Fetö'nün Medya Yapılanması: "Algı Operasyonları"

MURAT KAYA - ENES CAN - İstanbul'da FETÖ/PDY terör örgütünün medya yapılanmasına ilişkin 25'i tutuklu ikisi de yakalamalı 29 şüpheli hakkında hazırlanan iddianamede, "FETÖ'nün elindeki medya gücü ve sosyal medyadaki etkinliğiyle toplumda bir korku ve sindirme mekanizması kurduğu, istediği şekilde algı oluşturduğu" belirtildi.

İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı Terör ve Örgütlü Suçlar Bürosu savcılarından Murat Çağlak tarafından hazırlanan ve İstanbul 25. Ağır Ceza Mahkemesine gönderilen 196 sayfalık iddianamede, devlet hiyerars¸isi dıs¸ında, abi ve ablalardan gelen talimatla hareket eden yargı ve emniyet ic¸erisindeki bir grubun, 17-25 Aralık 2013 gu¨nlerinde hukuk ic¸inde hareket ediyormus¸ gibi go¨ru¨nerek haksız dinlemeler ve go¨zaltılar yaptığı anlatıldı.

-"Fuatavni" gibi hesaplar üzerinden algı faaliyeti

Bu eylemi yapanların mes¸ru hu¨kumeti devirme saikiyle hareket ettigˆinin tespit edildiği ve devlet tarafından müdahale edilmesi sonucu eylemin amacına ulas¸amadığı aktarılan iddianamede, şunlar kaydedildi:

"Mes¸ru hu¨kümeti devirme operasyonu yapan grup u¨yeleriyle ilgili adli ve idari sorus¸turmalar bas¸layınca bu grubun silahlı tero¨r o¨rgu¨tu¨ oldugˆu tespiti yapılmıs¸, adına Fetullahc¸ı Tero¨r O¨rgu¨tu¨/Paralel Devlet Yapılanması (FETO¨/PDY) denilmis¸tir. O¨rgu¨t ile ilgili sorus¸turmalar derinles¸tikc¸e o¨rgu¨tu¨n devlet ic¸erisinde hemen hemen her alanda oldugˆu gibi sosyal medya alanında da yapılanıp, 'fuatavni' gibi hesaplar u¨zerinden o¨rgu¨t amacı dogˆrultusunda algı faaliyetlerinde bulundugˆu tespit edilmis¸tir. Bu hesap ile ilgili sorus¸turmaya bas¸lanılmıs¸ olup ilerleyen su¨rec¸te o¨rgu¨tu¨n bu ve benzeri hesaplar u¨zerinden amacı dogˆrultusunda paylas¸ımlar yaptıgˆı, sonrasında bu paylas¸ımların dedikodu, fısıltı, sohbet, asılsız ihbar vb. yo¨ntemlerle topluma duyurdugˆu, son olarak da o¨rgu¨tu¨n basın-yayın organları aracılıgˆıyla genis¸ halk kitlelerine o¨rgu¨t so¨ylemlerini ilettigˆi anlas¸ılmıs¸tır."

Örgütün sosyal medya, sohbetler ve bazı basın yayın organlarıyla algı operasyonlarına maruz kalan bireylerde kafa karıs¸ıklıgˆı olus¸tuğu ve o¨rgu¨tu¨n yaptıgˆı operasyonlara tepki veremez hale getirildiği belirtilen iddianamede, "Medya kullanılarak olus¸turulan bu ortamdan yararlanan icracı o¨rgu¨t mensupları ise hic¸bir ciddi tepkiyle kars¸ılas¸maksızın o¨rgu¨t adına operasyonlarını yapabilmis¸tir. Sorus¸turma, o¨rgu¨tu¨n kara propagandada kullandıgˆı sosyal medya hesabının tespitine yo¨nelik bas¸lamıs¸ ise de tespitler sonrası genis¸letilmis¸tir." ifadeleri kullanıldı.

FETÖ'nün kuruluşu, amacı, faaliyet yöntemi, mali yapısı ve silahlı terör örgütü olduğu anlatılan iddianamede, basın yayın mevzuatı ile örgütün medyayı nasıl kullandığına yer verildi.

