Geç Uyanan" Ceviz Ağaçları Dondan Etkilenmedi

ABDULLAH YILDIZ - Türkiye'nin önemli ceviz üretim bölgelerinden Kırşehir'in Kaman ilçesinde, ceviz ağaçlarının geç uyanan yabancı ve yerli Kaman-1 çeşidiyle değiştirilmesinin, ceviz ağaçları üzerinde ilkbahar donlarının etkilerini azalttığı bildirildi.

Geçen yıl yaşanan don olayında değişim yapılmayan bahçelerde yüzde 96 zarar oluşmuştu. Bu yılki ilkbahar soğuklarında da söz konusu bahçelerdeki ceviz ağaçları büyük oranda zarar görürken, başta Chandler, Fernor, Fernette, Franquette, Pedro, Hartley gibi yabancı çeşitler ve yerli Kaman-1 ceviz çeşidiyle değiştirilen ağaçlar, geç yapraklanması ve geç çiçeklenmeleri sayesinde don zararından kurtuldu.

Ahi Evran Üniversitesi (AEÜ) Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Sebahattin Yılmaz, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Kaman'ın Yelek köyünde kapama bir ceviz bahçesinde 2009 yılında ilkbahar donlarından daha az etkilenmek ve daha yüksek verim elde etmek amacıyla örnek bir çeşit değiştirme çalışması yaptıklarını söyledi.

Ceviz yetiştiriciliğindeki en önemli sorunlardan birinin ilkbahar aylarında görülen don olayı olduğunu ifade eden Yılmaz, ceviz çiçeklerinin sıfırın altındaki sıcaklıklarda zarar görecek kadar hassas olduğunu dile getirdi.

Elde ettikleri sonuçlara göre özellikle verimli ve geç yapraklanan yabancı çeşitlerin bölgeye büyük oranda uyum sağladığını dile getiren Yılmaz, "İlkbahar geç donlarından kurtulma yönünde çok ciddi avantaj sağlamakla kalmadık. Sonbahar geç donlarından etkilenme noktasında da beklediğimizin üzerinde olumlu sonuçlar kaydettik" dedi.

Yılmaz, bu bahçede dünyanın önemli ceviz çeşitlerinden Chandler, Fernor, Fernette, Pedro, Hartley gibi, yerli çeşitlerinden de Kaman-1'i denediklerine işaret ederek, şöyle konuştu:

"O tarihe kadar bahçede tohumdan kurulmuş ceviz ağaçlarıyla yetiştiricilik yapılıyordu. Ağaç başına verim oldukça düşüktü ve ceviz içleri yeterli kalitede değildi. Ağaçlar 13 yaşındaydı. Örnek bahçemizde 2009 yılındaki çeşit değiştirmeyle 2'si yerli 7'si yabancı olmak üzere 9 yeni çeşit ilave ettik. Bu 9 çeşitten aşılama sonrası ilk yıl haricinde, 2010 yılından itibaren düzenli olarak her yıl verim alındı. Örneğin, bahçedeki verimsiz bir ağacı Chandler çeşidiyle değiştirdik, 5'inci yılında değişim yaptığımız ağaçtan 30 kilogram kuru kabuklu ceviz aldık. Daha önce aynı ağacın verimi 5 ila 7 kilogramdı. Büyük ceviz ağaçlarında çeşit değişiminde bölgeye uygun çeşitlere ait güvenilir aşı kalemlerinin kullanılması ve aşılamanın usta aşıcılar tarafından yapılması oldukça önemlidir."

Dondan etkilenmeyen ceviz bahçesi

Bahçenin sahibi Özcan Kulaksız da 1996 yılında tohumdan ceviz ağacı yetiştirmeye başladıklarını ancak ilerleyen zamanda verim sıkıntısı çektiklerini aktardı.

Yrd. Doç. Dr. Yılmaz'ın araştırma çalışması teklifini kabul ederek 2009 yılında çeşit değişimine gittiklerini anlatan Kulaksız, "Yıllar sonra ağaçların çok verimli olmadığını gördüğümüz için 2009 yılında çeşit yenileme çalışması başlattık. 200 ağacı keserek ağaçları değiştirdik. Bu çeşit değiştirmenin sonucunu 2014 yılında aldık. Anadolu'yu 2014 yılında olumsuz etkileyen don olayı değiştirdiğimiz çeşitleri etkilemedi. Geçen sene kayda değer miktarda meyve aldık. Bu çeşit değişimi bana cesaret verdi. 125 dönümlük yeni kapama bir ceviz bahçesi kurdum" diye konuştu.