Haftanın Tarihine Bakış

Gazetecilerin haklarını "fikir işçisi" olarak düzenleyen 212 sayılı yasa, 10 Ocak 1961'de yürürlüğe girdi.

"Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştırılanlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkındaki 5953 Sayılı Kanunun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine ve Bu Kanuna Bazı Maddeler Eklenmesine Dair Kanun" başlıklı düzenleme, Milli Birlik Komitesince 4 Ocak 1961'de kabul edildikten sonra, 10 Ocak 1961'de Resmi Gazete'de yayımlandı.

Türk Basın Tarihi'ne "Babıali'de Dokuz Patron Olayı" olarak da geçen gelişmelerde; gazete sahipleri, yasanın önce "çıkmaması", sonra da "değiştirilmesi" için çalıştı.

Okurlar, 10 Ocak sabahı gazetelerini aldıklarında, "Gazetemizi Üç Gün Kapatıyoruz" başlığı ile karşılaştı. Bu başlığın altında ise "Akşam, Cumhuriyet, Dünya, Hürriyet, Milliyet, Tercüman, Vatan, Yeni İstanbul, Yeni Sabah" patronlarının ortak bildirisi yer alıyordu.

İstanbul Gazeteciler Sendikası (İGS) bir bildiri yayımlayarak, kapanma kararının gazete sahipleri tarafından verildiğini ve asla benimsenemeyeceğini duyurdu. Gazeteciler, aynı gün sendikadan başlayan "Simidimiz ve Hürriyetimiz İçin", "Çalışan Gazeteciye Cop, Patrona Hazırlop" gibi dövizler taşıyarak, sessiz yürüyüş yaptı.

Sendika, üç günlük boykot sırasında "Basın" adlı bir gazete yayımladı. 11 Ocak 1961 günü çıkarılmaya başlanan Basın gazetesi, 100 bin tiraj gibi o gün için önemli bir noktaya  ulaştı.

Boykot, 14 Ocak 1961'de sona erdi ve gazeteler yayına başladı. İGS, başarıya sahip çıkmak amacıyla 1962 yılında 10 Ocak tarihini Çalışan Gazeteciler Bayramı olarak kutlama kararı aldı ve Park Otel'de tören düzenlendi.

-Belli başlı öteki olaylar-

6 Ocak

1838- Samuel Morse, geliştirdiği "Morse Alfabesi"ni açıkladı.

1921- Yunan birliklerinin Eskişehir ve Afyon doğrultusundaki taarruzuyla I. İnönü Savaşı başladı.

1938- Nazi baskısından kaçan Sigmund Freud Londra'ya gitti.

1959- Dil bilimci Baha Toven 78 yaşında öldü.

1960- Mersin Rafinerisinin temeli atıldı.

1969- ABD'nin Ankara Büyükelçisi Robert Komer'in makam aracı, Orta Doğu Teknik Üniversitesi bahçesinde yakıldı.

1984- Türk Parasını Koruma Kanunu'nda yapılan değişiklikle, döviz taşımak suç olmaktan çıkarıldı.

1991- İlk Türk operası "Özsoy"un bestecisi Ahmet Adnan Saygun 84 yaşında yaşamını yitirdi.

1993- Balet Rudolf Nureyev öldü.

1998- Anayasa Mahkemesi Başkanlığına Ahmet Necdet Sezer seçildi.

2005- Afyon ilinin adı Afyonkarahisar olarak değiştirildi.

2012- Eski Genelkurmay Başkanı emekli Orgeneral İlker Başbuğ, Özel Yetkili İstanbul Cumhuriyet Başsavcıvekilliği'nin "İrtica ile Mücadele Eylem Planı" davası kapsamında hakkında başlattığı soruşturmada tutuklanarak Silivri Cezaevi'ne konuldu.

2014- Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, son gelişmelerin Türkiye'nin "BBB-" olan notunu etkilemediğini ve makroekonomik görünüm üzerinde kayda değer olumsuz bir etkisinin olmadığını açıkladı.

7 Ocak

1714- İngiliz Mühendis Henry Mill daktilo makinesinin patentini aldı.

1922- Osmaniye düşman işgalinden kurtuldu.