"Korku için medyayı kullanırlar"

"Du¨s¸u¨nce ve tartıs¸ma o¨zgu¨rlu¨gˆu¨, o¨zu¨nde hakikate ulas¸mak ic¸in tanınmıs¸ bir o¨zgu¨rlu¨k olup basın yayın kurulus¸ları da du¨s¸u¨nce ve tartıs¸ma o¨zgu¨rlu¨gˆu¨nu¨ hakikate varmak ic¸in kural olarak kullanmalıdır. Ancak bir o¨rgu¨tu¨n yaptıgˆı tero¨r faaliyetlerini toplumda mes¸rulas¸tırmak amacına hizmet eden basın ve yayın faaliyetleri, bu o¨zgu¨rlu¨k kapsamında olamaz." denilen iddianamede, tero¨r o¨rgu¨tlerinin, toplumda algı yo¨netimi yaparak eylemlerine ve amacına mes¸ruluk kazandırmak, faaliyetlerine toplumsal tepkiselligˆi engelleyip destek sagˆlamak ve kendilerine kars¸ı olan kitleler u¨zerinde korku meydana getirmek amacıyla medyayı kullanmakta olduğu bildirildi.

Her tero¨r o¨rgu¨tlenmesi gibi FETO¨'nu¨n de televizyon, gazete, matbaa, haber ajansı, internet siteleri gibi medya organlarının olduğu, bu organların o¨rgu¨tu¨n amacına uygun s¸ekilde kullanıldığı ve toplumda algı olus¸turduğu vurgulanan iddianamede, şu ifadeler yer buldu:

"O¨rgu¨tu¨n medya alanındaki faaliyetleri tamamen o¨rgu¨t amacına yo¨nelik olup bu amac¸ bazen kis¸isel, bazen ulusal, bazen de uluslararası hedefe yo¨nelik olabilmektedir. O¨rgu¨t tarafından yogˆun algı kirliligˆine maruz kalan hemen herkes yanlıs¸la dogˆruyu, gerc¸ekle sahteyi ayırmaktan yoksun hale getirilmektedir. O¨rgu¨t o¨nce dedikodu, yaygara, karalama ve parlatma yo¨ntemleri ile hedefini toplumda itibarsızlas¸tırmakta, sonrasında sahibi tespit edilemeyen imzasız mektup veya sosyal medya hesapları gibi kaynaklarla so¨ylentiyi topluma duyurmakta, sonrasında da bu hesap veya mektup kaynak go¨sterilerek o¨rgu¨t amacı dogˆrultusunda basın yayın organlarında haber yapılmaktadır. Devam eden su¨rec¸te hedefle ilgili adli veya idari sorus¸turmalar bas¸latılmakta ve hedef etkisiz hale getirilmektedir. Bu su¨rec¸ ic¸erisinde o¨rgu¨t mensupları, hedef hakkındaki manipu¨lasyonu ne kadar c¸ok tekrar eder veya ne kadar c¸ok o¨rgu¨t mensubu bu manipu¨lasyona katılırsa o¨rgu¨tu¨n amacı dogˆrultusunda toplum o kadar etkili ve c¸abuk algıya maruz kalmaktadır. Nihayetinde bu algının olus¸masına hizmet etmek de o¨rgu¨tu¨n amacına hizmet etmek niteligˆindedir."

"Liderlerinin örgüt üyelerince insanu¨stu¨ bir varlık gibi kabulu¨"

FETÖ'nün hemen hemen tu¨m faaliyetlerini toplum mu¨hendisligˆi u¨zerine kurduğu, medyanın da toplum mu¨hendisligˆinin temel unsuru olduğu, aynı amaca yo¨nelik o¨rgu¨tsel toplantılarda empoze edilen sorgulanmamıs¸ bilgilerin dedikodu yo¨ntemiyle medyadan o¨nce toplumda o¨rgu¨t mensuplarınca is¸lendigˆi ve örgu¨t menfaatleri dogˆrultusunda medyanın c¸ok yogˆun kullanıldıgˆına işaret edilen iddianamede, örgütün medya organlarında o¨rgu¨t liderinden "Muhterem Fetullah Gu¨len Hocaefendi" olarak bahsedildiği, onun tartıs¸ılmaz, dokunulmaz ve eles¸tirilemez insanu¨stu¨ varlık pozisyonuna genis¸c¸e yer verildiği ve kutsal bir kis¸ilik oldugˆunun abartılarak toplumun hafızasına as¸ılandığı aktarıldı.

