Gümrük ve Ticaret Bakanı Tüfenkci

Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci, "Rusya'ya son 7-8 ayda sebze meyve ihracatımız yok denecek kadar azdı ama rakamlar yerlerde de sürünmedi. Biz Rusya'ya ihracat gerçekleştirmedik ama başka pazarlara ihracat yaptık." dedi.

Tüfenkci, İstanbul Bayrampaşa Yaş Meyve ve Sebze Hali'nde hal esnafını ziyaretinde, esnafın sorunlarını dinledi.

Esnaf ziyaretinin ardından İstanbul Meyve-Sebze Komisyoncu ve Tüccarlar Derneği'ni (İMESKOM) ziyaret eden Tüfenkci, yaş sebze meyve ve gıda ürünlerinin ekonomiyi etkilemede çok önemli olduğunu vurgulayarak, "Tüketicilerin gelirlerinin üçte biri gıdaya gitmekte. Bunun da önemli bir kısmı sebze meyveye ayrılıyor. Sebze ve meyvedeki basit bir artış bile enflasyonun artmasına yol açabiliyor. Gıda fiyatlarındaki kontrollü artışın Türk ekonomisine, tüketicilere ve üreticilere faydası var." diye konuştu.

Tüfenkci, Türkiye nüfusun önemli bir kısmının çiftçilikle uğraştığını belirterek, "Küçük üreticilerin pazara ulaşmada sıkıntı yaşadığını görüyoruz. Üretimden tüketiciye kadar olan zincirde şeffaflaşmayı arzu ediyoruz ve hal yasasıyla bunu düzenlemek istiyoruz. Ancak çıkarılan yasaların reelde bir karşılığı yoksa bir anlamı da yoktur. Toplumun ihtiyaçlarına göre yasalar oluşturulur." ifadelerini kullandı.

"Fiyatlar, alıcıyla satıcının bir araya geldiği yerlerde belirlensin." diyen Tüfenkci, "Ama kayıt altına alınamazsa doğru fiyat belirlenemez. Bütün aktörleri kayıt altına almamız gerekiyor. Son tüketici de denetleme ve seçme sansına sahip olmalı.Tüketici ürünün nereden üretildiğini, çıktığı yerden son satıldığı yere kadar ürünün künyesini izleyerek bizzat rekabetçi bir baskı yapabilsin. Dolayısıyla paydaşların hepsi rekabet edebilsin." değerlendirmesinde bulundu.

Tüfenkci, sebze ve meyvede fire oranlarındaki yüksekliğe değinerek, şunları kaydetti:

"Burada fire oranımız yüzde 20-25 arasında. Bu kayıp ya üreticiye ya da nihayetinde tüketiciye maliyet olarak yansıyor. Bu oranı ne kadar düşürebilirsek, o kadar başarılı olabiliriz. Bir ilin hali ne kadar mükemmel, iyi işler haldeyse o ilin belediyesi esnafıyla bütünleşen bir belediye olmuş oluyor. Bu noktada belediyelere büyük iş düşmekte. Esnafın da birlikte hareket ederek halleri güzelleştirmeleri lazım. Modern dünyanın hallerinde soğuk hava depoları var. Planlarken fiziki şartları da iyi planlamamız önemli. Bir çok sorunu hep beraber halletmemiz gerekiyor. Sorunlarımızı üretici, tüketici ve esnafla beraber halletmek şart. Bütün düzenlemelerimizi bizzat yerinde incelemeler yaparak çıkartacağız. Bir yasayı çıkardığınız zaman bu yasayı sahiplenen olmazsa yasa boşa çıkarılmış olur."

-"İhracatımızın artışı üretimimizi artırır ama fiyatlarımızı yükseltmez"

Rusya'ya yapılan sebze ve meyve ihracatına da değinen Tüfenkci,"Bizim bütün üretimimizin yüzde 5'i ihracat. Rusya'ya son 7-8 ayda sebze meyve ihracatımız yok denecek kadar azdı ama rakamlar yerlerde de sürünmedi. Biz Rusya'ya ihracat yapmadık ama başka pazarlara ihracat yaptık. İhracatımızın artışı üretimimizi artırır ama fiyatlarımızı yükseltmez." dedi.

Tüfenkci, sebze ve meyvede fırsatçılık yapıldığının sorulması üzerine, "Biz her zaman fırsatçılık yapanlara müdahil oluruz. Bu tür davranışlar yapanların da gözünün yaşına bakmayız, fırsatçılara asla ve asla prim vermeyiz. Amacımız piyasanın düzgün işlemesi. Tüketicinin doğru fiyatla tüketim yapması. Doğru malı doğru fiyatla tüketmek gerekir. Hem üreticinin hem tüketicinin menfaatine çalışıyoruz. Fırsatçılık yapan kim olursa olsun biz onlara gereken mekanizmalarımızla cezalarını veririz." karşılığını verdi.

Sebze ve meyvelerin fire oranlarının yüksek olmasının sorulması üzerine ise Tüfenkci, ürünün pazarın ihtiyacına yönelik üretimi yapılması ve ürünün doğru olarak toplayıp paketleme yapılması gerektiği yanıtını verdi. Ürünün tüketiciye ulaştırılması safhalarında aksamaların yüksek oranlı fireye yol açtığını bildiren Tüfenkci, konuşmasını şöyle sürdürdü:

"Soğuk hava depolarının kurulması noktasında hem üreticilere hem halcilere teşvik vermeyi, bir kısmının devlet tarafından karşılanmasını düşünüyoruz. Üretim merkezlerindeki birlikleri işler ve etkin hale getirmek, onlara bir takım avantajlar sağlayarak onların üretim kooperatifleri haline gelmesi noktasında gayret göstereceğiz."

Türkiye Halciler Federasyonu Başkanı Yüksel Tavşan da küçük ölçekli üreticinin yeterli fiyatı alamadığını bildirerek, şunları kaydetti:

"Hallerin bir borsa işlevi var. Doğru fiyatın belirlenmesi gerekiyor. Perakende de bir büyüme söz konusu. Organize perakendeciler tüketiciyi çeken katalizör grup olmuştur. Toptancı haller ürünün fiyat bulduğu yerler. Sebze ve meyvede fiyatın oluştuğu bir piyasa ekonomisi yok. Bu fiyatın hallerde belirlenmesi gerekiyor. Hallerde, üretici birliklerinin bulunması fiyatların burada oluşmasını sağlamak amaçlanıyor. Hal komisyoncusunun bir yaptırımı yok. Hal Müdürlüğünün hareket kabiliyeti artmalı. Müdürlüğün bütçesi de yeterli değil. Fiziki ve idari açıdan güçlü bir yapıya kavuşmalıyız.

Son tüketici malın künyesinde perakendecinin alış fiyatını görmeli. Perakendede yüksek kira ve enerji ücretleri nedeniyle fiyatlar yükselmekte. Bize göre rekabeti perakendede artırmalıyız. Mutlaka geleneksel pazar yerlerinin altyapısı oluşturulmalı. Avrupa'da yeni perakende modelleri var. Halihazırdaki pazarların modernize edilmesiyle belli başlı esnafın buralarda yer alması sağlanabilir. Uygun yerlere sebze ve meyve satış büfeleri kurulabilir. Bu büfelerde kadın istihdamına öncelik verilebilir.Sebze ve meyvenin zayi olmaması için üretimin olduğu yerde soğuk hava tesislerinin olması gerek"