1944- Çorap imalatı hakkı Sümerbank'a verildi.

1946- CHP'den ayrılan Celal Bayar ile Adnan Menderes, Fuad Köprülü ve Refik Koraltan, Demokrat Partinin kuruluş başvurusunu yaptı.

1946- İlk başarılı yüksek hızlı elektronik bilgisayar "Eniac", ABD'de kullanıma girdi. Elektronik dijital bilgisayara giden yolda atılmış büyük adımlardan biri kabul edilen "Eniac" 1955 yılına kadar kullanıldı.

1950- Karabük Demir ve Çelik İşletmesinde "Zeynep" adı verilen yüksek fırın hizmete açıldı.

1984- Fotoğraf ve sinema sanatçısı Baha Gelenbevi vefat etti.

1989- Japon İmparatoru Hirohito öldü.

2010- İstanbul Şehir Tiyatrosunun oyuncularından, "Süper Baba" dizisinin "Sürmeneli dede"si İhsan Devrim 96 yaşında vefat etti.

2013- 28 Şubat soruşturması kapsamında tutuklu bulunan emekli Orgeneral Çevik Bir, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığın' ın  eski jandarma Genel Komutanı Orgeneral Eşref Bitlis'in ölümüne ilişkin yürüttüğü soruşturma kapsamında 'Tanık' sıfatıyla ifade verdi.

2013- Kültür ve Turizm Bakanlığı, sır gibi sakladığı yenilenmiş film ve görüntü arşivini Anadolu Ajansına açtı. Son teknolojiyle restore edilen ve sıkı güvenlik önlemleri arasında özel koşullarda saklanan görüntüler Osmanlı'dan Cumhuriyet'e bir milletin siyaset tarihini ortaya koyuyor.

2014- Muğla'nın Marmaris ilçesinde geçirdiği trafik kazası sonucu ağır yaralanan 26 yaşındaki tiyatro, dizi ve sinema oyuncusu Huban Öztoprak hayatını kaybetti.

8 Ocak

1329- İtalyan seyyah Marco Polo Venedik'te öldü.

1642- Astronomi bilgini Galileo öldü.

1916- Müttefik kuvvetleri, Osmanlı ordusunun Çanakkale direnişini kıramadı. İngiliz Deniz Kuvvetleri Komutanı Amiral Winston Churchill görevinden istifa etti.

1918- ABD Başkanı Woodrow Wilson, Avrupa'da kalıcı barışın sağlanması için kendi adıyla anılacak 14 prensibi açıkladı.

1933- I. Beş Yıllık Kalkınma Planı kabul edildi.

1986- Sekiz sanatçıya Yükseköğrenim Kurulunca "profesörlük" unvanı verildi. Bu sanatçılar arasında Yıldız Kenter, Hikmet Şimşek ve Nevit Kodallı da vardı.

1997- Vehbi Koç'un çalınan naaşı, Zincirlikuyu Mezarlığı'nda boş bir mezarda bulundu ve çalanlar yakalandı. Koç'un naaşı, 10 Ocakta ikinci kez toprağa verildi.

1998- Karşıyaka Müftüsü Nadir Kuru'nun, İzmir'de Dr. Tibet Kızılcan'ın cenaze namazını kıldırırken "İsteyen hanımlar namaza gelebilir" sözleri üzerine kadınlar, erkeklerle saf tutarak cenaze namazı kıldı.

2004- MGK Genel Sekreterliği Yönetmeliği'nin gizliliğini kaldıran yasanın ardından hazırlanan yeni yönetmelik de yürürlüğe girdi. MGK Genel Sekreterliği, yönetmelikte başbakana bağlı bir kuruluş olarak tanımlandı.

2010- Halep ile Gaziantep arasında konulan yolcu treni ilk seferini yaptı.

2013- "Ağır Roman" adlı kitabıyla tanınan edebiyatçı Metin Kaçan, Boğaziçi Köprüsü'nden atlayarak intihar etti.

2014- Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Japonya'da resmi programı kapsamında, TÜRKSAT 4A ve TÜRKSAT 4B uydularının yapıldığı Tokyo'daki Mitsubishi Electric firmasının uydu üretim merkezini ziyaret etti. Türk ve Japon mühendislerin ortak ürettiği TÜRKSAT 4A uydusu, Erdoğan'ın katılımıyla düzenlenen törenle teslim edildi.

