Güneydoğu Çiftçisinin Yüzü Kırmızı Mercimekle Gülecek

AHMET KAPLAN/ADNAN KOÇHAN - Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde kırmızı mercimek rekoltesinde bu yıl yaklaşık yüzde 20 artış bekleniyor.

Türkiye'de kırmızı mercimek üretiminin yüzde 97'sinin gerçekleştirildiği Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde, GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi'nin (UTAEM) çalışmaları, mevsim şartlarının iyi geçmesi, hastalık ve zararlıların çok görülmemesi sonucu bu yıl rekoltenin yaklaşık yüzde 20'lik bir artışla 410 bin tona ulaşacağı tahmin ediliyor.

GAP UTAEM Müdürü Mehdi Sümerli, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 1962 yılında Güneydoğu Tarımsal Araştırma Ensitüsü Müdürlüğü olarak kurulan, 2011 yılında GAP UTAEM ismini alan merkezlerinin, yaptığı çalışmalarla genelde tüm Türkiye'ye, özelde ise kendilerine bağlı 11 ilin çiftçisine hizmet verdiğini söyledi.

Kurumlarının birçok üründe ıslah ve yetiştirme konularında projeler ürettiğini aktaran Sümerli, kendilerine bağlı illerin çiftçilerine de dönemsel eğitimler verdiklerini belirtti.

Merkezlerinin, kırmızı mercimekteki ıslah çalışmalarında Türkiye koordinatörü olduğunu ifade eden Sümerli, 1980 yılından bu yana sürdürdükleri ıslah çalışmaları kapsamında bugüne kadar ıslah ettikleri 6 çeşit mercimeği üretim için çiftçiye sunduklarını aktardı.

Sümerli, mercimek hasadında bölgelerinin güney kesiminde yer alan Mardin'de bir hektardan yaklaşık 200-250 kilogram verim elde edildiğine işaret ederek, çiftçilerin verimden memnun olduğunu dile getirdi.

GAP bölgesinde geçen yıla göre mercimekte yüzde 20'lik bir rekolte artışı beklediklerini ifade eden Sümerli, şöyle devam etti:

"Yaptığımız tarla gözlemlerinde verimin yüksek olacağı ve çiftçinin beklediği verimi vereceği yönünde. TÜİK'in 2015 verilerine göre 207 bin hektar alanda mercimek ekimi yapıldığı ve buradan yaklaşık 340 bin ton mercimek elde edildiği tespit edilmiştir. Bu yıl yağışların bölgede düzenli seyretmesi, hastalık ve zararlıların fazla görülmemesi, çiftçilerin yeni yüksek verimli çeşitleri tercih etmesinden dolayı rekoltenin 410 bin ton civarında olacağını tahmin ediyoruz."

Çiftçiye hasat dönemi uyarısı

Çiftçileri, hasat dönemi konusunda uyaran Sümerli, bıçakla biçimde çok fazla bir sıkıntının bulunmadığını, özellikle makineli hasatlarda mercimeğin olgunlaşma durumuna dikkat edilmesi gerektiğini vurguladı.

Mercimeğin hassas bir bitki olduğunu, hasat dönemine çok dikkat etmek gerektiğine işaret eden Sümerli, "Geciktirmemek lazım, geciktirilmesi durumunda dane kaybı olacak. Bu da verimde düşüşe neden olacak." dedi.

Sümerli, küçükbaş hayvancılıkta mercimek samanının değerli bir besin kaynağı olduğunu hatırlatarak, daha fazla saman elde etmek isteyen çiftçilerin Diyarbakır'da bıçaklı hasada başladığını aktardı.

Çiftçilere hayırlı, bol kazançlı bir hasat dönemi geçirmeleri temennisinde bulunan Sümerli, gerek teknik gerek ıslah ve gerekse de eğitim konularında çiftçilerin yanında olduklarını sözlerine ekledi.

Diyarbakır'ın Sur ilçesine bağlı Erimli Mahallesi'nde kiraladığı 90 dönümlük tarlada ektiği mercimeğin hasadını bıçakla yapan Ahmet Tanrıkulu ise Mardin'in Kızıltepe ilçesinde dönümden 200 kilogram ve üzeri verim alındığını, kendi tarlasından 200 kilogram verim elde etmesi durumunda memnun kalacağını söyledi. Tanrıkulu, "Şu anda biz mercimeği biçiyoruz. Bu yılki bitki gelişimine baktığımızdan verimin iyi olacağını düşünüyoruz." ifadelerini kullandı.

Mercimek biçiminde biçerdöverle elde edilen samanla bıçak biçiyle elde edilen saman arasında kalite farkı olduğuna değinen Tanrıkulu, hayvan sahiplerinin bıçak biçimiyle elde edilen samanı tercih ettiğini aktardı.

Tanrıkulu, tarlasından 25 ton saman beklediğini, 45 kuruştan satması durumunda sadece samandan yaklaşık 10 bin lira civarında kazanç elde edeceğini bildirdi.

Destekler artırılmalı

Kızıltepe Zahireciler Derneği Başkanı Mehmet Şerif Öter de geçen yıla göre yüksek rekolte beklediklerini belirtti.

Geçmişte 500 ile 700 bin ton arasında kırmızı mercimek üretildiğini aktaran Öter, yeniden o günlere ulaşılması gerektiğini ifade etti.

Son yıllarda Kanada'dan kalitesiz mercimeğin ülkeye giriş yaptığını savunan Öter, bunun da çiftçinin üretimini etkilediğini anlattı.

Bunun farkına varan hükümetin mercimek desteğinde artışa gittiğini ve bundan memnun olduklarını belirten Öter, desteğin artırılmasını istediklerini kaydetti.

Öter, şunları kaydetti:

"Tekrar mercimeğin eski cazibe seviyesine ulaşması için, insanlarımız dünyanın en kaliteli mercimeği sofrasında tüketmesi için teşviklerin daha fazla artması gerekir. Son 3 yıl ithal rakamlarına baktığımız zaman yılda 200 ile 250 bin ton mercimek ithal ediyoruz. Bu yaklaşık 700 milyon dolarımızın yurt dışına gitmesi demektir. Oysa topraklarımız dünyanın hiçbir yerinde olmadığı kadar, gerek verim gerek üretim gerek kalite olsun bunlara müsaittir. Nasıl ki hükümetimiz pamukta dışa bağımlılığı, ithalatı azaltmak için desteği artırdı, mercimekte de biraz daha desteği artırsın ve mercimek tekrar eski seviyesine ulaşsın."