Haftanın Tarihine Bakış

Hukuk sisteminin temeli, İngiltere'de yaklaşık 800 yıl önce imzalanan Magna Carta sözleşmesiyle atıldı.

"Büyük ferman" anlamına gelen Magna Carta, 1215'te derebeylerin, İngiliz Kralı I. John'u zorlayarak kazandıkları hakları kapsıyordu. Toprak kullanımı ve vergiler konusunda kilisenin ve baronların tepkisini çeken Kral John, yetkilerini sınırlandıran belgeyi 15 Haziran 1215'te imzaladı. Kral, istekleri kabul ettiğini ve anlaştıklarını göstermek için mührüyle Magna Carta'yı damgaladı. 63 maddeden oluşan Magna Carta'nın 39. maddesi, günümüz hukuk sisteminin temellerini oluşturdu.

Sözleşmenin 39. maddesi, şu şekilde yazılmıştı:

"Özgür hiç kimse kendi benzerleri tarafından ülke kanunlarına göre yasal bir şekilde muhakeme edilip hüküm giymeden tutuklanmayacak, hapsedilmeyecek, mal ve mülkünden yoksun bırakılmayacak, kanun dışı ilan edilmeyecek, sürgün edilmeyecek veya hangi şekilde olursa olsun zarara uğratılmayacaktır."

Belli başlı öteki olaylar şöyle:

13 Haziran

1381- Wat Tyler öncülüğündeki köylü isyancılar, Londra'yı basarak hükümet binalarını ateşe verdi, hapishaneleri boşalttı ve zenginlerle yargıçların kafalarını uçurdu.

1550- Mimar Sinan'ın eseri Süleymaniye Camisi'nin temeli atıldı.

1859- Erzurum'daki şiddetli depremde, kentin yarısından fazlası hasar gördü ve 3 bin kişi öldü.

1872- Namık Kemal, İbret gazetesini yayımladı. Bu fikir gazetesi, 27 gün sonra kapatıldı.

1878- Berlin Kongresi toplandı.

1928- Türkiye Cumhuriyeti ile Düyunu Umumiye (Osmanlı Borçları) alacaklıları arasında sözleşme imzalandı.

1952- Fikir İşçileri Kanunu kabul edildi.

1961- Federal Almanya'ya işçi gönderilmesinin esaslarını düzenleyen protokol imzalandı. İlk işçi kafilesi, 24 Haziran'da trenle yola çıktı.

1965- Besteci, müzik bilimci Refik Fersan 72 yaşında İstanbul'da öldü.

1971- Kültür Bakanlığı kuruldu. Bakanlığa Talat Halman atandı.

1987- Yazar ve çevirmen Cemil Meriç, 77 yaşında İstanbul'da hayatını kaybetti.

1991- Türkiye ile KKTC arasında pasaport uygulaması kaldırıldı.

1993- Süleyman Demirel'in Cumhurbaşkanı seçilmesiyle boşalan DYP Genel Başkanlığı'na Tansu Çiller getirildi.

1993- Kim Campell, Kanada'nın ilk kadın başbakanı seçildi.

2000- Papa II. Jean Paul'e suikast girişiminden İtalya'da cezaevinde yatan Mehmet Ali Ağca, Türkiye'ye iade edildi.

2002- Afganistan'da geleneksel meclis Loya Jirga toplanarak geçici hükümet başkanı olarak Hamid Karzai'yi seçti.

2012- Devlet Denetleme Kurulu, 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın vefatına ilişkin raporunu tamamladı. Raporda, görevi başında ve ani şekilde ölen bir cumhurbaşkanının ölümünün her zaman "şüpheli" olduğu belirtildi.

2012- İsrail devlet kurumunun Mavi Marmara saldırısına ilişkin hazırladığı raporda, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu şiddetle eleştirildi.

14 Haziran

1839- Jandarma Teşkilatı kuruldu. Teşkilatın ilk nizamnamesi olan Asakir-i Zaptiye Nizamnamesi yürürlüğe konuldu.

1909- Dernek kurma özgürlüğüne ilişkin ilk yasa olan "İçtimaatı Umumiye Kanunu" kabul edildi.

1923- Kadınlar Halk Fırkası kuruldu.

1926- Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa'ya İzmir'de suikastta bulunulacağı haber alındı. Suikast girişimini, Giritli Şevki, Vali Kazım Dirik'e ihbar etti. Suikast girişimi failleri Ziya Hurşit ve arkadaşları tutuklandı.

1935- Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi kurulmasına ilişkin yasa TBMM'de kabul edildi.

