Kök Hücre Tedavisiyle Genetik Hastalıklar Tedavi Edilecek

İzmir'de 9 Eylül'de açılacak Türkiye'nin ilk ve tek Uluslararası Biyotıp ve Genom Enstitüsü/Uygulama ve Araştırma Merkezi "iBG-izmir"'de, hücre ve kök hücre tedavisiyle diyabetten, körlüğe, kalp krizinden, parkinson hastalığına pek çok hastalığa çare aranacak.

Dünyanın sayılı genetik uzmanlarından Prof. Dr. Mehmet Öztürk öncülüğünde kurulan merkezde, Türkiye'de ilk kez kornea lezyonlarına bağlı körlük tedavisinde limbal kök hücrelerin kullanımı ve 3 boyutlu hücre graftlarının kullanımı gibi yeni yöntemler denenecek.

Merkezde, çocuk yaşta ölüme neden olan ve şu anki bilgilerle tedavi edilemeyen, üre metabolizma hastalığı Sitrulinemi tedavisinde de kök hücre tedavisi uygulanacak. Önce farelerde denenecek bu yöntem başarılı olursa, en çok 10 yıl içerisinde insanda uygulanabilecek.

T.C. Kalkınma Bakanlığı'nın desteğiyle Dokuz Eylül Üniversitesi bünyesinde kurulan ve 150 milyon TL'ye mal olan Türkiye'nin ilk ve tek Uluslararası Biyotıp ve Genom Enstitüsü/Uygulama ve Araştırma Merkezi "iBG-izmir"in açılışı 9-10 Eylül'de yapılacak.

İzmir Biyotıp ve Genom Merkezi (iBG-izmir) Hücresel Tedaviler Birimi Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Esra Erdal, hücre ve kök hücre tedavileri yapılacak olanbirimin 2016 yılı sonunda faaliyete geçmesinin planlandığını belirtti. Erdal, "Birimimizin misyonu, farklı alanlarda konularında uzman klinisyen ve temel bilimcileri biraraya getirerek, çeşitli hastalıkların tedavisinde hücre ve/veya kök hücrelerin kullanımını hedefleyen uygulama ve araştırmaya yönelik çalışmalar yapmaktır. Bu kapsamda, hastadan veya vericiden elde edilecek fibroblast, kondrosit gibi hücrelerin veya periferik kan, kemik iliği, yağ doku gibi farklı kaynaklardan elde edilecek mezenkimal kök hücrelerin, hematopoetik kök hücrelerin veya erişkin kök hücrelerin izolasyonu ve çoğaltılması sağlanacaktır" dedi.

Kornea yaralanmalarına bağlı körlük tedavisi yapılacak

Türkiyede yalnızca 4-5 merkezde sertifiye edilmiş benzer altyapı olanaklarının bulunduğunu belirten Erdal, iBG-izmir'in, Ege Bölgesi'nde hücresel tedavilere yönelik cGMP altyapısına sahip olan ilk merkez olarak, bölgedeki tüm gereksinimi karşılayacak kapasitede olduğunu söyledi. Prof. Dr. Esra Erdal, "Yine de diğer merkezlerden farklı olarak merkezimizde, Türkiye'de ilk kez kornea lezyonlarına bağlı körlük tedavisinde limbal kök hücrelerin kullanımı, rekonstriksuyon ve osteoarterit tedavisinde 3 boyutlu hücre graftlarının kullanımı gibi yenilikçi yaklaşımların gerçekleştirilmesi planlanmaktadır" diye konuştu.

"Hücre veya kök hücre tedavi yaklaşımlarında diyabetten, körlüğe, kalp krizinden parkinson tedavisine kadar çok farklı hastalığın tedavisinde alternatif veya destekleyici olan bu klinik denemelerin çokca umut vadedici olduğu kesindir. Ancak unutulmamalıdır ki, bu tedavilerin ancak 2-3 tanesi, klinik faz denemelerini tamamlamış olup FDA veya EMA onayı alabilmişlerdir" diyen Erdal, bu alanda yapılacak tüm denemelerin ve Ar-Ge çalışmalarının büyük önem taşıdığının altını çizdi.

Tedavi edilemeyen üre metobolizma hastalığında kök hücre tedavisi

iBG-izmir Hücresel Tedaviler Birimi'nin ayrıca, farklı hastalıklarda insan uygulamaları öncesinde hayvan modelleri kullanarak yeni tedavi yöntemleri geliştireceğini de ifade eden Erdal, çocuk yaşta ölüme neden olan ve şu anki bilgilerle tedavi edilemeyen, üre metabolizma hastalığı Sitrulinemi tedavisinde kullanılmak üzere yöntem geliştirilmeye çalışıldığını belirtti.

"Önce farelerde denenecek, başarılı olursa insanda uygulanacak"

Erdal, "Bunun için ilk olarak çocuk hasta derisinden elde edilen hücreler, laboratuvar koşullarında kendi kök hücresine geri programlanır. Sonrasında, bu kök hücrelerde hastalığa neden olan gen bozukluğu düzeltilir ve yine laboratuvar koşullarında bu sefer karaciğer hücresine döndürülür. Bu şekilde elde edilen karaciğer hücreleri, karaciğer hasarı oluşturulmuş fareye transplante edilir ve karaciğerin bu şekilde sağlığına kavuşması beklenir. Bu proje başarılı olursa, en çok 10 yıl içerisinde bu yaklaşımın insanda uygulanabilir olması kaçınılmazdır" dedi.