Diyanet İşleri Başkanı Görmez, Arçil Khabadze ile görüştü -

Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez, mabetlerin, o dinin kimliğini temsil ettiğini, eğer mabet ihtiyacı varsa onu karşılamak gerektiğini belirterek, "Bir milletin en büyük zenginliği kilisenin, caminin, sinagogun, bütün dini mabetlerin yan yana olmasıdır" dedi.

Görmez, Gürcistan ziyareti kapsamında Batum'a geçti. Batum ve Lazeti Metropoliti Dimitri'ye nezaket ziyaretinde bulunan Görmez, daha sonra Acara Özerk Cumhuriyeti Hükümet Başkanı Arçil Khabadze ile bir araya geldi.

Gürcistan'da yoğun ziyaretlerde bulunduğunu ifade eden Görmez, Gürcistan Ortodoks Kilisesi Patriği 2. İlia'nın Türkiye'ye, kendisinin de Gürcistan'a yaptığı karşılıklı ziyaretin tarihi nitelikte olduğunu belirtti.

Gürcüleri ve Türkleri iç içe geçmiş iki toplum olarak nitelendiren Görmez "Biz sadece komşu değil aynı zamanda akrabayız" diye konuştu.

Türkiye'nin her şehrinde Gürcülere rastlamanın mümkün olduğuna dikkati çeken Görmez, iki ülke arasındaki ilişkilerin geldiği seviyeden duyduğu memnuniyeti dile getirdi.

Gürcistan'ın gelişen ekonomisinin yanı sıra tarihte olduğu gibi çok kültürlülüğe önem vermesi ve bunu iyi yönetmesinden de mutlu olduklarını belirten Görmez, "Bir üzüntü yaşıyoruz, ticaret adamları, siyaset adamları güzel işbirlikler oluşturmuşlar ve epeyce mesafe almışlar. Fakat bizler sayın metropolitle, saygıdeğer patrik ile size öncü olmamız gerekirken biz biraz arkada kalmışız. Ama öyle hızlı başladık ki sizleri geçeceğiz, bundan hiçbir endişeniz olmasın o açıklıkları kapatacağız" ifadesini kullandı.

- Nitelikli birliktelik

Acara'nın farklı etnik yapıları, inançları birlikte yaşatmasının bu coğrafyanın dünyaya takdim ettiği bir örnek olduğunu vurgulayan Görmez, şöyle konuştu:

"Çağdaş dünya farklı inançları, kültürleri barış içinde yaşatmayı bu coğrafyadan öğrendi. Bu değerleri birlikte geliştirdik. Bundan 100 - 150 sene önce Avrupa'nın hiçbir başkentinde farklı inançları birlikte yaşıyor göremezdiniz ama 5- 6 asır önce bu coğrafyada bütün farklı inançlar birlikte barış içinde yaşamayı başarmıştır. İnişler çıkışlar, zorluklar kolaylıklar olmuştur fakat her halükarda farklı inançları birlikte yaşatma konusunda önemli bir tecrübe geliştiren bir coğrafyadır bu coğrafya. Bu kadar engin bir tarihimiz var, bunu daha ileri götürme ihtiyacındayız. Bunu sadece görünüşte, göstermelik, yan yana görüntü vermekle değil bunu daha nitelikli bir birlikteliğe dönüştürmeliyiz. Bunu iki ülke, coğrafyamız hatta tüm dünya için söylüyorum."

-"Gürcistan'da Müslümanların aldığı eğitim çok yetersiz"

Nitelikli birliktelik kavramına da değinen Görmez, farklı inançların, yapıların nitelikli birlikteliğinin üç şarta bağlı olduğuna dikkati çekti. Bunlardan biricisini, "alabildiğine inanç özgürlüğü ve ötekine saygı" olarak nitelendiren Görmez, şunları kaydetti:

"Bu hepimiz için geçerli. Çünkü özgürlükleri eksik olan herhangi bir dini topluluğun, içinde yaşadığı topluma katkıda bulunması mümkün değildir. Bundan sonra artık ülkelerin büyüklüğü sadece ekonomileriyle ölçülmeyecektir, farklı inançları özgürlük içinde birlikte yaşatma becerisiyle daha çok büyüklük ölçülecektir. Bugün etrafımızda olup bitenler, savaşlar, şiddet, terör bütün bunlar insanlığı böyle bir noktaya götürüyor. İkinci şart, nitelikli din eğitimi. Nitelikli din eğitimi almayan inanç topluluğunun inançlar arası barışa katkıda bulunması mümkün değildir. Cehaletle dindarlık beraber olmaz. Ne kadar yüksek bir eğitim alırsa o toplumun potansiyeline o kadar büyük katkıda bulunur. Nitelikli din eğitimi derken mesela Acara'da, Gürcistan'da Müslümanların aldığı eğitimin çok yetersiz olduğunu ifade etmek isterim. Tarihte yaşayacak gibi bir eğitim almak yetmez, bugün yaşıyormuş gibi bir eğitim almak lazım. Dini öğrenmek yetmez dinle hayat arasında doğru ilişki kurmayı öğretmek lazım. Kutsal kitabı öğretmek yetmez, kutsal kitap ile akıl arasında, tabiatla insan arasındaki ilişkiyi doğru… Bu eğitimin seviyesi yüksek olursa o takdirde nitelikli birliktelik olur. Üçüncü şart ise mabettir. Tüm dinlerde mabetler o dinin kimliğini temsil eden, kimliğini en güzel bir şekilde oluşturan müesseselerdir. Eğer mabet ihtiyacı varsa o ihtiyacını karşılamak lazım. Ama bunu hiçbir zaman çekinmeden, bir milletin en büyük zenginliği kilisenin, caminin, sinagogun, bütün dini mabetlerin yan yana olmasıdır. Türkiye tarihinde bu noktada çok zengin bir ülkedir ama son asrı önceki asırlarından daha fakirdir. Fakat son 10- 20 yılda tarihteki o zenginliği bugüne taşımak için çok yoğun çaba var."

Hükümetin aldığı kararla dini azınlıklara ait vakıf mallarının iade edildiğini hatırlatan Görmez, bundan mutluluk duyduklarını da belirtti.

İki ülke arasında ve Acara Özerk Cumhuriyeti ile hiçbir protokole gerek kalmadan işbirliği yapmaya hazır olduklarını vurgulayan Görmez, "Öteden beri Acara'daki Müslümanlar, kendilerini daha iyi temsil edecek bir camiye ihtiyaçlarını bize hep ifade ederler. Bu da mevcudun genişletilmesi değil belki daha güzel bir yerde, onları çok daha iyi temsil edecek daha nezih, güzel bir mabet inşa edilebilir. Bu Acara'ya sadece zenginlik katar, Gürcistan Kilisesi'ni de dünyada sadece güçlendirir. Bir inanç, başka inanca tanıdığı fırsatlar miktarında kendisine olan güveni ilan etmiş olur" dedi. Görmez, bu konuda her türlü katkıyı vermeye hazır olduklarını da vurguladı.

Bölgede bir camiye yönelik yapılan provokatif eylemin de gündeme gelmesi üzerine Görmez, "Bu kadar güzelliklerin yanında telaffuz etmeyi bile gerek görmüyorum. Herhalde azıcık Hazreti İsa'nın rahmetinden nasibini almış birisi olsa öyle bir şey yapmaz. Bunlar her ülkede oluyor. Bize düşen güzellikleri artırmak ve görmektir. Bilakis kötü, küçük numuneleri öne çıkararak büyütmek değildir" diye konuştu.

- Arçil Khabadze

Acara Özerk Cumhuriyeti Hükümet Başkanı Arçil Khabadze ise Görmez'i Gürcistan'da ve Acara Özerk Bölgesi'nde ağırlamaktan duydukları memnuniyeti ifade etti. Bölgelerinde çok sayıda farklı dinlere mensup insanların yaşadığını dile getiren Khabadze, bunu diğer bölgelerde görmenin zor olduğunu söyledi. Siyasetçilerin, din görevlilerinin insanların yararı için sevgi, saygı, barış içinde birlikte çalıştığını anlatan Khabadze, "Provokasyonlara da değinmek istiyorum, kötü niyetli çevreler tarafından, düşmanlık tohumunu ekmek isteyenler tarafından gerçekleştirilmek istendiğini düşünüyorum. Biz hep birlikte olacağız, sorunları birlikte çözeceğiz. Bir olay yaşandığı ama biz bu sorunları çözmek için elimizden geleni yapacağız bu olayların tekrarlanmaması çin önlemleri alacağız" diye konuştu.

Ziyarette, Türkiye'nin Tiflis Büyükelçisi Zeki Levent Gümrükçü de yer aldı.