"Muhterem" sıfatını kullanmaksızın o¨rgu¨t liderinden bahsetmenin o¨rgu¨t u¨yeleri tarafından hakaret olarak algılanmaya bas¸landığı, örgu¨tu¨n hu¨cresel toplantılarında da o¨rgu¨t liderinin adının bu¨yu¨k bir saygıyla anıldığı ve o¨rgu¨t liderine birtakım metafizik olayların atfedildiği kaydedilen iddianamede, "O¨rgu¨tu¨n temel yayın organlarından Samanyolu televizyonunda bir do¨nem 'Sır Kapısı' adı altında programlar yapılmıs¸, burada o¨rgu¨t mensuplarının bas¸ından gec¸mis¸ gibi metafizik olaylar anlatılarak o¨rgu¨tu¨n ulvi bir amaca hizmet ettigˆi, mensuplarının ilahi yardıma kavus¸tugˆu ve o¨rgu¨t dıs¸ında kalmanın dine hizmet yo¨nu¨nden bir eksiklik oldugˆu is¸lenmis¸tir. Bo¨ylece o¨rgu¨tu¨n ilahi takdire mazhar oldugˆu ve o¨rgu¨t liderinin insanu¨stu¨ bir varlık gibi kabulu¨, o¨rgu¨t u¨yeleri arasında yerles¸ik bir kanaat olmus¸tur." görüşü dile getirildi.

"28 Şubat girişimi örgüt medya organlarınca desteklendi"

İddianamede, örgu¨tün elindeki basın yayın arac¸larını kullanarak, "FETO¨'nu¨n dine hizmet eden bir go¨nu¨llu¨ler toplulugˆu oldugˆu, milli ve dini degˆerleri du¨nyaya tanıttıgˆı, u¨lkenin ic¸inde bulundugˆu s¸artlarda hic¸bir kabahatinin olmadıgˆı, go¨nu¨llu¨lerinin hic¸ suc¸ is¸lemedigˆi ve devletin sorus¸turma ve davalarla o¨rgu¨te haksızlık yaptıgˆı" şeklinde ac¸ık propaganda faaliyeti yürüttüğü belirtilerek, örgu¨tu¨n adeta bir "iyilik melegˆi" gibi tanıtılmasının yanında, "devletin sorus¸turmalarla o¨rgu¨te eziyet ettigˆi" gibi bir propaganda yo¨nteminin kullanıldığından da bahsedildi.

Medya u¨zerinden elde edilen kazanc¸ların o¨rgu¨tu¨n menfaatleri dogˆrultusunda kullanıldığı, özellikle o¨rgu¨t adına faaliyet go¨steren "Kimse Yok mu?" gibi yardım kurulus¸larının para, kurban veya zekat toplamalarında topluma duyuruda bulunulup gelir temin edildiği ve o¨rgu¨tu¨n eleman kaynaklarından olan dershane-okul gibi kurulus¸larının da reklamıyla o¨rgu¨te bu yo¨nde ciddi destek sagˆlandığı anlatılan iddianamede, şöyle devam edildi:

"O¨rgu¨t tarafından, basın-yayın u¨zerinden siyasi partiler arasında taraf tutulup yanlı yayınlar yapılmıs¸, o¨rgu¨tlu¨ olarak hangi siyasi partiye oy verilmesi gerektigˆi ve hangi siyasi partinin du¨s¸man olarak go¨ru¨ldu¨gˆu¨ ac¸ıkc¸a sempatizan kitleye empoze edilmis¸ ve o¨rgu¨t stratejisine go¨re tavır belirlenmis¸tir. Mesela 28 S¸ubat su¨recinde anti demokratik giris¸imler, o¨rgu¨tu¨n medya organlarınca desteklenmis¸ ve do¨nemin hu¨ku¨metini devirmeyi hedefleyen yayınlar yapılmıs¸tır. Yine 1980 askeri mu¨dahalesinin hemen ardından o¨rgu¨t lideri F. Gu¨len, Sızıntı dergisinde yayınlanan yazısını, 'Hızır gibi imdadımıza yetis¸en Mehmetc¸igˆe bir kere daha selam duruyoruz.' diyerek askeri darbeyi tasvip ettigˆini kamuoyuna duyurmus¸tur. Yine 30 Mart 2014 yerel sec¸imleri o¨ncesinde o¨rgu¨t, basın ve yayın u¨zerinden mevcut hu¨ku¨mete kars¸ı topyekun karalama kampanyası bas¸latmıs¸tır.

