Haftanın Tarihine Bakış

Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, 10 Kasım 1938'de saat dokuzu beş geçe Dolmabahçe Sarayı'nda "Türk'ün tarihinde ve gönlünde daima yaşamak" üzere hayata gözlerini kapadı.

Atatürk'ün sonsuzluğa göçtüğü gün hükümet, milli yasın acısını her satırında ortaya koyan ve ulusun duygularını dile getiren resmi bir tebliğ yayımladı.

Anadolu Ajansı tarafından duyurulan bu tebliğ, o günün diliyle şöyleydi:

"Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti'nin resmi tebliğidir: Müdavi ve müşavir tabiplerinin neşredilen son raporu Atatürk'ün dünyaya gözlerini kapadığını bildirmektedir.

Bu acı hadise ile Türk vatanı büyük yapıcısını, Türk milleti Ulu Şefini, insanlık büyük evladını kaybetti. Milletimize içimiz yanarak bu tarife sığmayan ziyanından dolayı en derin taziyelerimizi sunarız.

Kederlerimizin tesellisini ancak ve ancak onun büyük eserine bağlılıkta ve aziz vatanımızın hizmetinde ararız. Şurasını da her şeyden evvel beyan etmeliyiz ki, ölmez olan, onun büyük eseri Cumhuriyet Türkiyesi'dir.

Hükümetimiz, içinde bulunduğumuz bu mühim anda bugüne kadar olduğu gibi dikkatle vazife başındadır. Müesses olan nizamı ve vaziyeti idame hususunu, büyük Türk Milleti'nin hükümeti ile tek vücud olarak teyid ve temin edeceğine şüphe yoktur.

Teşkilatı Esasiye Kanunu'nun 33'üncü maddesi mucibince, Büyük Millet Meclisi Reisi Abdulhalik Renda, Reisicumhur Vekaleti vazifesini deruhte etmiş ve ifaya başlamıştır.

Gene teşkilatı Esasiye Kanunu'nun 33'ncü maddesi mucibince, Büyük Millet Meclisi derhal yeni Reisicumhur intihab edecektir.

Türkiye'nin büyük makamına Teşkilatı Esasiye Kanunu'na göre, geçecek zatın etrafında hükümeti ile şanlı ordusu ile ve bütün kuvveti ile Türk Milleti, sarsılmaz bir varlık olarak toplanacak ve yükselmesine devam edecektir.

Bugün ayrılığına ağladığımız Büyük Şefimiz Atatürk, her vakit Türk Milleti'ne güvendi. Eserlerini bu güvenle yaptı. İdamesi esbabını da istikmal ederek, güvenle büyük milletimize bıraktı. Ebedi Türk Milleti, onun eserlerini ebediyetle yaşatacaktır. Türk gençliği, onun kıymetli vediası olan Türkiye Cumhuriyeti'ni daima koruyacak ve onun izinde yürüyecektir.

Kemal Atatürk, Türk'ün tarihinde ve gönlünde daima yaşayacaktır."

Belli başlı öteki olaylar

7 Kasım

1600- Divan şiirinin ustalarından Baki öldü.

1665- En uzun ömürlü gazete The London Gazette'nin ilk baskısı yayımlandı.

1892- İstanbul'da Darülaceze'nin temeli atıldı.

1910- Rus yazar Tolstoy öldü.

1917- Sovyetler Birliği kuruldu.

1920- Türk ordusu Gümrü'yü işgal etti.

1921- İtalya'da Mussolini, kendisini Ulusal Faşist Partisi lideri ilan etti.

1929- New York'taki Modern Sanatlar Müzesi halka açıldı.

1958- Gazeteci Yazar Aka Gündüz 72 yaşında öldü.

1988- Nebioğlu Yayınevinin kurucusu Osman Nebioğlu öldü.

1991- Basketbol yıldızı Magic Johnson, HIV testinin pozitif çıkmasının ardından basketbolu bıraktığını açıkladı.

2003- Dünyanın en büyük yüzen kitap fuarı "MV Daulus" İzmir'in Alsancak Limanı'na geldi.

2004- Cumhuriyet döneminin ilk kadın yazarlarından Cahit Uçuk 95 yaşında İstanbul'da vefat etti.

