Gıdaya Talep Hayallerin Ötesinde

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Türkiye'nin tarımda daha fazla ihracat olanağının her zaman var olduğunu bildirerek, "Rusya'da görüldüğü gibi gıdada dışa bağımlı ülkeler ithalatta sıkıntıya girdiklerinde, akıllarına gelen 3-4 ülkeden biri de Türkiye. Bu imkanı çok iyi değerlendirmemiz lazım" dedi.

Bayraktar, yaptığı açıklamada, 7 Ağustos 2014 tarihinden geçerli olmak üzere bir yıl süreyle Avrupa Birliği (AB), ABD, Avustralya, Kanada ve Norveç'e getirdiği ambargo kapsamında, sığır ve kümes hayvanları eti, meyve ve sebze, kaşar peynirleri ve süt başta olmak üzere tarım ve gıda ürünlerini ithal etmeme kararı aldığını, bu ürünlerde, genelde gıdada dışa bağımlı olan Rusya'nın, bu açığını kapatmak için dünyada aklına ilk olarak Türkiye, Brezilya, Çin ve Arjantin'in geldiğini belirtti. Bunun Türkiye için önemli bir avantaj olduğunu, tarımın bütün sorunlarına rağmen potansiyelini gösterdiğini vurgulayan Bayraktar, uzun yılların birikimi olan yapısal sorunların çözümünün çiftçiyi rahatlatacağına, tarımının önünü açacağına dikkati çekti.

Dünyada gıdaya talebin sürekli arttığını, çoğu ülkenin gıdada dışa bağımlı duruma geldiğini belirten Bayraktar, Türkiye hariç ülkelerin gıda ve tarım ithalatının, 2012 yılında 1 trilyon 391,3 milyar doları geçtiğini, Türkiye'nin, bu pastadan çok daha büyük bir pay alabileceğini bildirdi.

Bayraktar, Dünya Bankası'nın 2012 yılı verilerine göre, Türkiye hariç, ülkelerin 557,5 milyar dolarlık bitkisel ürün, 517,2 milyar dolarlık işlenmiş gıda, 316,5 milyar dolarlık hayvansal ürün ithalatı yaptığını bildirdi. Buna karşın Türkiye'nin 2012 yılında 7 milyar 653 milyon dolarlık bitkisel ürün, 6 milyar 66 milyon dolarlık işlenmiş gıda ve 1 milyar 557 milyon dolarlık hayvansal ürün ihraç ettiğini belirten Bayraktar, "halen 17 milyar dolar ihracat yapan, 2012 yılında yaptığı 15 milyar 276 milyon dolarlık ihracatla gıda ve tarım ithalatında sadece yüzde 1,1 pay alan Türkiye, rahatlıkla bu rakamı iki-üç katına çıkarabilir" dedi.

TÜRKİYE İTHALATTA 10,8 MİLYAR DOLARLA 31'NCİ SIRADA

Dünya tarımında söz sahibi, gelişmiş tarım ülkeleri olan ABD, Almanya, Çin, Japonya, Hollanda, İngiltere, Fransa, İtalya gibi ülkelerin büyük tarımsal ürün ihracatlarına karşın aynı zamanda ithalat da başta gelen ülkeler olduğuna dikkati çeken Bayraktar, şunları kaydetti:

"Dünya tarımının tartışmasız lideri ABD, aynı zamanda 119,8 milyar dolarlık gıda ve tarım ithalatıyla birinci sırada. Almanya 97,2, Çin 87,6, Japonya 67,9, Hollanda 63,7, İngiltere 59,9, Fransa 59, İtalya 47,2 milyar dolarlık ithalatlarıyla ABD'yi takip ediyorlar. İlk 10'da 38,3 milyar dolarla Rusya ve 38 milyar dolarla Belçika da var.

11'nci sırada 35,7 milyar dolarla Kanada, 12'nci sırada 35,6 milyar dolarla İspanya bulunuyor. Meksika 25,5, Güney Kore 24,8, Hong Kong 23, Vietnam 18, Hindistan ve Polonya 17,8, Suudi Arabistan, Malezya ve Endonezya 16,5, Mısır 14,8, Birleşik Arap Emirlikleri 13,7, Singapur 13,3, Danimarka 12,9, İsveç 12,7, Avustralya 12,6, Avusturya 12,4, Tayland 12,3, Brezilya 11,4 milyar dolarla Kanada ve İspanya'yı takip ediyor. Türkiye 10,8 milyar dolarla 31'nci sırada bulunuyor. Türkiye'yi 10,7 milyar dolarla Portekiz ve İsviçre, 10,3 milyar dolarla İran, 10,1 milyar dolarla Filipinler izledi."