I·nternet ortamında c¸ogˆu Twitter, Facebook, Youtube gibi sosyal medya u¨zerinden bas¸bakana hakaretler ederek kamuoyu algısı olus¸turmaya c¸alıs¸mıs¸tır. O¨rgu¨t, elindeki basın yayın arac¸larını kullanarak 17-25 Aralık sonrasında hu¨ku¨meti yıkmak u¨zere sistemli organize bir karalama kampanyası bas¸latmıs¸, sosyal medya u¨zerinden her tu¨rlu¨ hakaret, iftira ve yakıs¸tırmayı yapmaktan geri durmamıs¸tır. Kurgulanmıs¸ montaj ses kayıtları servis ederek hu¨ku¨mete kars¸ı halkı isyana, hükümeti siyaseten yıpratıp yıkmaya c¸alıs¸mıs¸tır. Hukuka aykırı dinlemeler yoluyla elde ettigˆi ses kayıtlarında amaca go¨re ekleme ve c¸ıkarma yaparak yayınlamıs¸tır. Hu¨ku¨meti devirmek ic¸in iftira ve karalama kampanyasına bas¸vurmus¸, 'ifade ve du¨s¸u¨nce o¨zgu¨rlu¨gˆu¨, basın hu¨rriyeti' adı ile iftira, yalan ve karalamalarını basın yayın u¨zerinden gerc¸ekles¸tirmis¸, toplumun dogˆru ve gerc¸ek haber alma hakkını engelleyerek amacı ve hedefleri ic¸in elindeki basın yayın organlarını arac¸ olarak kullanmıs¸tır."

Örgu¨tu¨n medya u¨zerinden casusluk faaliyetleri

FETO¨'nün devletin gizli bilgilerini, gizli toplantılarını ve gizli telefon go¨ru¨s¸melerini, devlet kademelerindeki kadroları vasıtasıyla her tu¨rlu¨ yolu mes¸ru sayarak ele gec¸irip montajladığı, "Twitter, Facebook, Youtube" gibi sosyal paylas¸ım sitelerinde yayınladığı, devleti ve hu¨ku¨meti itibarsızlas¸tırmak suretiyle casusluk faaliyetleri gerc¸ekles¸tirdiği bilgisi verilen iddianamede, devletin en mahrem bilgilerinin medyada servis edildiği, Dıs¸is¸leri Bakanlıgˆındaki 13 Mart 2014 tarihli c¸ok gizli toplantının hukuka aykırı olarak siyasi, askeri casusluk maksatlı dinlenildigˆi ve dinleme kayıtlarının ac¸ıklandıgˆının 27 Mart 2014'te sosyal medyadan o¨gˆrenildiği ifade edildi.

İddianamede, MİT tırlarının o¨rgu¨t mensuplarınca usulsuz s¸ekilde durdurulmasına ilişkin görüntülerin de aynı anda medyaya servis edilmesinin o¨rgu¨tu¨n casusluk amacını go¨sterdiği ve hakkında FETO¨ u¨yeligˆinden yakalama kararı bulunan Emre Uslu'nun bununla ilgili yazılar yazmasından sonra tırların o¨rgu¨t u¨yeleri tarafından durdurulma görüntülerinin basına verildiği, Cumhuriyet gazetesinde yayımlandığı ve bu s¸ekilde Tu¨rkiye Cumhuriyeti devletiyle ilgili, "tero¨re destek veren bir u¨lke" algısı olus¸turulmaya c¸alıs¸ıldığı anlatıldı.

Ayrıca 15 Temmuz 2016'daki darbe giris¸imi sonrasında da yurt dıs¸ına kac¸an bazı o¨rgu¨t mensuplarının Tu¨rkiye aleyhine toplantılar ve konferanslar yaparak, ülkenin itibarını zedelediği bildirilen iddianamede, o¨rgu¨t liderinin ülke yo¨neticileri aleyhine zaman zaman yabancı basına ac¸ıklama yaparak, 'Türkiye'de demokratik bir rejim olmadıgˆı' yo¨nu¨nde so¨ylemlerde bulunduğu belirtildi.