2005- Yazar ve senarist Sulhi Dölek 57 yaşında İstanbul'da öldü.

2011- Ünlü şarkıcı Michael Jackson'ın doktoru Conrad Murray, Jackson'a güçlü bir anestezi ilacı olan "propofol"den aşırı dozda vererek ölümüne neden olmaktan suçlu bulundu.

2012 - Demokrat Partinin adayı Barack Obama, ikinci kez ABD Başkanı seçildi. Obama, zafer konuşmasında, " Beyaz Saray'a her zamankinden daha kararlı ve daha ilham almış şekilde döndüğünü" söyledi.

2013- İspanya'da 4 asra yakın geçmişi olan boğa güreşleri resmen kültürel miras olarak tanındı.

8 Kasım

1793- Louvre, Paris'te müze olarak açıldı. Louvre, 13. yüzyılın başlarında bir kale olarak inşa edilmişti.

1912- Selanik, Yunanlılar tarafından işgal edildi.

1923- Adolf Schicklgruber (Hitler), Münih'te ilk çıkışını yaptı. Bu başarısız çıkışın ardından 4 gün sonra 12 Kasım'da tutuklandı ve hapiste "Kavgam"ı yazdı.

1938- Atatürk'ün hastalığı normal seyrinden çıkarak şiddetlendi.

1944- ABD'de Roosevelt dördüncü kez başkan seçildi.

1973- Şair Faruk Nafiz Çamlıbel 75 yaşında öldü.

1979- Şair Nevzat Üstün 55 yaşında vefat etti.

1982- Halkoyuna sunulan anayasanın yüzde 91,3 oyla kabul edildiği açıklandı.

1992- Berlin'de 350 bin kişi, ırkçı şiddete karşı gösteri yaptı.

1998- Sinema sanatçısı Erol Taş öldü.

2006- DHKP/C terör örgütünün "üst düzey yöneticilerinden" Ercan Kartal, Sabancı suikastı ile 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren'e suikast girişimi talimatını verdiği gerekçesiyle yargılandığı davada ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırıldı.

2011- Fransız paleontologlar, Türkiye'de ilk kez dinozorların ortaya çıkmasından önce yaşamış 280 milyon yaşında bir kertenkelenin izlerini keşfetti.

2011- Eski Dünya Ağır Sıklet Boks şampiyonu ve 1970'li yıllarda Muhammed Ali'nin en büyük rakibi ünlü boksör Joe Frazier kanserden öldü.

2012- Merkezi Fransa'nın Lyon kentinde bulunan Uluslararası Polis Teşkilatının (Interpol) başına ilk defa bir kadın yönetici getirildi. Interpol'un Roma'daki toplantısında yapılan seçime tek aday olarak giren 58 yaşındaki Mireille Ballestrazzi, başkan seçildi.

2013- Haiyan Tayfunu, Filipinler'de 5000'den fazla kişinin ölümüne yol açtı. Yaklaşık 14 milyon kişiyi etkileyen tayfun nedeniyle Türkiye, Filipinler halkına, 500 acil barınma çadırı, 5 bin 125 battaniye ve 550 mutfak seti yardımında bulundu.

2013- Pakistan Talibanı, yeni liderini seçti. Örgütün yeni lideri Molla Fazlullah oldu.

9 Kasım

1444- Varna Savaşı kazanıldı.

1877- Erzurum'a dayanan düşmana karşı, Topdağı Savaşı kazanılarak, tabyalara Türk bayrağı çekildi.

1918- Almanya'da cumhuriyet ilan edildi.

1935- Japon birlikleri Çin'de Şangay'ı işgal etti.

1936- Montreux Boğazlar Sözleşmesi resmen yürürlüğe girdi.

1938- Almanya'da Yahudi karşıtları, şiddet eylemleri başlattı. Bu olaylar tarihe Kristal Gece (Crystal Hight/Krystallnacht) olarak geçti.

1938- Atatürk'ün son günü... Yayımlanan resmi tebliğlerde Atatürk'ün genel durumunun vahamete doğru gittiği açıklandı.

1982- Kenan Evren, 101 pare top atışıyla cumhurbaşkanı oldu.

