Çamur Ustasının Toprak Sevdası

BEHÇET ALKAN - Nevşehir'in el sanatlarıyla ünlü Avanos ilçesinde, ustaların çanak yapımında kullandığı özel çamuru üreten Yaşar Davarcı, azmi ve çalışkanlığıyla gençlere örnek oluyor.

Her sabah ilçede çanak atölyelerinin bulunduğu sanayi sitesine bisikletiyle gelen 77 yaşındaki Davarcı, ilerleyen yaşına rağmen kolları sıvayıp toprak elemeye başlıyor.

Çanak yapımında kullanılan toprağı çeşitlerine ayırmak için saatlerce kürek sallayan Davarcı, elekten geçenleri ince, gevşek ve kumlu olarak tasnif ediyor.

Öbek öbek ayırdığı toprağı daha sonra "çukur" adı verilen havuza tenekelerle taşıyan Davarcı, suyla karıştırarak yoğurmaya başlıyor.

Yaklaşık 2 saat boyunca çukurdaki toprağı elleriyle yoğuran çamur ustası, macun kıvamına gelinceye kadar su ve toprak ilave ederek ter döküyor.

Daha sonra onlarca kilo çamuru havuzdan çıkararak küçük ebatlara ayıran Davarcı, bir çeşit merdaneyi andıran silindirden geçirerek incelettiği çamuru, rulo halinde çanak ustalarının kullanımı için hazır hale getiriyor.

Toprağı yoğurarak 62 yıldır çamur üreten Yaşar Davarcı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 15 yaşından beri baba mesleğini sürdürmeye çalıştığını söyledi.

Yaptığı işten mutluluk duyduğunu belirten Davarcı, "Arkadaşlar kahvehanelerde vakit geçiriyor. Bana 'Yeter artık niye çalışıyorsun.' diyorlar. Ben de çalışan demir parlar diyorum." dedi.

Çanak ustaları için çamur hazırlamanın da ustalık gerektiren bir iş olduğunu vurgulayan Davarcı, kıvamına uygun çamur rulosu hazırlayabilmek için gençliğinde uzun bir süre çanak ustası babasının yanında çıraklık yaptığını anlattı.

"Toprakla uğraştıkça gençleşiyorum"

İkametinin bulunduğu mahallede gençlerle zaman zaman sohbet ettiğini, onlara kendisini örnek gösterip çalışmaları yönünde tavsiye bulunduğunu dile getiren Davarcı, şöyle konuştu:

"Baba mesleği olan toprak işiyle 15 yaşından beri uğraşıyorum. Toprak traktörle atölyelere getiriliyor. Önce bunları elekten geçiriyorum. Elenen toprak çeşitlere ayrılıyor. Çamur karacağım zaman ihtiyaca göre çukura döküyorum. Belirli seviyeye kadar su doldurup üzerine toprağı ilave ediyorum. Sonra annelerimizin hamur yoğurduğu gibi toprağı yoğuruyorum. Üzerine farklı çeşitteki toprakları da ilave ederek macunlaşana kadar karıyorum. Zor meslek kolay değil ama ne yapalım Avanos'un sanatı da bu. Allah'a şükür karnımız doyuyor.

Yoğurduğum çamurları sonra makineye atıyorlar, silindirden geçirip büyüklü küçüklü kütlelere ayırıyorlar. Sonra çanak ustaları kullanmaya başlıyor. Benim sanatım bu, toprağın dilinden anlarım. Her insan bu çamuru çıkaramaz. Geçmişte bu işi yapmak çok daha zordu, şimdi traktörle gelen toprağı o zamanlar atlarla getirirdik. Toprakla uğraştıkça gençleşiyorum. Mahallede gençlerle haşır neşir olurum. Onlara da 'Oğlum bakın benden örnek alın." diye tavsiyede bulunuyorum."