Cemaat Bu Camilere Sadece "Cuma ve Bayramda" Geliyor

ELİF ÖZLEM ÇELİKLER - Bursa'nın dağ yöresi ilçeleri Harmancık, Büyükorhan, Keles ve Orhaneli'nin kırsal mahallelerinde yaşayanların bir araya gelerek sadece cuma ve yılda iki kez bayram namazlarını kıldıkları "cuma cami" geleneği, ayakta kalan iki camide asırlardır sürdürülüyor.

Geleneğin sürdüğü Harmancık'ın Nalbant Mahallesi ile Büyükorhan'daki "cuma cami"de cemaatin cuma ve bayram namazlarını hep beraber kılmalarını sağlamak amacıyla, bölgedeki diğer camilerde minber bulunmuyor.

Nalbant Mahallesi'nden yerel araştırmacı Mehmet Pelvan, AA muhabirine, kayıtlara göre Osmanlı döneminde Harmancık'ın birkaç köyünde cuma camileri inşa edildiğini ancak bunlardan sadece Nalbant ve Engüre'dekilerin ayakta kaldığını, diğerlerinin zamanla yok olduğunu söyledi.

Gelenek Osmanlı döneminde de sürmüş

İslam'ın ilk yıllarından itibaren cumaların belirlenen tek bir camide kılındığının bilindiğini ifade eden Pelvan, bu geleneğin Osmanlı döneminde de devam ettiğini anlattı.

Bu caminin özelliğinin, hem cuma hem de bayram namazlarının kılınması olduğunu belirten Pelvan, "Harmancık yöresindeki diğer camilere baktığımızda bunlar genelde yıkılmış vaziyette. Şu anda dağ yöresinde ayakta kalmış iki cami var" dedi.

Bursa'nın dağ yöresinde Osmanlı döneminden itibaren özelliklerini muhafaza ederek bugüne kadar gelen Nalbant Cuma Cami'de, yapıldığı tarihten beri sadece cuma ve bayram namazlarının kılındığını dile getiren Pelvan, eskiden camiye civardan 12 köy cemaatinin geldiğini kaydetti.

"Bölgeye sosyal ve ekonomik yönden katkı sağlıyor"

"Cuma cami"nin bir özelliğinin de bölgeye sosyal ekonomik yönden katkı sağlaması olduğuna dikkati çeken Pelvan, "Buraya farklı köylerden gelen insanlar tanışır kaynaşırlar. Namaz sonrası cami önünde pazar kurulur. İnsanlar alışveriş yapar. Köylüler birbirlerini evlerine davet eder. Böylece dünür olan, düğün yapanlar olur" ifadelerini kullandı.

Harmancık Müftüsü Mehmet Öz de geleneğin çok uzun zamandır sürdüğünü bildirdi.

Nalbant'taki camide, civar köylerden gelen köylülerle her cuma ve bayramlarda namaz kılındığını anlatan Öz, "Civar yerleşim birimlerinde cuma ve bayram namazlarında vaaz veren görevliler olmadığı için bu camiye 'cuma cami' ya da 'hatipler cami' deniliyor" dedi.

Köyün imamı Adem Gültekin ise caminin çok eski olması nedeniyle minarelerinin bulunmadığını belirtti.

Bazı vatandaşların mahallelerindeki camilere minber yapılmasını istediğini ifade eden Gültekin, ancak "cuma cami" geleneğinin devam etmesi için buna karşı çıkanların bulunduğunu dile getirdi.

Köylülerin geleneğe sahip çıktığını vurgulayan Gültekin, "Kışın buraya 40-50 santimetre kar yağıyor. Önce traktörle yolu açıyoruz ve buraya cuma namazımızı kılmaya geliyoruz. Cami ilk zamanlar çok eskiydi. Elektrik, halı ve ses sistemi yoktu. Bazen megafonla vaaz verdiğimiz zamanlar oldu. Elimizden geleni yaptık camiyi korumak için ama Anıtlar Kuruluna kayıtlı olduğu için izin çıkmadı. İnşallah Büyükşehir Yasası ile camimiz restore edilir" diye konuştu.