2014- "Bizimkiler" dizisindeki "Davut Usta" rolüyle hafızalarda yer eden Türk tiyatrosunun tanınmış ismi Selçuk Uluergüven, Aydın'da uzun süredir tedavi gördüğü hastanede 73 yaşında hayatını kaybetti.

9 Ocak

1792- Osmanlı Devleti ile Rusya arasında beş yıllık savaşın ardından "Yaş Anlaşması" imzalandı.

1853- Osmanlı Devleti için "hasta adam" tabiri ilk kez Rus Çarı I. Nikola tarafından kullanıldı.

1926- Piyango çekilişinin yalnızca Tayyare Cemiyetine ait olduğuna ilişkin kanun kabul edildi.

1936- Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, Atatürk'ün de katıldığı törenle öğrenime başladı.

1937- Stalin'in sürgüne yolladığı Troçki, Meksika'ya gitti.

1955- Devlet Operası sopranosu Leyla Gencer, temsiller vermek üzere İtalya'ya gitti.

1964- Halide Edip Adıvar 80 yaşında hayata gözlerini yumdu.

1990- Şair Cemal Süreya 59 yaşında vefat etti.

1991- Toplu taşım araçlarında sigara içilmesi ve tütün mamullerinin reklamının yapılması yasaklandı.

1996- Sabancı Holding Yönetim Kurulu Üyesi Özdemir Sabancı, Toyotasa Genel Müdürü Haluk Görgün ve sekreter Nilgün Hasefe, Sabancı Center'da öldürüldü. Olayı terör örgütü DHKP-C üstlendi.

1996- Balerin, koreograf Duygu Aykal 45 yaşında öldü.

1996- Evrensel gazetesi muhabiri Metin Göktepe'nin cesedi, Eyüp Spor Salonu'nun yakınındaki arsada bulundu. Göktepe, bir gün önce görevini yaparken gözaltına alınmıştı. Göktepe'nin cenazesi 11 Ocakta toprağa verildi.

2003- Aile mahkemeleri kuruldu.

2007- Adana'dan Irak'ta Türk işçileri götüren Moldova tescilli uçak, Bağdat'ta, piste 200 metre kala yere çakıldı. Kazada aralarında Türk işçiler ve uçak mürettebatının da bulunduğu 34 kişi öldü, bir kişi yaralı olarak kurtuldu.

2009- Nazım Hikmet'in Türk vatandaşlığından çıkarılmasına ilişkin 1951 yılındaki Bakanlar Kurulu Kararı yürürlükten kaldırıldı.

2013- Türkiye ve Katar'ın arabuluculuğuyla Suriye'nin başkenti Şam'da esir değişimi yapıldı. Temaslar sonucundan 48 İranlı ile 2 ' si Türk 2 bin 130 kişi salıverildi.

2014- Hava Kuvvetleri Komutanlığının gösteri ekibi Solotürk, Sarıkamış Harekatı'nın 99'uncu yılı dolayısıyla yaptığı gösteride akrobasi tarihinde bir ilke imza attı. Ankara'daki 4'üncü Ana Jet Üs Komutanlığı'ndan havalanan Solotürk, Kars üzerinde tanker uçakla buluşarak yakıt ikmali yaptı.

10 Ocak

1863- Dünyanın ilk metrosu olan Londra metrosunun "Metropolitan" adı verilen ilk hattı açıldı.

1900- Dünya Şampiyonu Pehlivan Kara Ahmet, "Şampiyonlar Şampiyonu" unvanını aldı.

1920- Milletler Cemiyeti kuruldu. ABD, Cemiyete katılmadı.

1921- I. İnönü Zaferi: Albay İsmet Bey komutasındaki Türk ordusu, Yunan ordusu ile İnönü'de karşı karşıya geldi. Yunan ordusu yenildi. Zaferin ardından, Albay İsmet Bey, 1 Mart 1921'de generalliğe terfi ettirildi; TBMM Hükümetinin uluslararası itibarı da hızla yükseldi.