1985- Karpov'u yenen Kasparov, Dünya Satranç Şampiyonluğunu kazandı.

1989- Turgut Özal yemin ederek cumhurbaşkanlığı görevine başladı.

1989- Berlin Duvarı yıkıldı.

1990- Yazar Kerim Korcan 72 yaşında öldü.

1991- Türkiye, Azerbaycan'ın bağımsızlığını tanıyan ilk ülke oldu.

2011- Van, merkez üssü Edremit olan 5,6 büyüklüğünde ikinci depremle sarsıldı. 39 kişinin hayatını kaybettiği depremde Bayram Oteli'nin enkazı altında kalan DHA muhabirleri Sebahattin Yılmaz ve Cem Emir de can verdi. Otelin enkazından Japon yardım ekibinden Miyuki Konnai sağ kurtulurken, ağır yaralı çıkarılan Atsushi Miyazaki hastanede yaşamını yitirdi.

2012- ABD Merkezi Haberalma Örgütü (CIA) Direktörü David Petraeus, görevinden istifa etti. Evlilik dışı ilişkide bulunduğunu kabul eden Petraeus, Başkan Obama'ya gönderdiği dilekçesinde istifasının kabulünü istedi.

2013- Gırtlak kanseriyle mücadele eden usta gazeteci Savaş Ay, 59 yaşında İstanbul'da vefat etti.

2013- CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Parti Meclisi (PM) tarafından hakkındaki Yüksek Disiplin Kurulu kararı kaldırılan Şişli Belediye Başkanı Mustafa Sarıgül'e parti kimlik kartını verdi.

2013- Danıştay 8. Dairesi, avukatların baro levhasına kayıt için "başı açık" fotoğraf vereceklerine ilişkin Türkiye Barolar Birliği Avukatlık Kanunu Yönetmeliği'nin yürütmesini durdurdu.

10 Kasım

1483- Protestan reformunun lideri Martin Luther doğdu.

1922- VI. Mehmet Vahdettin, son Selamlık törenine katıldı.

1924- Halk Fırkası, "Cumhuriyet Halk Fırkası" adını aldı.

1938- Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk, yaşama gözlerini yumdu.

1953- Atatürk'ün naaşı, Cumhurbaşkanı Celal Bayar'ın katıldığı görkemli törenle Anıtkabir'e nakledildi.

1988- Atatürk, ölümünün 50. yılında ilk kez yas tutulmadan anıldı.

1989- Bulgaristan Devlet Başkanı Tudor Jivkov, istifa etmek zorunda kaldı.

1992- Türkiye'nin ilk cep denizaltısı dalışı Bodrum'da gerçekleştirildi.

2006- Yargıtay 9. Ceza Dairesi, gazeteci yazar Uğur Mumcu, Prof. Dr. Ahmet Taner Kışlalı, Prof. Dr. Muammer Aksoy ve Doç. Dr. Bahriye Üçok'un öldürülmesi olaylarının aralarında bulunduğu "Umut Davası"nda, sanık Ferhan Özmen'in, "Anayasal düzeni cebren değiştirmeye teşebbüs etmek" suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılmasına ilişkin kararı onadı.

2007- Amerikalı yazar Norman Mailer 84 yaşında yaşamını yitirdi.

2011- Yunanistan'da iktidardaki PASOK ve ana muhalefet Yeni Demokrasinin desteğiyle Lukas Papadimos'un başbakanlığında ulusal birlik hükümeti kuruldu.

2013- Belçika, Filistin'in Brüksel Temsilcisi'ni artık "büyükelçi" olarak tanıdığını açıkladı.

2013- Hollanda'daki Türk toplumunun katkılarıyla dünyadaki tüm göçmenleri temsilen hazırlanan "Milli Göçmen İşçi Anıtı", Rotterdam kentinde açıldı.

11 Kasım

1821- Rus yazar Dostoyevski doğdu.

1914- Osmanlı Devleti, I. Dünya Savaşı'nda İtilaf Devletleri'ne savaş ilan etti.

1918- Almanya ile Müttefikler, I. Dünya Savaşı'nı bitiren anlaşmayı imzaladı.

1938- TBMM, İsmet İnönü'yü oy birliğiyle cumhurbaşkanı seçti.

