Aşırı Yağışlar Çatlatınca, İhracatçı Satacak Kiraz Bulamıyor

HALUK YÜKSEL - Son haftalarda dolu ve aşırı yağışların yol açtığı çatlamalar nedeniyle bazı bölgelerdeki rekolte kayıpları yüzde 70'leri bulan kiraz, hem üreticiyi hem de ihracatçıyı kara kara düşündürüyor.

Uludağ Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği (UYMSİB) Yönetim Kurulu Başkanı Salih Çalı, Türkiye'nin kiraz üretiminde dünya birincisi olduğunu kaydetti.

Ülkenin ihracatta da liderliği hedeflediğini, bu alanda ülke olarak en önemli rakiplerinin Şili ve ABD olduğunu söyleyen Çalı, Türkiye'nin 2013 yılında yaklaşık 155 milyon dolar değerinde 55 bin ton kiraz ihraç ettiğini hatırlatarak, bu yıl kiraz üretiminde içler acısı bir durumun yaşandığını, üründe aşırı yağışların yol açtığı çatlakların hem üreticileri hem de ihracatçıları son derece güç durumda bıraktığını vurguladı.

"Ürün maalesef heba oldu"

Kiraz yetiştirilen Isparta, Afyon, İzmir- Kemalpaşa, Çanakkale- Lapseki ve Bursa gibi bölgelerde önce don olayının etkili olduğunu, son bir hafta 10 gündür de dolu ve aşırı yağışların kirazda çatlamalara yol açtığını anlatan Çalı, şöyle devam etti:

"Bu çatlamalar neticesinde de ürün maalesef heba oldu. Beklenti içinde olan kiraz üreticilerimiz, gerçekten çok zor durumda kaldılar ve bunun da devamında, ihracatta kaliteli ve miktarı yeterli olan kiraz bulmakta zorluk, güçlük çekiliyor. Fiyatların da tabii artması, uluslararası piyasada bizim rekabet gücümüzü oldukça kırmış durumda. Önümüzdeki günlerde havaların kalan ürüne bir şekilde iyi yansıyarak herhangi bir zarara yol açmamasını, zararın daha da büyümemesini diliyoruz. Fakat şimdiye kadar yağışlar nedeniyle kirazda oluşan çatlaklar gerçekten çok zor, bu üreticileri de ağlamaklı hale getirmiş durumda. Çünkü çeşitli zorluklarla, beklentilerle bir yerde elde etmiş olduğu veya elde etmeyi planladığı ürünün boşa çıkması çok büyük bir hayal kırıklığı ve kayba yol açıyor."

Çalı, kirazdaki çatlamaların yol açtığı ürün kayıplarının da TARSİM ya da olabilecek başka bir sigorta kapsamına alınması gerektiğini ifade ederek, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, ziraat odaları ve Hazine Müsteşarlığı tarafından yapılacak çalışmaların Bakanlar Kurulu'na taşınması sürecinin takipçisi olacaklarını dile getirdi.

Bu olumsuz koşulların ihracata ne oranda yansıyacağının henüz tam olarak hesaplanamadığına da değinen Çalı, "Yaklaşık 15 gündür ihracatımız devam ediyor. 25 Mayıs'ta başlamıştı. Daha önümüzde 45-50 günlük daha süreç var. Bunun tam olarak yansıyacağı miktarı, oranı vermek gerçekten zor. Bir yerde hayali rakamlar olur ama bunu hep birlikte yaşayıp göreceğiz. Özellikle Isparta ve Afyon bölgemizden çıkacak kirazların ihracattaki kayıpları bir nebze hafifleteceğini, tam olarak gideremese de hafifleteceğini bekliyoruz" değerlendirmesinde bulundu.

"Bursa Ovası'nda yüzde 60-70 zarar var"

Osmangazi Ziraat Odası Başkanı Sabri Akçalar da şu anda Bursa bölgesinde ihracata yönelik "0900 Ziraat Kirazı"nın hasadının yapıldığını belirterek, erkenci kirazının ise zaten yerle bir olduğunu söyledi.

Akçalar, Ziraat Kirazı'nın da yağmurlardan dolayı çatladığını vurgulayarak, "Zarar büyük. Bursa Ovası'nda yüzde 60-70 zarar var. Tabii 30 Mart'taki donlar da bunu etkiledi. Bizim dağ bölgesinde Orhaneli, Keles ve Osmangazi'nin dağlık bölgelerinde çiçekteyken kirazın yüzde 60'ı gitti. Bu, çiftçiye büyük bir ekonomik zorluk getirecek, Türkiye ekonomisine de tabii. Kiraz Avrupa'nın birçok ülkesine ihraç olan bir ürün. Türkiye ekonomisine de zararı olacak" diye konuştu.

Gıda Tarım ve Hayvancılık İlçe Müdürlükleri ile koordineli çalışarak Bursa'yı afet bölgesine sokmaya çalıştıklarını ifade eden Akçalar, bu çerçevede Ankara'da da yetkililerle çeşitle görüşmeler yaptıklarını, çiftçi borçlarını ertelemeye, yapılandırmaya çalıştıklarını bildirdi.

"20 ton ürün çıkan bahçeden, 150 kilo kiraz topladık"

İznik Ziraat Odası Başkanı Vahit Mutlu da bu yıl kirazdaki kaybın büyük olduğunu ifade ederek, kendi bahçesinden örnek verdi. Mutlu, "Benim 12 dönüm kiraz bahçem var. 12 dönüm bahçeden 20 ton kiraz topluyordum. Ama bu sene 10 sandık kiraz topladık. Yağmurdan tamamı çatladı. Aşağı yukarı 100-150 kilo civarında kiraz topladık. Yani 20 ton ürün çıkan bahçeden, 150 kilo kiraz topladık" dedi. - Bursa