Davutoğlu'nun Stratejik Derinlik Haritası - Son Dakika
Güncel

Davutoğlu'nun Stratejik Derinlik Haritası

Davutoğlu\'nun Stratejik Derinlik Haritası

Ahmet Davutoğlu, 2001 yılında yayımladığı kitabında milli sınırların artık yetersiz olduğunu savunarak Türkiye'nin yeni stratejik haritasını anlatıyor.

23.08.2014 07:48  Güncelleme: 10:24
Twitter'da Paylaş Facebook'da Paylaş WhatsApp'da Paylaş

Türk dış politikasına son beş yılda yön veren Ahmet Davutoğlu, daha aktif siyasete atılmadan 2001 yılında yayımladığı "Stratejik Derinlik" adlı kitabında siyasetinin ana temelini oluşturmuştu. Milliyet'te yer alan analize göre Davutoğlu, Türkiye'nin Soğuk Savaş sonrasında değişen güçler dengesinde yeni bir rol oynamak mecburiyetinde olduğunu anlatıyor.

"MİLLİ SINIRLAR ARTIK YETERSİZ"

Türkiye'nin etkin bir ülke konumuna gelebilmesi için siyasi elitlerinin "tarih-mekan-kimlik çelişkilerini" gidermek zorunda olduğunu ileri sürüyor. Davuoğlu'na göre, Osmanlı Devleti'nin sömürgeci güçlerle yüz yüze kaldığı savaşlar ve bunalımları miras alan Türkiye Cumhuriyeti, dış politikasını kıtasal mücadele alanlarına girmemek ve kendi varlığını milli sınırlar içinde güçlendirerek korumak üzerine kurdu. Ancak bu politika, Soğuk Savaş sonrası yeni paradigmaya uymamaktadır.

ELİTLER VE MEDENİYET ÇEVRESİ

Davutoğlu, siyasi elitlerin Türkiye'yi Avrupa'ya entegre etmeye çalışırken Ortadoğu, Balkanlar, Kafkaslar'dan oluşan yakın jeokültürel çevresi ile yabancılaşmaya ittiğini söylüyor. Davutoğlu'na göre, Türkiye'deki en temel çelişki "bir medeniyet çevresine siyasi merkez olmuş bir toplumun, siyasi elit tarafından başka bir medeniyet çevresine iltihak etme iradesi esas alınarak şekillenmiş siyasi sistem arasındaki uyum problemidir". Ona göre, "Osmanlı Devleti'nin yedi yüz yıllık birikiminin varisi olarak görülen Türkiye, Ortadoğu, Balkanlar ve Kafkasya'dan oluşan yakın kara havzasındaki insanlar için hâlâ bir siyasi merkez olarak görülmekte."

AKTİF DIŞ POLİTİKA

Kıbrıslı Türklerin Anavatanın güvenlik şemsiyesi altında bulunma arzusu, Balkanlar ve İran- Irak Savaşı sonrasında gelen göçler, Azeri-Ermeni çatışmasında Nahcivan'ın Türkiye'den korunma isteğinde bulunması da buna örnek. Kitapta, devamlı kırmızı çizgiler belirleyip bunları korumaya çalışan pasif bir dış politika değil etkin ve aktif bir dış ilişkiler stratejisi yaratılması savunuluyor. Türkiye'nin tarihi ve organik bağlarının yüklediği sorumluluklarla kademeli olarak çevresindeki havzalara açılarak bölgesel bir güç olması gerekiyor. Türkiye'nin köprü değil, merkez bir ülke olduğu tezinin belkemiğini oluşturuyor.

1- YAKIN KARA HAVZASI

Önce tarihi yakın çevre

'Yakın kara havzası' Balkanlar, Ortadoğu ve Kafkasları kapsamaktadır. Davutoğlu'na göre, Türkiye hem tarihi hem de coğrafi konumu itibariyle bu havzanın ayrılmaz bir parçasıdır. Türkiye Batı Avrupa ile bütünleşme ve ABD ile ilişkilerinin cazibesiyle bu yakın havzaya yabancılaşma hatasına düşmüştür.

