itiraz etti: Akkuyu Nükleer Güç Santrali için askıya çıkartılan ÇED raporuna çevreciler itiraz etti. Bir araya gelen çevreciler, hazırladıkları dilekçeleri Mersin Valiliği'ne verdi.

2013 - Anayasa Mahkemesi'nden Akkuyu kararı: Anayasa Mahkemesi, CHP'nin Türkiye ile Rusya arasında imzalanan Akkuyu Nükleer Santral tesisi ile ilgili anlaşmanın onaylanmasına ilişkin yasanın iptali için açtığı iptal davasını reddetti.

2013 - CHP Vekili Atıcı Akkuyu'yu meclise taşıdı: CHP Mersin Milletvekili Aytuğ Atıcı, ÇED süreci tamamlanmadan yapımına başlandığı öne sürülen Akkuyu Nükleer Santral konusunu TBMM'ne taşıdı.

2014 - Akkuyu NGS'nin 38 yıllık yer lisansı güncellendi: Akkuyu Nükleer Güç Santrali'nin 1976 yılına ait yer lisansı, santralin kurulacağı bölgede yapılan son etüt çalışmalarıyla güncellenerek onaylandı.

2014 - Akkuyu için suç duyurusu: Akkuyu Nükleer Santrali için Mersin Barosu, ÇED süreci tamamlanmadan inşaat çalışmalarına başlandığı gerekçesiyle suç duyurusunda bulundu.

2014 - Greenpeace, 'Akkuyu'da inşaat sürüyor': Nükleer Güç Santrali sahasındaki çalışmalarının görüntülerine Greenpeace ulaştı. Elde edilen görüntülerde sahada düz zemin üzerindeki alan dinamitlerle kontrollü patlatılırken, aksiyon filmlerindeki sahneler ortaya çıkması dikkat çekiyor.

2014 - Akkuyu lisansı için dava: Akkuyu Nükleer Güç Santrali'nin 1976 yılında verilen yer lisansının TAEK tarafından güncellenerek onaylanması üzerine harekete geçen çevreciler Mersin Bölge İdare Mahkemesi'ne başvurarak iptali için dava açtı. Aralarında Elektrik Mühendisleri Odası, Mersin Barosu, Cumhuriyet Kadınları Derneği, Mersin Tabip Odası, Akkuyu köylüleri ve Mersin Nükleer Karşıtı Platform üyelerinin bulunduğu 50 kişilik grup itiraz etti.

2014 - Kabul edilen ÇED raporu revize edilip bakanlığa sunuldu: Akkuyu NGS Elektrik Üretim A.Ş., kamu kurum ve kuruluşları ile üniversitelerden gelen görüş ve öneriler doğrultusunda 2013'te kabul edilen ÇED raporunu revize edip Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na sundu.

2014 - TAEK'ten nükleer denetim: Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK), Akkuyu NGS Elektrik Üretim A.Ş Genel Müdürlüğü'nde kalite denetimi yaptı.

2014 - Bakanlık, revize edilen ÇED raporunu onayladı: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Akkuyu Nükleer Güç Santrali ile ilgili revize edilen ÇED raporunu onayladı. Raporun, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Türkiye'ye geldiği gün onaylanması dikkat çekti.

2014 - 4 hat kurulacak: Akkuyu Nükleer Güç Santrali'nde üretilecek elektriğin Mersin, Konya, Seydişehir ve Ermenek üzerinden 4 iletim hattıyla dağıtılması planlandığı açıklandı.

2014 - Proje şirketi unvanını değiştirdi: Türkiye'nin ilk nükleer santralini hayata geçirecek olan proje şirketi ticaret unvanı değişikliğine gitti. Şirket, 'Akkuyu NGS Elektrik Üretim A.Ş.' olan unvanını 'Akkuyu Nükleer Anonim Şirketi' olarak değiştirdi.

2014 - Akkuyu kararına dava: Rusya Devlet Başkanı Putin'in geleceği gün onaylanan Akkuyu Nükleer Santralı ÇED raporuna, jet itiraz geldi. Türk Mimar Mühendis Odaları Birliği, bakanlığın nükleer santral için verdiği 'ÇED olumlu raporunu' jet hızıyla mahkemeye taşıdı.

2015 - Akkuyu'da skandal iddia, 'Sahte imza atıldı': Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın onayıyla tartışmaya yol açan Akkuyu Nükleer Güç Santralı için ÇED Raporu'nu hazırladığı öne sürülen mühendislerin raporun tesliminden altı ay önce işten çıkarıldığı öne sürüldü.

2015 - Akkuyu ÇED raporundaki sahte imza iddiaları Meclis'e taşındı: CHP Mersin Milletvekili Vahap Seçer, Akkuyu Nükleer Güç Santrali'ne (NGS) ait Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) raporunu hazırlayan mühendislerin, raporun tesliminden önce işten ayrıldığı ve bilirkişilere göre raporda yer alan mühendislere ait imzaların da sahte olduğu yönündeki iddiaları, soru önergesiyle TBMM'ye taşıdı.

2015 - Akkuyu'nun ilk aşamasını Cengiz İnşaat üstlendi: Mersin'de kurulacak Akkuyu Nükleer Santrali'nin ilk aşaması olan deniz hidroteknik binalarının anahtar teslimi projelendirmesi ve yapımı ihalesini Cengiz İnşaat kazandı.