1942- Varlık Vergisi'ne ilişkin yasa TBMM'de kabul edildi.

1973- İsrail ile Mısır ateşkes imzaladı.

1976- Türkiye ile Sovyetler Birliği arasında on yıl süreyle elektrik alışverişini düzenleyen anlaşma imzalandı.

1997- Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü, şans oyunu "Sayısal Loto"yu başlattı.

2004- Filistin lideri Yaser Arafat, Paris yakınlarındaki bir askeri hastanede vefat etti. Arafat'ın cenazesi 12 Kasım'da Kahire'de düzenlenen törenden sonra Ramallah'ta toprağa verildi.

2006- Bülent Ecevit, devlet töreniyle son yolculuğuna uğurlandı.

2008- İstiklal Savaşı'nın hayattaki son gazisi emekli Albay Mustafa Şekip Birgöl vefat etti.

2010- Irak'ta 8 ay sonra iktidarın paylaşımı konusunda anlaşmaya varıldı. Nuri El Maliki yeniden başbakan, Celal Talabani de yeniden cumhurbaşkanı oldu.

2013- Kapadokya, dünyadaki en büyük seyahat rehberi yayımcısı "Lonely Planet" tarafından, "en iyi balayı güzergahı" seçildi.

12 Kasım

1799- İlk meteor yağmuru kaydedildi.

1840- "Düşünen Adam" heykeli ile tanınan heykeltıraş Auguste Rodin, Paris'te doğdu.

1877- Gazi Osman Paşa, Plevne'de teslim olmayacağını bildirdi.

1900- Uluslararası Paris Sergisi'ni 50 milyon kişi gezdi.

1927- Sovyetler Birliği'nde Troçki, Komünist Partiden çıkarıldı, Stalin başa geçti.

1929- Yeni harflerle basılan ilk Türk posta pulları kullanıma girdi.

1934- Türkiye'de ilk kez bir kadın, belediye başkan yardımcısı oldu: Bursa Belediye Meclisi, Zehra Hanım'ı başkan yardımcılığına seçti.

1967- Türk Hükümeti'nin, 31 Ekim'de gizlice girdiği Kıbrıs'ta Rumların tutukladığı Türk toplumu lideri Rauf Denktaş'ın serbest bırakılmasını Kıbrıs Hükümeti'nden istemesi sonrasında, Denktaş serbest bırakıldı.

1995- Sait Halim Paşa Konağı tamamen yandı.

1997- "AB-212" tipi Türk helikopteri, NATO Akdeniz Daimi Deniz Kuvvetine bağlı gemilerin müşterek eğitimleri sırasında Rodos Adası açıklarında düştü, 3 asker şehit oldu.

1999- Bolu, Düzce ve Kaynaşlı'daki 7,2 büyüklüğündeki depremde 894 kişi öldü, 4 bin 948 kişi yaralandı.

2003- TÜBİTAK Bilgi Teknolojileri ve Elektronik Araştırma Enstitüsü (BİLTEN) tarafından teknoloji transferi yöntemiyle üretilerek uzaya gönderilen BİLSAT uydusu görüntü göndermeye başladı.

2003- Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin barış zamanı idam cezasının kaldırılmasını öngören 6. protokolünü onayladı.

2004- Arafat'ın ölümünün ardından Mahmud Abbas, Filistin Kurtuluş Örgütü lideri oldu.

2011- İtalya Başbakanı Berlusconi, parlamentoda çoğunluğu kaybetmesi nedeniyle istifa etti.

2011- Arap Birliği, Suriye'nin üyeliğinin askıya alınmasına ve Şam yönetimine yaptırım uygulanmasına karar verdi.

2011- "Kartepe" adlı deniz otobüsünü kaçıran terörist Mensur Güzel, düzenlenen operasyonla etkisiz hale getirildi. Güzel'in üzerinde bomba düzeneği bulundu.

2012- Büyükşehir Belediye Kanunu, TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi. Yasayla Aydın, Balıkesir, Denizli, Hatay, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Tekirdağ, Trabzon, Şanlıurfa ve Van, büyükşehir belediyesi oldu.

2012- Merkez Bankası verilerinin AA tarafından yayınlanmasına ilişkin protokol imzalandı.

