Güney Sudan'da Ateşkesin Birinci Yılında İlerleme Yok

Güney Sudan'da iç savaşı sona erdirmek amacıyla imzalanan ateşkes anlaşmasının üzerinden bir yıl geçmesine rağmen ülkede barış ve güven ortamı sağlanamadı.

Güney Sudan'da yaklaşık 1,5 yıl süren iç savaşa son veren anlaşmayı geçen yıl 17 Ağustos'ta önce isyancıların lideri Riek Machar, ardından da 26 Ağustos 2015'te Cumhurbaşkanı Salva Kiir Mayardit imzaladı.

Uluslararası baskılarla imzalanan anlaşmanın barış ve istikrar getirmesi bekleniyordu. Machar, geçen nisan ayında ülkeye döndü ve yeniden Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcılığını görevini üstlendi. Anlaşmaya uygun olarak kurulan geçici ulusal hükümet de 28 Nisan'da göreve başladı.

Ancak barış süreci, 8 Temmuz'da çatışmaların yeniden başlamasıyla sekteye uğradı.

Ateşkes anlaşmasının imzalanmasından bu yana yaşananları AA muhabirine değerlendiren uzmanlar, Güney Sudan'ın bir yıl önceye göre bugün farklı bir noktada olmadığını belirtti.

Londra merkezli Şark'ul Evsat gazetesinden Güney Sudan konusunda uzman gazeteci Mustafa Sırri, "Anlaşmanın üzerinden bir yıl geçmesine rağmen, Güney Sudan'da barış sağlanamadı. Ülke hala birçok nedenle çöküşün eşiğinde." değerlendirmesinde bulundu.

Halkın çıkarlarından çok bölge ülkelerinin menfaatlerinin yer aldığı barış anlaşmasının bizzat çöküşe zemin hazırlayan nedenlerden biri olduğunu savunan Sırri, "Uluslararası toplum, sadece yaptırım uygulama ve tehdit etme konusuna yoğunlaştı. Bu durum ülkeye gerçek barışı getirmez." dedi.

BM Güvenlik Konseyi'nin Güney Sudan'a öncekine göre daha geniş yetkilerle donatılmış yeni barış gücü gönderme kararını hatırlatan Sırri, "Aracıların bölgede gözetim ekipleri konuşlandırmakta gereken ciddiyete sahip olmaması nedeniyle çatışmaları sona erdirmekte başarı sağlanamadı. Şimdi 4 bin asker konuşlandırmaya çalışıyorlar." ifadelerini kullandı.

"Son çatışmalar, siyaseti tekrar savaş sürecine soktu"

Güney Sudan'daki El-Mekif gazetesinden Santo Berber ise anlaşmanın kırılgan bir zeminde imzalandığına işaret ederek son çatışmalarla yeniden savaş sürecine dönüldüğünü dile getirdi.

Anlaşmanın üzerinden geçen bir yılda halkın yaşam koşulları ve ekonomik durumunda iyileşme olmadığını aktaran Berber, "Sıkıntılar arttıkça korku duygusu ve güvensizlik hakim oldu. Başkent Cuba'da yaşanan son çatışmalar, siyaseti tekrar savaş sürecine soktu." diye konuştu.

Juba Monitor gazetesinden Daniel Moses de ekonomik sıkıntıların yanında insan hakları ihlallerine dikkati çekerek şunları kaydetti:

"Güney Sudan'daki iç savaş can güvenliği sorunlarının yanı sıra fakirlik ve kıtlığı da beraberinde getirdi. Ayrıca, hükümet ve muhalefet siyasi manevra ve barış anlaşması konularıyla meşgul olurken, insan haklarını ihlal eden ya da savaş suçu işleyenlerin soruşturulması da ihmal edildi. Bu yüzden ülkedeki sıkıntılar arttı."

Güney Sudan'da Cumhurbaşkanı Mayardit'e bağlı güvenlik güçleri ile yardımcısı Machar yanlıları arasında 8 Temmuz'da yeniden başlayan çatışmalarda yaklaşık 270 kişi ölmüş, taraflar 11 Temmuz'da ateşkes ilan etmişti.

Mayardit, çatışmalar sırasında başkent Cuba'dan ayrılan ve nerede olduğu bilinmeyen Machar'ı görevden alarak yerine Madencilik Bakanı Taban Deng Gai'yi atamıştı.

Machar'ın önce Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ne sığındığı ortaya çıkmış, ardından Sudan hükümeti, 23 Ağustos'ta, Cuba'dan kaçışı sırasında yaralanan Machar'ı "insani nedenlerden dolayı" ülkeye kabul ettiğini açıklamıştı.