BALKANLAR:

Davutoğlu'na göre, "Türkiye'nin Balkanlar'daki siyası etki temeli Osmanlı bakiyesi Müslüman topluluklardır". Türkiye şu anda Balkanlar'da Osmanlı mirasına dayalı tarihi birikimin sağladığı önemli imkânlara sahip görünmektedir. Öncelikle Türkiye'nin tabii müttefikleri konumunda olan Müslümanların çoğunlukta olduğu Bosna ve Arnavutluk'ta bu ortak tarihi birikimi tabii bir ittifak haline döndürme iradesi ortaya çıkmıştır. Bulgaristan, Yunanistan, Makedonya, Sancak, Kosova ve Romanya'daki Türk ve Müslüman azınlıklar ise Türkiye'nin Balkan politikasının önemli unsurlarıdır.

KAFKASLAR:

Kafkaslar'da Sovyetlerin dağılması ile etnik ve dini farklılıklar yüzeye çıkmış, ekonomik alanda da doğal kaynaklar bakımından zengin bölgeye ABD, İngiltere, Almanya ve Japonya gibi ülkelerin de müdahil olmuş, uluslararası şirketler devreye girmiştir. Geri kalan Türkiye çok yönlü bir Kafkaslar politikası kurmak zorundadır. Kafkaslar, Doğu Anadolu ve Körfez- Doğu Akdeniz hattını kapsayan Kuzey Ortadoğu jeopolitik olarak; Azeri petrolü, Doğu Anadolu'nun su kaynakları ve Kuzey Irak petrolleri de jeoekonomik olarak bir bütünlük arz etmektedirler.

ORTADOĞU:

Türkiye, bölge ile olan ilişkilerini yeniden ve köklü bir şekilde değerlendirmek zorundadır. Hem Avrupa'dan hem de Ortadoğu'dan kopan bir Türkiye'nin bölge ve kıta ölçekli politikalarda başarılı olabilmesi mümkün değildir. Türkiye ile İsrail arasındaki ilişkinin üçüncü taraflara yönelik olmayan taktik nitelikli bir ilişki olduğunun vurgulanmasına rağmen, bu ilişkinin gittikçe yaygınlık ve derinlik kazanması Türkiye ile bölgedeki Arap ülkeleri arasında ciddi bir güven probleminin doğmasına yol açmıştır.

2- YAKIN DENİZ HAVZASI

Deniz gücü olmak şart

Davutoğlu'na göre, Türkiye'nin kendi coğrafyası ile çelişkili dış politika oluşumunun en belirgin yönü uzun dönemli ve koordineli bir deniz ve su yolları oluşturulamış olmasıdır. Osmanlı'yı üç kıtaya hakim hale getiren faktörler; Ege, Akdeniz ve Karadeniz üzerinde kurduğu hakimiyet ile çevre denizlere açılabilecek boyutta deniz gücüne ulaşmasıdır.

- Karadeniz havzası stratejisi Soğuk Savaş sonrasında artık sadece askeri alanla sınırlı kalamaz. Bu havza özellikle ekonomik açılım için etkin bir tarzda kullanılmalıdır. Atak bir politika ile Karadeniz Türkiye'nin bir taraftan Doğu ve Kuzey Avrupa'ya, diğer taraftan Kafkaslar ve Orta Asya'ya açılmasını sağlayacak bir deniz yolu olarak görülmeli ve bu doğrultuda bir altyapı çalışmasına gidilmelidir.

- Doğu Akdeniz stratejisinde öncelikle, Türkiye'nin Kıbrıs ve Ege politikası Soğuk Savaş sonrası konjonktür çerçevesinde yeniden gözden geçirilmelidir. Türkiye, Ege'deki uluslararası alanları daha etkin bir şekilde kullanacak güçlü bir ticaret filosuna sahip olmalıdır.

- Basra Körfezi ve Hint havzasını bir arada ele alan Davutoğluna göre, Türkiye'nin dünyanın en önemli enerji kaynaklarına sahip olan Körfez'e bu kadar yakın olmakla birlikte bölge üzerinde bu kadar etkisiz olması dış politika geçmişinin en büyük zaaflarındandır.

- Hazar Denizi Türkiye'nin Orta Asya'ya açılmasında kilit önemdedir. Azerbaycan, Kazakistan, Özbekistan ve Türkmenistan arasında Hazar konusunda Rusya karşısında gerçekleşecek bir işbirliği Türkiye'nin Orta Asya politikasının esaslarından olmalı.

3- YAKIN KITA HAVZASI

Asya ve Afrika ihmal edilmemeli

Yakın Kara Havzası; Kuzey Afrika, Güney Asya, Orta ve Doğu Asya'yı içeriyor.