1936- Rus yazar Maksim Gorki öldü.

1937- Hatay'ın bağımsızlığı TBMM'de onaylandı.

1940- II. Dünya Savaşı'nda Alman birlikleri Paris'e girdi.

1982- Falkland Adalarını işgal eden Arjantin birlikleri teslim oldu.

1989- Kapalı yerlerde sigara içilmesi ile sigara reklamı ve kampanyası yasaklandı.

2000- İtalya'da affedilen ve Abdi İpekçi suikastı ile gasptan Türkiye'ye iadesi kararlaştırılan terörist Mehmet Ali Ağca,Türkiye'ye getirildi.

15 Haziran

1215- İngiltere Kralı John, Magna Carta sözleşmesini mühürledi.

1826- Sultan II. Mahmud, Yeniçeri Ocağını kaldırdı. Yerine "Asakir-i Mansure-i Muhammediye" adıyla yeni bir askeri teşkilat kuruldu. Bu olay Osmanlı tarihinde "Vaka-i Hayriye" (Hayırlı Olay) olarak anıldı.

1873- Darüşşafaka kuruldu.

1922- Hollanda'nın Lahey kentinde Adalet Divanının ilk celsesi açıldı.

1927- İstanbul Emraz-ı Akliye ve Asabiye Hastanesi (Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi) hizmete girdi.

1942- Atatürk'ün Şişli'de oturduğu ev müze oldu.

1970- Sendikalar Kanunu'nda değişiklik öngören kanun tasarısını protesto eden işçiler, İstanbul ve Kocaeli'de yürüyüş düzenledi." 15-16 Haziran olayları"nda 5 kişi öldü, 200'e yakın kişi yaralandı.

1992- Türkiye'nin ilk AIDS hastası Murteza Elgin öldü.

1994- Bosna-Hersek'te görev yapacak Türk Barış Gücü'nün ilk birliği Split'e gitti.

2004- İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Piriştina, kalp krizi sonucu 52 yaşında vefat etti.

2007- Cumhurbaşkanı Sezer, cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesini de öngören anayasa değişikliğine ilişkin yasayı" halkoyuna sunulmak üzere Resmi Gazete'de yayımlanması" için Başbakanlığa gönderdi. Sezer, ayrıca Anayasa Mahkemesinde dava açacağını bildirdi.

2012- Kamuoyunda "ombudsmanlık" olarak bilinen Kamu Denetçiliği Kurumu kurulmasına ilişkin tasarı TBMM Genel Kurulu'nda yasalaştı.

16 Haziran

1535- Barbaros Hayrettin Paşa, Haçlı donanmasına karşı zafer kazandı.

1903- Henry Ford, "Ford Motor" fabrikasını kurdu.

1934- İran Şahı Rıza Pehlevi'nin Türkiye ziyareti başladı.

1950- Türkçeleştirilmiş ezanın, daha önceden olduğu gibi Arapça okunmasına dair kanun kabul edildi.

1952- Osmanlı hanedanının kadın üyelerinin Türkiye'ye girebilmelerini öngören kanun kabul edildi.

1963- İlk kadın Sovyet kozmonotu Valentina Tereşkova, "Vostok VI" ile uzaya fırlatıldı. Tereşkova, 19 Haziran'da dünyaya döndü.

1979- Türk sinemasının ünlü jönü Ayhan Işık, beyin kanaması sonucu 50 yaşında öldü.

1994- Anayasa Mahkemesi, Demokrasi Partisinin (DEP) kapatılmasına ve bu partinin üyesi olan 5'i cezaevindeki 13 milletvekilinin üyeliğinin sona ermesine karar verdi.

2007- Hint asıllı ABD'li astronot Sunita Williams, uzayda en uzun süre kalan kadın astronot unvanının sahibi oldu.

2012- Mısır'da 30 yıllık Mübarek rejiminin ardından yapılan ilk şeffaf ve demokratik cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turu gerçekleştirildi.

2015 - Mısır mahkemesi, "Büyük casusluk" olarak bilinen davada, darbeyle görevinden uzaklaştırılan seçilmiş cumhurbaşkanı Muhammed Mursi ve İhvan Rehberlik Konseyi Başkan Muhammed Bedii dahil 17 kişiyi müebbet hapis cezasına çarptırdı, HAP Genel Sekreteri Muhammed el-Biltaci, İhvan Rehberlik Konseyi Başkan Yardımcısı Hayrat Şatır ile Cumhurbaşkanlığı Sekreteri Ahmed Abdulati'nin içinde bulunduğu 16 kişinin ise idamına hükmetti.