1926- Alman sinema yönetmeni Fritz Lang'ın "Metropolis" adlı filmi gösterime girdi.

1928- Sovyetler Birliği, Troçki'nin sürgüne gönderilmesine karar verdi.

1944- Nuri Demirağ'ın fabrikasında üretilen yolcu uçağının uçuş denemesi Yeşilköy'de yapıldı.

1945- Teşrinievvel, teşrinisani, kanunuevvel ve kanunusani aylarının adları ekim, kasım, aralık ve ocak olarak değiştirildi.

1947- Demokrat Partinin 1. Kongresi'nde "Hürriyet Misakı" kabul edildi.

1961- Gazetecilerin haklarını "fikir işçisi" olarak düzenleyen 212 sayılı yasa yürürlüğe girdi.

1968- Kurtuluş Savaşı komutanlarından Ali Fuat Cebesoy öldü.

1982- Ressam Nurullah Berk 76 yaşında vefat etti.

1984- Kürtaj yasallaştı.

1995- The Marmara Oteli pastanesinin 30 Aralık 1994'te bombalanması sırasında ağır yaralanarak tedavi altına alınan Cumhuriyet gazetesi sinema eleştirmeni, yazar Onat Kutlar öldü.

2000- Emekli Büyükelçi Semih Günver 93 yaşında öldü.

2001- Türk edebiyatının usta kalemlerinden Necati Cumalı 80 yaşında hayata gözlerini yumdu.

2006- İran'ın nükleer programı uluslararası krize yol açtı. Tahran atom bombası sahibi olmak istediği iddialarını reddederken, nükleer programının sivil olduğunu ve programını geliştirmeye devam edeceğini açıkladı. 25 Ocakta Fransa, İngiltere ve Almanya ile ABD, İran'a ekonomik ve ticari yaptırımları kabul ettirmeye çalıştı ama tasarı başlangıç aşamasında Rusya tarafından reddedildi.

2007- İtalya'nın film yapımcısı Carlo Ponti 94 yaşında öldü.

2009- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Hak-İş Genel Başkanlığı yapan Necati Çelik vefat etti.

2011- Erzurum ve Sivas kongrelerinin yapıldığı binalar, valiliklerden TBMM Milli Saraylar Daire Başkanlığı'na devredildi.

2012- Ankara 12. Ağır Ceza Mahkemesi, 12 Eylül askeri darbesine ilişkin dönemin Genelkurmay Başkanı, 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren ile emekli Orgeneral Tahsin Şahinkaya'nın "şüpheli" olarak yer aldığı iddianameyi kabul etti.

2012- Emekli Orgeneral Hurşit Tolon, tutuksuz yargılandığı İkinci "Ergenekon" davası kapsamında tutuklandı.

2013- Terör örgütü PKK üyesi Sakine Cansız, Fidan Doğan ve Leyla Söylemez Fransa'nın başkenti Paris'te öldürüldü.

2014- Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'a, resmi ziyarette bulunduğu Malezya'nın başkenti Kuala Lumpur'da, Malezya Uluslararası İslam Üniversitesi'nde düzenlenen törenle fahri doktora tevdi edildi.

11 Ocak

1556- Divan Şairi Fuzuli öldü.

1905- Mustafa Kemal "kurmay yüzbaşı" rütbesiyle Harp Akademisinden mezun oldu.

1929- Türkiye'de eski yazılı kitapları yeni harflere çevirmek için Dil Encümeni bünyesinde bir komisyon kuruldu.

1937- Kurtuluş Savaşı kahramanlarından Gaziantep Milletvekili Nuri Conker öldü.

1939- Aydın'da köylüye toprak dağıtıldı.

1940- Ankara Konservatuvarı Tatbikat Sahnesi oyuncuları ilk oyunlarını sergiledi.

1943- Kızıl Ordu, Stalingrad kuşatmasını kırdı.

1946- Arnavutluk'ta Kral Zogo tahtan indirildi; halk cumhuriyeti ilan edildi.

1948- Ankara Üniversitesi Senatosu bazı öğretim üyelerini sol eğilimli oldukları için Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesindeki görevlerinden uzaklaştırdı. Bunlar arasında Pertev Naili Boratav, Niyazi Berkes, Behice Boran, Adnan Cemgil ve Azra Erhat vardı.