- Avrupa, birinci derecede önem taşıyan yakın kara havzası niteliği taşımaktadır. Türkiye-AB ilişkileri Türkiye'nin Avrupa kıtası içindeki konumu açısından en temel parametrelerden birisi olmakla birlikte yegane belirleyici unsur olarak görülmemelidir. Türkiye'nin Batı Avrupa ile ilişkileri Doğu ve Orta Avrupa bağlantısı ile anlamlı ve süreklilik arz eden bir coğrafi boyut arz edebilir.

- Asya'da ise özellikle Doğu Asya'da ortaya çıkan finans-ağırlıklı ekonomik alan ile Orta Asya'da yeni kaynak paylaşımları doğuran jeoekonomik alan, kıtanın Soğuk Savaş sonrası dönemde uluslararası güç kaymalarım etkileyebilecek bir önem kazanmasına yol açmıştır.

- Afrika'daki gelişmelere tümüyle ilgisiz kalmak veya hala bakir kaynaklara sahip olan bu kıtayı geri kalmış ülkeler topluluğu olarak görmek Türkiye için mazur görülemez bir zaaf oluşturmaktadır.

KOMŞULARLA SIFIR SORUN

Davutoğlu, Yakın Kara Havzası ile ilişkilerin nasıl olması gerektiğini ele aldığı bölümde dışişleri bakanlığının ilk döneminde 'komşularla sıfır sorun' olarak tanınan politikasını da anlatıyor. Davutoğlu'na göre, Türkiye'nin yakın komşuları ile olan ilişkilerinin sürekli gergin tutulması dolaylı olarak Türkiye'yi sınırlarına hapsederek kontrol altında tutmaya yöneliktir. Örneğin, BM, NATO ve AB ile ilişkilerde sürekli olarak birbirlerini kollayan Türkiye ve Yunanistan'ın bu karşılıklı zaafı diğer ülkeler tarafından gerektiği anda ciddi şekilde istismar edilmiştir. Ortadoğu'da da aynısı geçerlidir. Davutoğlu, "İran, Suriye ve Irak ile sürekli çatışan bir dış politika konjonktürünün getireceği zararları dengeleyecek hiçbir alternatif ittifak politikası yoktur" demektedir. Düşman ve gerilim yaratmak yerine komşularla ekonomik ve kültürel alanlarda karşılıklı bağımlılık ilişkisi oluşturulmalıdır. Bu da ulaşım imkânlarının genişletilmesi, sınır ticaretinin yaygınlaştırılması, karşılıklı küresel mübadele programlarının artırılması, iş, emek ve sermaye transferinin kolaylaştırılması ile mümkün olur.

DAVUTOĞLU'NUN "STRATEJİK DERİNLİK" HARİTASI

İlkokuldan beri duymaya alıştığımız bir ifadeye göre "Türkiye jeopolitik konumu açısından öneme sahiptir." Davutoğlu da 'Stratejik Derinlik' kitabında bu sihirli kelimenin Türkiye'nin en önemli kozu olarak sürekli ileri sürüldüğünü belirtiyor. Ancak, Davutoğlu'na göre, Türkiye Soğuk Savaş sonrasında Türkiye'nin jeopolitik konumu dünyaya açılım stratejisinin bir parametresi olmaktan ziyade statükoyu koruma stratejisinin aracı haline geldi. Davutoğlu, bu durumun zamanla jeopolik avantajların kullanılamaz hale gelmesine yol açtığını savunuyor. Davutoğluna göre, jeopolitika dünyaya açılmanın ve bölgesel etkinliği küresel etkinliğe dönüştürmenin aracı olmalıdır. Davutoğlu'nun tezine göre, Türkiye'nin kullanabileceği üç önemli jeopolitik etki alanı bulunmaktadır. Ancak, Türkiye uluslararası çevreye "kademeli" olarak açılabilmek için bu etki alanları içinde taktik önceliklere dayalı bir sıralama yapmak zorundadır.

Teoriye göre ortaya çıkan harita ise şöyle:

"İKİ ÖNEMLİ MÜTTEFİK"

Davutoğlu'na göre, Azerbaycan Türkiye için Kafkaslarda en önemli stratejik müttefiktir. Kafkaslarda Azerbaycan, Balkanlar'da ise Arnavutluk istikrarlı ve güçlü bir bölgesel konum kazanmadıkça, Türkiye'nin her iki bölgedeki ağırlığını artırabilmesi de, yakın deniz havzası içinde olmakla birlikte sınır-ötesi etkinlik alanları içinde kalan Adriyatik ve Hazar'a yönelik politikalar geliştirebilmesi de mümkün olamaz.