17 Haziran

656- III. Halife Hazreti Osman vefat etti.

1924- Türk Milli Futbol Takımı, Helsinki'de Finlandiya ile yaptığı maçı 4-1 kazandı.

1926- Amelia Erhart, Atlantik Okyanusu'nu uçakla aşan ilk Amerikalı kadın oldu.

1932- Türkiye Turing ve Otomobil Kulübü ile Milliyet gazetesince ilk kez düzenlenen otomobil yarışı, İstinye- Zincirlikuyu arasında yapıldı.

1950- ABD'de ilk böbrek nakli ameliyatı yapıldı.

1951- Nazım Hikmet, Türkiye'den ayrıldı.

1951- Türk Milli Futbol Takımı, Federal Almanya'yı Berlin Olimpiyat Stadı'nda 2-1 yendi. Başarılı kurtarışlar yapan kaleci Turgay Şeren'e "Berlin Panteri" denilmeye başlandı.

1964- Başbakan İsmet İnönü'ye suikast girişimi iddiasıyla yargılanan Mesut Suna, 20 yıl 6 ay hapisle cezalandırıldı.

1967- Çin, ilk hidrojen bombasını patlattı.

1972- ABD'de Watergate skandalıyla ilgili ilk haber yayımlandı.

1974- Eski Meclis Başkanlarından Refik Koraltan 85 yaşında İstanbul'da öldü.

1992- Yeni Galata Köprüsü, törenle hizmete açıldı.

1993- BM Barış Gücü, Somali'de Mogadişu'ya operasyon düzenledi.

2008- Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, "Kayıp Trilyon" davasında, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül hakkında, "mevcut anayasal sistem gereğince, iddia olunan eylemlerin kanıt ve unsurları tartışılmaksızın, yasal imkansızlık nedeniyle soruşturma yapılmasına gerek olmadığına" karar verdi.

2011- BM iyi niyet elçisi ve ünlü film yıldızı Angelina Jolie, ülkesindeki olaylardan kaçarak Türkiye'ye gelen Suriyelilerin konuk edildiği Altınözü çadır kentini ziyaret etti.

2012- İrlandalı 111 yazar, 28 saatlik kesintisiz okuma maratonuyla Guinness Dünya Rekoru'nu kırdı.

2013- İngiltere'nin, 2009'da Londra'da yapılan G20 zirvesinde Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'i dinlediği ortaya çıktı. Guardian gazetesinde yer alan habere göre, Maliye Bakanı Şimşek, G20 zirvesine katılmak için Londra'ya geldiği sırada İngiltere'de hükümete bağlı iletişim ve istihbarat birimi GCHQ tarafından dinlendi.

2013- İngiltere'nin dönem başkanlığını yürüttüğü G8 Zirvesi, Kuzey İrlanda'da yapıldı. Suriye krizinin damgasını vurduğu G8 Zirvesi'nde dünyanın önde gelen ülkelerinin liderleri Rusya Devlet Başkanı Putin'i, Esed'in gitmesi konusunda ikna edemedi.

2015 - Türkiye Cumhuriyeti'nin 9. Cumhurbaşkanı, 40 yılı aşkın siyasi hayatında kendi deyimiyle "altı kez gittiği başbakanlığa yedi kez gelen" parti lideri, Devlet Su İşleri'nin "barajlar kralı" lakaplı inşaat mühendisi genel müdürü, Türk siyasetinin fötr şapkalı "baba"sı Süleyman Demirel, 91 yaşında hayatını kaybetti. Demirel, saat 02.05'te solunum yolu enfeksiyonu ve kalp yetmezliği nedeniyle vefat etti.

2015 - Spor kariyerinde 17 dünya rekoruna imza atan Avustralyalı atlet Ron Clarke yaşamını yitirdi.

2015- RBC Wealth Management ve Capgemini şirketleri tarafından hazırlanan 2015 Dünya Servet Raporu'na göre, 2014'te mal varlığı 1 milyon doları aşan kişi sayısı 920 bin kişi arttı. Dünyadaki milyoner sayısı böylece 14,6 milyona ulaşarak rekor kırdı.

18 Haziran

1815- Napoleon Bonapart, Waterloo Savaşı'nda İngiliz ve Prusya ordularına yenildi. Yenilgi, Fransa ile Avrupa devletleri arasında 23 yıl süren savaşa son verdi. Napoleon, 22 Haziran'da ikinci kez tahttan çekildi.

1847- Macar besteci ve piyanist Franz Liszt, Padişah Abdülmecit'e sarayda konser verdi.