2013- Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Çankaya Köşkü'nde düzenlenen törenle Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'e Devlet Nişanı verdi. Aliyev de Gül'e "Haydar Aliyev Nişanı" tevcih etti.

2015- Ukrayna Parlamentosu, Kırım Tatarlarının 1944 yılında yaşadığı sürgünü soykırım olarak kabul etti. Ülkede 18 Mayıs, "Kırım Tatar Soykırım Kurbanlarını Anma Günü" ilan edildi.

2015- TÜBİTAK Ulusal Gözlemevinde (TUG) konuşlandırılmış teleskoptan yapılan tayf gözlemlerinde "anakol yıldızı" ve "galaksi kümesi" keşfedildi.

2015- 1 Kasım'da yapılan 26. Dönem Milletvekili Genel Seçimi'nin kesin sonuçları açıklandı. Yüksek Seçim Kurulu Başkanı Sadi Güven, düzenlediği basın toplantısında, AK Parti'nin 317, CHP'nin 134, HDP'nin 59 ve MHP'nin 40 milletvekili çıkardığını bildirdi.

2015- Ankara Cumhuriyet Başsavcılığınca, 2014 Lisans Yerleştirme Sınavı'nda (LYS) usulsüzlük yapıldığı iddialarına ilişkin soruşturma başlatıldı.

13 Kasım

1805- Napolyon Bonapart komutasındaki Fransız ordusu, Viyana'ya girdi.

1885- Sırp-Bulgar Savaşı başladı.

1907- Paul Cornu ilk helikopter uçuşunu başardı.

1914- Caresse Crosby tarafından geliştirilen sütyenin patenti alındı.

1918- I. Dünya Savaşı sonunda, Atatürk'ün "Geldikleri gibi giderler" dediği İtilaf Devletleri Donanması, İstanbul Boğazı'na demirledi.

1920- Milletler Cemiyeti'nin Cenevre'deki açılışına 41 ülkeden 5 bin temsilci katıldı.

1945- de Gaulle, Fransa Cumhurbaşkanı seçildi.

1960- Milli Birlik Komitesinin 14 üyesi, komiteden atıldı. Bu kişiler yurt dışına gönderildi.

1970- Suriye'de Hafız Esad darbe yaptı.

1976- BM Genel Kurulu, Kıbrıs'taki bütün yabancı askerlerin çekilmesini ve mültecilerin yerlerine dönmesini öngören tasarıyı kabul etti.

1983- YSK, 12 Eylül 1980'den sonra yapılan ilk seçimin kesin sonuçlarını açıkladı: ANAP 211, HP 117, MDP 71 milletvekili çıkardı.

1985- Kolombiya'da Nevado del Ruiz yanardağı patladı, 20 binden fazla kişi öldü.

1994- Ressam Nedim Günsur 70 yaşında öldü.

2006- Eski milletvekili Sedat Edip Bucak, hakkındaki beraat kararının bozulmasının ardından yargılandığı "Susurluk Davası" kapsamında, İstanbul 2. Ağır Ceza Mahkemesince, 1 yıl 15 gün hapis cezasına çarptırıldı. Bucak'ın cezası ertelendi.

2007- Resmi ziyaret için Türkiye'ye gelen İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres ve Filistin Devlet Başkanı Mahmut Abbas, TBMM Genel Kurulu'nda konuştu.

2009- Radyo ve televizyonların farklı dil ve lehçedeki yayınlarında süre sınırlamasını kaldıran yönetmelik Resmi Gazete'de yayımlandı.

2013- TBMM Genel Kurulu'nda, kadın milletvekillerinin Genel Kurul çalışmalarına pantolonla katılmasına imkan veren TBMM İçtüzük değişikliği teklifi kabul edildi.

2015- Fransa'nın başkenti Paris'te terör örgütü DEAŞ tarafından konser salonu ve futbol sahası dahil 6 noktada düzenlenen saldırılarda 130 kişi hayatını kaybetti, 350'den fazla kişi yaralandı. Ülke genelinde olağanüstü hal ve 3 gün yas ilan edildi, sınırlar kapatıldı. Başkentin simgesi Eyfel Kulesi ve Disneyland, kapılarını geçici olarak ziyaretçilere kapattı.