Kaynak: Haberler.Com

Son Dakika Güncel Davutoğlu'nun Stratejik Derinlik Haritası - Son Dakika

Sizin düşünceleriniz neler ?

    Yorumlar (4)

  • maneviyat: yani 1. dünya savaşında kaybedilen topraklar yakında inşaallah geri alacağız. 13 11 Yanıtla
  • stratejik beceriksizlik: Musulda en cahil köyülünün bile bildiği işidin geleceği ve heryeri gaspedeceğini, ama tc hükümeti ve muhteşem dışişleri bakanımız mı bilmiyordu olacakları ?resmen yem ettiler adamları o vahşilere. 13 2 Yanıtla
  • MEMUR TAOMAN: 'KOMŞULARLA SIFIR SORUN'POLİTİAS VE SLOGANI İLE YOLA ÇIKANLAR, 'SIFIR KOMŞU'ELDE EDEREK SORUNU SIFIRLADILAR! U MİLLETİ APTAL YERİNE KOYUYORSUNUZ, BİR TEK İSLAM ÜLKESİ YOK SORUNLU OLMADIĞIMIZ. . BÜTÜN MÜSLÜMAN ÜLELERLE SORUNUMUZ OLDU SAYENİZDE. ABD NİN TUTUŞTURDUĞU ARAP BAHARINDA YERİMİZİ KORUYAMADIK VE ABD FRANSA İNGİLTERE ÜÇGENİ İÇERİSNDE YER ALDIK. LİBYA'YA DENİZDEN FÜZE FIRLATILIRKEN BİZ DE DESTEK OLUYORDUK. MISIRIN İÇ İŞLERİNE KARIŞTIK İÇSAVAŞA DAHİL OLDUK, AYNI ŞEYİ ŞİMDİ SURİYEDE YAPIYORUZ! IRAK 3'E BÖLENCEK YAKINDA 'Şİİ-SÜNNİ-KÜRDİSTAN' ŞEKLİNDE, IŞİD TERÖRÜNE TAVIR BİLE ALAMADIK, YANLIŞ YAPIYOR DAHİ DİYEMEDİK. KISACASI DIŞ POLİTİKAMIZ KORKUNÇ DERECEDE BATMIŞ VE BAŞARISIZ DURUMDA, 20 KM UZAĞIMIZDA IŞİD 49 ELÇİ ÇALIŞANIMIZI ESİR EDİYOR, VE DIŞİŞLERİ OLAYI MEDYADAN ÖĞRENİYOR! BÖYLE BÜYÜK BAŞARISIZ BİRİNİ ÜLKEMİZE REVA GÖRMEK İHANETTİR! 4 1 Yanıtla
  • 9 chp yediniz: 9 chp 9 chp 9kere chp ye taktık öt meyin köprü oldu yediginiz chp 2 0 Yanıtla
  • Diyarbakır'da hastane odalarına seccade ve dergi bırakıldı
    13:38 Diyarbakır'da hastane odalarına seccade ve dergi bırakıldı

    Diyarbakır'ın Silvan İlçe Müftülüğü tarafından Dr. Yusuf Azizoğlu Silvan Devlet Hastanesinde hasta ziyareti sonrası odalara seccade ve dergi; kitaplıklara ise Kur'an-ı Kerim bırakıldı. İlçe Müftülüğü öncülüğünde gerçekleştirilen 'Her Odaya Bir Seccade Projesi' kapsamında hastanede bulunan tüm odalara seccadeler ve dergiler yerleştirildi. Ayrıca, İlçe Müftülüğü tarafından yapılan kitaplıklar montelenip, başta Kur'an-ı Kerim olmak üzere TDV Yayınevi kitapları yerleştirilip namaz tahtası bırakıldı. Hastane çalışanları, hasta ve yakınları yapılan bu ziyaret ve çalışmadan ötürü İlçe Müftülüğüne ve çalışma arkadaşlarına teşekkür etti.