1922- Ziya Gökalp, Diyarbakır'da "Küçük Mecmua"yı çıkarmaya başladı.

1941- Türk-Alman Dostluk ve Saldırmazlık Antlaşması imzalandı.

1948- BM, Uluslararası İnsan Hakları Deklarasyonu'nu kabul etti.

1953- Mısır'da 74 yıllık İngiliz egemenliğinin sona ermesiyle cumhuriyet ilan edildi.

1965- Gazeteci-yazar Refik Halit Karay, 77 yaşında İstanbul'da öldü.

1974- Türkiye'de iş adamları ilk kez İzmir'de yürüyüş yaptı.

1979- Sovyetler Birliği Devlet Başkanı Leonid Brejnev ve ABD Başkanı Jimmy Carter, Viyana'da Stratejik Silahların Sınırlandırılması konulu SALT II anlaşmasını imzaladı.

1988- Başbakan Turgut Özal, Ankara Atatürk Spor Salonu'nda yapılan ANAP Büyük Kongresi'nde, Kartal Demirağ'ın silahlı saldırısında elinden yaralandı.

1992- Sağlık hizmetlerinden ücretsiz yararlanmaları için dar gelirlilere verilecek "Yeşil Kart" uygulamasına ilişkin düzenleme TBMM'de kabul edildi.

1993- Azerbaycan Cumhurbaşkanı Ebulfeyz Elçibey, Bakü'yü terk etti. Haydar Aliyev, Azerbaycan Cumhurbaşkanı oldu.

2000- Eski Başbakan yardımcılarından ve Yeni Türkiye Partisinin Kurucu Genel Başkanı Ekrem Alican öldü.

2007- Anafartalar Çarşısı önündeki patlamada ağır yaralanan Hülya Develi'nin yaşamını yitirmesiyle olayda ölenlerin sayısı 8'e yükseldi.

2009- Eski AA Genel Müdürlerinden, gazeteci ve senatör Hüsamettin Çelebi, Alanya'da, geçirdiği kalp krizi sonucu vefat etti.

2013- NATO, Afganistan'daki son 95 ilçenin sorumluluğunu da Afgan güvenlik güçlerine devretti. Ülkedeki tüm emniyetin tesisi doğrudan Afgan güçlerine geçmiş oldu.

19 Haziran

1862- ABD'de kölelik yasaklandı.

1868- Mithat Paşa Emniyet Sandığı'nı kurdu.

1885- Hürriyet Heykeli, Fransa'dan New York'a getirildi.

1910- Dünya Babalar Günü, ilk kez ABD'de kutlandı.

1910- Almanya'da "Deutschland" adlı ilk Zeplin balonu başarıyla havalandı.

1926- Mustafa Kemal, İzmir gezisini izleyen Anadolu Ajansına hafızalardan silinmeyecek şu sözlerinin yer aldığı demecini verdi: "Benim naçiz vücudum bir gün elbet toprak olacaktır. Fakat Türkiye Cumhuriyeti ilelebet payidar kalacaktır."

1934- İran Şahı Rıza Pehlevi ve Atatürk, ilk Türk operası "Özsoy"u izledi.

1953- Sovyetler Birliği hesabına casusluk yaptıkları iddiasıyla ölüm cezasına çarptırılan Ethel ve Julius Rosenberg çifti idam edildi.

1973- Dünya Sevgi Birliği Madalyası "Sev Kardeşim" ve "Hayat Bayram Olsa" şarkılarından ötürü Şenay'a verildi.

1978- Çizgi bant "Garfield" 21 gazetede birden yayımlanmaya başladı.

1981- Eski Gümrük ve Tekel Bakanı Tuncay Mataracı ile aynı davadan yargılanan 13 sanık, Yüce Divan'ın aldığı karar gereği tutuklandı.

1995- Bosna için toplanan yardım paralarını RP'ye aktarmakla suçlanan Süleyman Mercümek'in yargılanmasına başlandı.

2005- Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde 3 günde 8 bebek öldü. Ölümlere "Serratia Marcescens" adlı bakterinin yol açtığı açıklandı.

2011- NATO savaş uçakları, Libya'nın başkenti Trablus'u bombaladı.

2012- Hakkari'nin Yüksekova ilçesindeki Yeşiltaş Karakolu'na teröristlerce yapılan saldırı sonucu çıkan çatışmada 8 asker şehit oldu, 16 asker yaralandı.

2012- Wikileaks'in kurucusu Julian Assange, Güney Amerika ülkelerinden Ekvador'un İngiltere'nin başkenti Londra'daki büyükelçiliğine sığınarak siyasi iltica talebinde bulundu.