1963- TBMM'de komünizmle mücadele amacıyla komisyon kuruldu.

1971- İş Bankası Ankara Emek Şubesi silahlı 4 kişi tarafından soyuldu. İçişleri Bakanlığından soyguncuların Deniz Gezmiş ile Yusuf Arslan olduğu açıklandı.

1983- Karikatürist Şadi Dinçağ 64 yaşında öldü.

1994- Caz Sanatçısı Erol Pekcan 61 yaşında vefat etti.

1997- Başbakan Necmettin Erbakan, tarikat tartışmalarının yoğunlaştığı bir sırada, Başbakanlık Konutu'nda 51 tarikat ve cemaat liderine iftar yemeği verdi.

1998- Basketbol antrenörü Aydan Siyavuş vefat etti.

1999- Beynindeki rahatsızlık nedeniyle tedavi gören sanatçı Öztürk Serengil 68 yaşında öldü.

2011- "Kıvırcık Ali" olarak tanınan sanatçı Ali Özütemiz, Çatalca'da geçirdiği trafik kazasında 42 yaşında hayatını kaybetti.

2012- Milli Eğitim Bakanlığı, 19 Mayıs Atatürk'ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı kutlamalarının başkent dışında stadyumlarda değil, sadece okullarda kutlanmasını öngören genelge yayımladı.

2013- Ünlü müzisyenler Şivan  Perver  ve İbrahim Tatlıses, Irak'ın Erbil kentinde 40 yıl aradan sonra bir araya geldi. Perver ve Tatlıses, Türkiye' deki sanatçılara " Çözüm Süreci "ne katılma çağrısında bulundu.

2014- İsrail'in uzun yıllardır bitkisel hayatta olan eski başbakanı Ariel Şaron 85 yaşında hayatını kaybetti.

12 Ocak

1920- İstanbul'da son "Osmanlı Meclisi Mebusanı" açıldı.

1923- Paris'te Pasteur Enstitüsünde tetanosa karşı serum geliştirildi.

1934- Osmanlı devleti ile Sevr Antlaşması'nı imzalayan Yunanistan'ın eski başbakanı Elefterios Venizelos, Atatürk'ü Nobel Barış Ödülü'ne aday gösterdi.

1944- Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak yaş haddinden emekliye ayrıldı, bu göreve Kazım Orbay getirildi.

1945- Tasviri Efkar gazetesi sahibi ve başyazarı Velid Ebuzziya İstanbul'da öldü.

1952- ABD yönetimi, Marshall Planı çerçevesinde Türkiye'ye 58 milyon dolarlık askeri yardım yapılmasını onayladı.

1959- Sovyet uzay aracı Luna, güneş çevresindeki yörüngesine yerleşti. Luna yerçekiminden kurtulan ilk uzay aracı oldu.

1998- Eski başbakan yardımcılarından Sadi Koçaş İstanbul'da öldü.

2000- Hükümeti oluşturan partilerin genel başkanları, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin, idama mahkum edilen terör örgütünün elebaşı Abdullah Öcalan hakkında verdiği ihtiyati tedbir kararına uyulmasını kararlaştırdı.

2006- Hac farizası için Mekke yakınındaki Mina'da bulunanlardan 364'ü çıkan izdihamda öldü, çok sayıda kişi yaralandı.

2010- -İsrail Dışişleri Bakan Yardımcısı Danny Ayalon'un Büyükelçi Oğuz Çelikkol ile yaptığı görüşmedeki tutumu iki ülke ilişkilerinde gerginliğe yol açtı.

2010- Gazeteci Selçuk Sümer 69 yaşında vefat etti.

2013- Biyolojik pasaport uygulamasıyla doping yaptığı tespit edilen milli atlet Alemitu Bekele, Uluslararası Atletizm Federasyonları Birliği'nin 4 yıl cezalı atletler listesine alındı.

2014- Türk arkeolojisinin önemli isimlerinden, olimpiyatlara katılan ilk Türk kadın sporculardan İstanbul Üniversitesi emekli öğretim üyesi Prof. Dr. Halet Çambel,  97 yaşında İstanbul'da vefat etti. - Ankara