  • Çevre Bakanı Özhaseki: Bugün 76 Bin Konutun Dağıtımı Gerçekleştirilecek
    13:38 Çevre Bakanı Özhaseki: Bugün 76 Bin Konutun Dağıtımı Gerçekleştirilecek

    Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, Hatay'da gerçekleştirilen bir programda yaptığı konuşmada, bugün çekilecek kura ile 76 bin konutun dağıtımının gerçekleştirileceğini açıkladı. Bakan Özhaseki ayrıca, Hatay'a yapılan yatırımlar hakkında bilgi vererek, depremden bu yana 224 milyar TL'lik yatırım yapıldığını belirtti.

  • Elazığ Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Genç Girişimcilerle İftar Yaptı
    13:36 Elazığ Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Genç Girişimcilerle İftar Yaptı

    Elazığ Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı İdris Alan, Ticaret ve Sanayi Odası Genç Girişimciler Kurulu üyeleriyle iftarda bir araya geldi. Başkan Alan'ın ev sahipliğinde bir araya gelen genç girişimciler, sorunları ve çözüm yollarını istişare etti. İftar sonrası yapılan toplantıda, şehrin sorunlarına yönelik çözüm önerileri sunuldu ve gelecekte Elazığ'ı yönetecek gençlerin yetişmesi hedeflendi.

  • CHP Şişli Belediye Başkan Adayı Şahan, rezerv alan ilanına tepki gösterdi
    13:34 CHP Şişli Belediye Başkan Adayı Şahan, rezerv alan ilanına tepki gösterdi

    CHP Şişli Belediye Başkan adayı Resul Emrah Şahan, Şişli'nin merkezinde rezerv alan ilan edilmesine tepki gösterdi. Şahan, Cumhur İttifakı İBB Adayı Murat Kurum'un imzasıyla yapılan bu projenin Şişli ve İstanbul'a hangi deprem sorununa çözüm ürettiğini sordu.

  • Kazakistan'ın Barış Gücü, BM Golan Tepeleri'ndeki Görevine Başladı
    13:33 Kazakistan'ın Barış Gücü, BM Golan Tepeleri'ndeki Görevine Başladı

    Kazakistan'ın 139 askerden oluşan barış gücü, Birleşmiş Milletlerin (BM) Golan Tepeleri'ndeki Ateşkes Gözlem Gücü (UNDOF) misyonunda görevlerine başladı. Kazak askerler, Golan Tepeleri'ndeki BM Gözlem Üssü'nde tanıtım programı düzenlendi ve günlük görevlerine başladı. Kazakistan Parlamentosu tarafından onaylanan bu misyon, ülkenin ilk bağımsız barış gücü olarak tarihe geçti.

  • Albüm: Apple, Çin'in Shanghai Kentinde Sekizinci Mağazasını Açıyor
    13:31 Albüm: Apple, Çin'in Shanghai Kentinde Sekizinci Mağazasını Açıyor

    SHANGHAİ, 19 Mart (Xinhua) -- Apple, bu ay Shanghai'da 8. mağazasını açarak ülkedeki geniş ağını daha da büyütmeye hazırlanıyor.

  • Tekirdağ'da Tefecilik ve Nitelikli Yağma İddiasıyla Gözaltına Alınan 4 Zanlı Tutuklandı
    13:31 Tekirdağ'da Tefecilik ve Nitelikli Yağma İddiasıyla Gözaltına Alınan 4 Zanlı Tutuklandı

    Tekirdağ'da tefecilik ve nitelikli yağma suçlarıyla ilgili operasyon düzenlendi. Operasyonda ele geçirilen silah ve diğer delillerle birlikte 11 zanlı gözaltına alındı. Zanlılardan 4'ü tutuklanırken, diğerleri adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.

  • Sanayi ve Teknoloji Bakanı: Türkiye, kendi haberleşme uydularını üretebilen 10 ülkeden biri olacak
    13:31 Sanayi ve Teknoloji Bakanı: Türkiye, kendi haberleşme uydularını üretebilen 10 ülkeden biri olacak

    Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, Türkiye'nin önümüzdeki 3-4 ay içinde TÜRKSAT 6A'yı uzaya göndereceğini ve kendi haberleşme uydularını üretebilen 10 ülkeden biri olacağını söyledi. Bakan Kacır, Türkiye'nin gençlerin enerjisiyle Milli Teknoloji Hamlesi yolculuğuna devam ettiğini belirtti. Ayrıca, Türkiye'nin uzay alanında da başarı hikayesini sürdürmek istediklerini ve Aya Erişim Programı'nın olduğunu ifade etti.


Advertisement