Medyayla toplumu sindirme faaliyetleri

FETÖ'nün elindeki basın yayın organlarını kullanarak toplumu, devleti, bu o¨rgu¨tu¨n egemenligˆine kars¸ı c¸ıkan grupları ve kis¸ileri sindirip yıldırmak ic¸in faaliyet yu¨ru¨ttüğüne de dikkati çeken iddianamede, bazı basın yayın organları ve internette bulunan sosyal medya hesapları aracılıgˆıyla kamu go¨revlilerinin yıpratılmaya ve o¨rgu¨tle mu¨cadele dosyalarında go¨rev alan emniyet mensupları, savcı ve hakimlerin, isimlerinin yazılı go¨rsel ve sosyal medya hesapları u¨zerinden yayınlanmasıyla dosya u¨zerindeki motivasyonlarının kırılmaya c¸alıs¸ıldığına işaret edildi.

İddianamede, "Sahibi belli olmayan sosyal medya hesaplarından kamu go¨revlileri hakkında iftira atmaktan geri durulmamıs¸tır. Sec¸im do¨neminde o¨rgu¨tu¨n, hile yapılacagˆı yo¨nu¨ndeki propagandasının devamı niteligˆinde birc¸ok sandık go¨revlilerinin hile yaptıgˆı iddia edilmis¸tir. Mesajlarla tehdit edilen kamu go¨revlileri gerc¸ek dıs¸ı iftiralar ile itibarsızlas¸tırılmaya c¸alıs¸ılmıs¸tır. Aynı s¸ekilde u¨lkemizin bekasına kasteden ve darbe kalkıs¸masında bulunan bir o¨rgu¨t ile yapılan mu¨cadeleyi kastederek, 'do¨nemin bo¨yle gitmeyecegˆi, o¨rgu¨tle mu¨cadele edenlerin bir gu¨n hesap verecekleri' gibi o¨rgu¨t so¨ylemleri sıkc¸a is¸lenmis¸tir. (Aynı o¨rgu¨t u¨yeligˆi suc¸laması ile tutuklu bulunan Mu¨mtazer Tu¨rko¨ne'nin, o¨rgu¨tle mu¨cadele edenleri gu¨nu¨ geldigˆinde yargılarken, adil olunacagˆı so¨zu¨ vermesi hatırlanmalıdır). O¨rgu¨t elemanlarınca Facebook, Twitter, Youtube gibi sosyal medya arac¸ları da aktif olarak kullanılmıs¸tır. Sanal alemde zaman zaman sahte hesaplar kullanılarak, dogˆrulugˆu aras¸tırılmadan paylas¸ılan yazılar ve go¨ru¨ntu¨ler kamu du¨zeni ac¸ısından ciddi bir tehlike olus¸turmus¸ hatta toplumda kutuplas¸malara, korkmaya ve c¸ekingenligˆe neden olmus¸tur." ifadeleri yer buldu.

Tuncay Opçin'in "darbe" tweetine vurgu yapıldı

Sosyal medyada da o¨rgu¨t u¨yelerince tehdit ic¸erikli toplumu gerici mesajlar yayıldığı ve bu s¸ekilde toplumun sindirildiği kaydedilen iddianamede, "O¨rnegˆin o¨rgu¨t u¨yeligˆi suc¸laması ile hakkında sorus¸turma yapılan Tuncay Opc¸in, darbe giris¸iminden bir gu¨n o¨nce 'Yatakta basıp s¸afakta asacaklar' s¸eklinde tweet atmıs¸tır. Yine aynı o¨rgu¨t u¨yeligˆi suc¸lamasından firari Emrullah Uslu 14 Eylu¨l 2015'te, '2016 Temmuz'da Tu¨rkiye'ye do¨necegˆini' belirtir tweet atmıs¸tır. Tu¨m o¨rnekler o¨rgu¨tu¨n medya u¨zerinden nasıl haberles¸tigˆini ve darbe tes¸ebbu¨su¨nu¨n o¨rgu¨t u¨yelerince o¨nceden bilindigˆini go¨stermektedir. Bu tespitlerle o¨rgu¨tu¨n basın yayın organları aracılıgˆıyla yaptıgˆı propagandalar ve o¨rgu¨t mensuplarının her ortamda dile getirdikleri, 'bu do¨nem bo¨yle gitmez, elbet is¸ler tersine do¨necek' so¨ylemleri bagˆdas¸tırıldıgˆında, o¨rgu¨tu¨n toplumda bir korku ve sindirme mekanizması kurdugˆu anlas¸ılmaktadır." denildi.