TÜRKİYE'NİN HEM POTANSİYELİ VAR HEM DE PAZARLARIN TAM ORTASINDA

Türkiye'nin tarımda çok büyük bir potansiyeli bulunduğunu, ülkenin stratejik yönden de gıda ve tarım ürünü talep eden pazarların tam ortasında yer aldığını bildiren Bayraktar, şöyle devam etti:

"2013 yılında 17 milyar dolar ihracat yapan, 2012 yılında yaptığı 15,3 milyar dolar ihracatla gıda ve tarım ithalatında sadece yüzde 1,1 pay alan Türkiye, rahatlıkla bu rakamı iki-üç katına çıkarabilir. Türkiye'nin çok büyük bir bitkisel ürün üretim potansiyeli var. Bu yıl yaşanmayan doğal afet kalmadı. Çiftçimiz, kuraklık, don, dolu, şiddetli yağış, su baskını, sel, fırtına, hortum bütün afetlerle mücadele etti. Bu doğal afetlerin bir sonucu olarak hububat, meyve, sebzede ürünler etkilendi, rekolte düşüşleri oldu. Yalnız, bu yıl bir istisna. Türkiye'nin çok büyük bir meyve sebze üretim potansiyeli var. Hayvansal ürünlerde de özellikle küçükbaş hayvancılıkta çok avantajlı durumdayız. Gelişmiş bir gıda sanayi bulunuyor. Kanatlı sektörü son derece modern ve dünya pazarlarında rekabet edebilir düzeyde. Kültür balıkçılığı için de potansiyel büyük.

Bütün bunlara rağmen gıda ve tarım ihracatımız gelişmiş ülkelerle karşılaştırıldığında hala yetersiz düzeyde. Sadece Almanya'nın toplam gıda ve tarım ithalatı 97,2 milyar doları buluyor. AB üyesi ülkelerin toplam gıda ve tarım ihracatı 541,3 milyar dolara ulaşıyor. Türkiye, AB ülkelerinin gıda ve tarım ithalatından yüzde 5'lerde pay alması bile 27 milyar dolarlık bir ihracat demektir. En son Türkiye'den tarım ve gıda ürünleri ithal etmek isteyen Rusya, 2012 yılında, 38,3 milyar dolarlık ithalat yaptı. Yakın çevremizde, Suudi Arabistan'ın 16,5 milyar, Mısır'ın 14,8 milyar, Birleşik Arap Emirlikleri'nin 13,7 milyar, İsviçre'nin 10,7 milyar, komşumuz İran'ın 10,3 milyar, Cezayir'in 8,9 milyar, Irak'ın 7,9 milyar, Norveç ve Ukrayna'nın 6,9'ar milyar dolar gıda ve tarım ithalatları var. Sadece bu ülkelerin gıda ve tarım ithalatları da 134,9 milyar doları buluyor.

Bunların dışında Türkiye'nin yakın çevresinde Kafkaslarda Gürcistan, Azerbaycan, Ermenistan, Orta Asya'da Kazakistan, Türkmenistan, Özbekistan, Kırgızistan, Tacikistan, Avrupa'da Belarus, Moldova, Sırbistan, Bosna Hersek, Makedonya, Kosova, Karadağ, KKTC, Kuzey Afrika'da Tunus, Libya, Ortadoğu'da Ürdün, Lübnan, Suriye, Kuveyt, Katar, Bahreyn, Umman, Yemen gibi ülkeler var. Uzakdoğu ülkeleri, Güney Asya, Afrika ülkeleri, ABD ve Amerika kıtası ülkeleri çabası… Sadece ABD bile 119,8 milyar dolarlık ithalatıyla dev bir pazar."

BAZI ÜRÜNLERDE İÇ PİYASA ARZA YETMİYOR

İç piyasanın yanı sıra ihracata dayalı bir yapılanmaya gidilmesinin tarımda üretimi, geliri artıracağına, istikrar sağlayacağına dikkati çeken Bayraktar, şu bilgileri verdi:

"Bu yıl olduğu gibi büyük doğal afetler yaşanmadığı yıllarda, domates, turunçgiller, elma, kiraz, fındık, incir, çekirdeksiz kuru üzüm, kayısı, kesme çiçek ürünleri ile kanatlı sektöründe üretim kapasiteleri dolayısıyla ihracat imkanı var. İhracatta sıkıntı görüldüğü yıllarda iç piyasanın talebi arzın altında kalıyor. Bu ürünler dışında yeterli ihracat imkanları olmayan patates, soğan, kavun, karpuz gibi ürünlerde de iç piyasa üretime göre yeterli değil. Bundan dolayı üretimin iyi olduğu yıllarda talep sıkıntısı çekiliyor. Çiftçimizin sıkıntıları çözülmeli, tarlada kalması sağlanmalı, üretim sekteye uğramamalı. Türkiye hem üretimini hem ihracatını artırmalı. İhracatta yeni pazarlar kazanılmalı, eldeki pazarlar kaybedilmemeli. İhracat destekleri artırılmalı. Üretici, dış piyasalarda iyi para eden, pazarlama sıkıntısı olmayan, devamlılık gösteren ürünlere yönlendirilmeli.

Kanatlı sektörü, hayvancılık ve balıkçılığımız gelişiyor. Süt, yumurta, tavuk eti üretimi hızla artıyor. Bu sektörlerin zarar görmemesi için talebin üretimle aynı hızla artırılması gerekiyor. İç talep yetersiz kalabilir. Dış talep de yaratılmalı ki sektör sıkıntıya girmesin." - ANKARA