Mevsimlik İşcilerin Göç Yolları Haritalandırıldı

Ankara  Üniversitesinde yapılan bir araştırma kapsamında mevsimlik tarım işçilerinin göç yolları haritalandırıldı.

Ankara  Üniversitesinde yapılan bir araştırmaya göre, mevsimlik tarım işçileri en çok Malatya, Adana, Giresun, Konya, Ankara ve Kayseri'ye göç ediyor.

AÜ Eğitim Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Müge Artar, AA muhabirine yaptığı açıklamada, binlerce mevsimlik tarım işçisinin her yıl Nisan-Kasım aylarında kalıcı yerleşim yerlerinden ayrılıp, ekim­, dikim, hasat toplama, çapalama gibi işler için tarım işinin yoğun olduğu bölgelere göç ettiklerini söyledi.

Göçün  hangi  şehirlere  yoğunlaştığını  ve  bu  süreçte  0-­6  yaş  aralığındaki çocukların  durumunu tespit için AÜ Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi (ÇOKAUM) ile AÜ Kalkınma Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezinin (AKÇAM) "Mevsimlik  Tarım  İşçisi  Ailelerin  Göç  Hareketliliği Araştırması" yaptıklarını anlatan Artar, bu kapsamda, Adıyaman, Diyarbakır, Hatay, Kahramanmaraş, Mersin ve Şanlıurfa'da 686 hanede 3 bin 562 kişiyle görüşüldüğünü ifade etti.

Araştırmada mevsimlik göçü anlamak için göç yollarının belirlendiğini ve haritalandırıldığını belirten Artar, mevsimlik tarım işçiliğinin en az 50 ilde görüldüğünü, araştırma kapsamındaki 5 ilde bulunan işçilerin ise 36 ile gittiğini dile getirdi.

"Bu kadar fazla ili içeren göç yolları haritalanması ilk kez yapıldı" diyen Artar,  "Mevsimlik tarım işçileri en çok, Malatya, Adana, Giresun, Konya, Ankara ve Kayseri'ye göç ediyor. En az ise Artvin, Çanakkale, Çankırı, Edirne, Erzincan, Iğdır, Karaman, Kars, Kastamonu, Kırklareli, Mardin, Muş, Tekirdağ, Bolu, Siirt ve Tokat'a mevsimlik göç oluyor. İşçiler gittikleri yerlerde, yüzde 65 oranında çadırlarda kalıyor" dedi.

"Çocukları da ileride bu iş bekliyor"

Tarım işçilerinin kötü çalışma ve yaşam koşullarından en fazla etkilenenin, 0-­6 yaş arası çocuklar olduğunu söyleyen Artar,  işçilerin yüzde 65'inin göç sürecinde bu yaş grubundaki çocuklarını da yanlarında  götürdüğüne dikkati çekti. Artar,  göçe katılan  918 çocuğun 214'ünün 0-­2, 178'inin 2­4, 194'ünün 4­-6, 332'sinin ise 6-­12 yaş aralığında olduğunu dile  getirdi.

Mevsimlik tarım işçisi ailelerin çocuklarını da ileride bu işin beklediğine işaret eden Artar, "TÜİK'in 2006 ve 2012 verileri karşılaştırıldığında çocukların tarım sektöründe istihdam edilenler içindeki payı 8,1 puan artarken, sanayi sektöründeki payı 6,6 puan ve hizmet sektöründeki payı ise 1,5  puan azaldı. Bu  durum çocuk işçiliğinin tarımda yığılmaya doğru gittiğini de gösteriyor" diye konuştu.

Çocukların bu süreçte bakım sorunuyla karşılaştığını ifade eden Artar, "Ailelerin yüzde 10'u çocuklarına kimsenin bakmadığını ifade etti. Bu küçük çocuklar, ebeveynleri tarladayken çadırlarda tek başlarına kalıyor. Çocukların yüzde 42'si ise aileleriyle tarlaya gidiyor. Bu durumda çocuklar kısmen kontrol altında oluyor" şeklinde konuştu.

Tarım aracılığı kentli mesleğine dönüşüyor

"Dayıbaşı", "çavuş" diye adlandırılan tarım aracılarının. zorunlu olmasına rağmen, sadece yüzde 16'sının aracı belgesinin bulunduğunu anlatan Artar, en fazla aracının Adıyaman ve  Şanlıurfa'da bulunduğunu belirtti.

Aracıların yüzde 45,5'inin köy doğumlu  olmasına rağmen, il veya ilçelerde yaşadığına  dikkati  çeken Artar, "Bu durum  tarım  aracılığı ve mevsimlik tarım işçiliğinin giderek bir kentli mesleğine dönüştüğünü gösteriyor" diye konuştu.

Tarım aracılarının yüzde 41'inin aynı yıl içinde 4  kente gidebildiğini vurgulayan Artar, tarım aracılarının işçilerini en  çok köylerden ve akrabalarından seçtiğini belirtti.

"Mevsimlik tarım işçiliğinden başka iş bulamıyorlar"

Eğitim açısından mevsimlik tarım işçilerinin en dezavantajlı gruplardan olduğunu anlatan Artar, yüzde 71'inin okuryazar olmayan ya da okur yazar olan ancak resmi bir eğitim almamış ve ilkokul mezunu kişilerden oluştuğunu söyledi.

İşçilerin eğitim konusundaki yetersizliklerinin işçilerinin istihdam koşullarına da yansıdığını ifade eden Artar, görüşülen  bireylerin yüzde 56'sının mevsimlik tarım işçisi olarak çalışmadığı zamanlarda hiçbir iş bulamadığına işaret etti.

Mevsimlik tarım işçiliğinin geçici bir iş olarak algılandığını belirten Artar, "Ancak işçilerin yüzde 66'sı 10 yıldan fazla süredir, yüzde 42'si ise 10-20 yıl aralığında bu işi yaptığını söylüyor. Bu durum mevsimlik işçiliğin aslında çok da geçici olmadığını gösteriyor" dedi.