Kapadokya'daki Fosiller "Jeopark"Ta Hayat Bulacak

DİLAVER CAN - Nevşehir'in Gülşehir ve Ürgüp ilçelerinde geçen yıl TOKİ çalışmaları sırasında fosillerin ortaya çıkması üzerine başlatılan çalışmalar kapsamında bölgeye "Jeopark" kurulması planlanıyor.

Geçen yıl yapılan kazılarda 9 milyon yıl öncesine dayanan pek çok hayvan fosili bulunan ve Türkiye'nin önemli jeosit alanlarında biri olarak gösterilen bölgede, üç toynaklı attan domuza, boit öküzlerinden gergedanlara ve fillere kadar pek çok küçük ve büyükbaş hayvanın kalıntısına rastlandı.

Nevşehir Müze Müdürlüğü başkanlığında Gazi Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Paleontolog Doç. Dr. Okşan Başoğlu'nun bilimsel danışmanlığını yürüttüğü kazı çalışmaları bu yıl da başladı.

Başoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Gülşehir ve Ürgüp bölgesinin zengin fosil yatağına sahip olduğunu hatırlatarak, bu kapsamda Jeopark oluşturmak amacıyla bölgenin jeositlerini gösteren topografik harita oluşturma çalışmasına başlayacaklarını kaydetti.

Bölgede,  Afrikaya benzeyen bir iklimin olduğunu aktaran Başoğlu, "Gülşehir ve Ürgüp merkez olmak üzere jeositlerin belirlenmesinin ardından bir jeopark projemiz var. Çalışmaların başlangıç noktası olarak Gülşehir'i belirledik çünkü burada çok önemli bir jeositimiz var. Kızılırmak'ın 2 milyon yıl önce ilk ortaya çıktığı zamanki attığı yatak Tuzköy civarlarında. Bu bölgeye bakıldığı zaman çıplak gözle bile görülebiliyor. Özellikle onun korunması lazım. Belirlenen noktadan başlayarak tüfler belirlenerek Ürgüp'ü de içine alarak bir projemiz var" diye konuştu.

Fosil arama çalışmasında 13 kişilik ekiple 9 milyon yıl öncesinde yaşamış hayvanların fosillerinin bulunduğunu vurgulayan Başoğlu, ilçedeki Yaylacık mevkisindeki çalışmaların bu yıl ikinci kez başladığını belirterek, "Geçen sene TOKİ'nin yol açma çalışması sırasında bu fosil yatağı ortaya çıktı. Hemen haber verilmesi üzerine girişimlerde bulunduk ve bir kurtarma kazısı başlattık fakat kurtarma çalışmasını başlattıktan sonra gördük ki sağlı sollu yatak ilerliyor, kurtarılacak gibi değil" dedi.

"Çalışmaları 5 yıla yayacağız"

Başoğlu, bölgenin zengin fosil yatağına sahip bulunduğunu belirterek, şunları söyledi:

"Bu yılki çalışmaları 5 yıllık gibi bir süreye yayacağız. Çünkü çıkardıkça fosiller arkadan geliyor, kısa sürede bitecek gibi görünmüyor. Burası yaklaşık 9 milyon yıl önceye tarihlenen bir yatak. Şu ana kadar çıkardığımız üç toynaklı at, gergedan, zürafa, fil, domuz ve çok sayıda da boit öküzgillerden büyük ve küçükbaş hayvan kalıntıları bulundu. Bunun yanında Ürgüp Sofular'da Bakanlar Kurulu kararlı bir kazı çalışmamız var. Burası da aynı zamanda başladı ve eş zamanlı götürmek istiyoruz. Aynı yıl başladık ve devam ettirmek istiyoruz. Gülşehir Yaylacık'ı bitirip Sofular'a geçiyoruz."

Çalışmaların Nevşehir Müzesi Müdürlüğü başkanlığında yapıldığına işaret eden Başoğlu, çıkartılan fosillerin sayımının yapıldıktan sonra müzeye bir test tutanağıyla teslim edildiğini ardından temizlenmek üzere geri alındığını aktardı.

Bulunan fosiller üzerinde bilimsel çalışmaların yapıldığını anlatan Başoğlu, "Tür tahlilinin yapılması ve yaşlandırması gerekiyor. Yine bizim laboratuvarlarımızda muhafaza edeceğiz daha sonra da bunların mulajları (bal mumu, alçı ve benzeri maddeyle ortaya çıkarılan kalıp) sergilenecek. İmkanımız olursa doğal, açık hava müzesi gibi eserlerin sergilenmesini istiyoruz" diye konuştu.

"Zengin bir bölge"

Kazı yerinde incelemelerde bulunan Gülşehir Kaymakamı Murat Ertekin, 9 milyon yıllık bir fosile dokunmanın güzel bir duygu olduğunu ifade etti.

Bölgede yapılan çalışmalara büyük önem verdiklerini vurgulayan Kibaroğlu, "Yaklaşık 2 yıl önce ilçede göreve başladığımızda burada bir kazı çalışmasının yeni yeni başlamakta olduğunu duyduk. Burada TOKİ konutlarının inşaatına başlanıldığını ve yol açmak için girişimler başladığında yaklaşık ilk etapta 6 milyon daha sonra da 9 milyon yıllık fosillerin çıktığı söylendiğinde çok müthiş bir duyguya kapıldım. Birkaç yıl bile çok uzunken yaklaşık 6 milyon daha sonra 9 milyon yıl gerisine gitmek oradan bir fosile dokunmak gerçekten çok müthiş bir duygu veriyor" diye konuştu.

Kapadokya Bölgesi'nin pek çok özelliği bulunduğunu belirten Ertekin, "Gerek peri bacaları olsun gerek yer altı şehirleri olsun turizm bakımından zengin bir bölge. Üzerine bir de bu kazılar eklenince ayrı bir önem oluşturuyor" dedi.