Prof. Dr. Kıdeyş: Türlerin Yaşaması İçin Nehirlerin Akması Lazım

–  OTA DOĞU Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Erdemli Deniz Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Ahmet Kıdeyş, Karadeniz'de Mersin balığı, yılan balığı, alabalık gibi türlerin yok olduğunu belirterek, "Bu canlıların korunması için bazı deyimleri bırakmamız gerekiyor" dedi, 'Su akar Türk bakar' deyimini hatırlatan Prof. Dr. Kıdeyş, türlerin korunması için nehirlerin serbestçe akması gerektiğini söyledi.

Rize İsmail Kahraman Kültür Merkezi'nde '31 Ekim Uluslararası Karadeniz Günü' kapsamında 'Çevresel Etkinlikler ve Kamunun Bilinçlendirilmesi' toplantısında düzenlendi.  Toplantıya Rize Valisi Ersin Yazıcı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Müsteşarı Mustafa Öztürk ile bakanlık bürokratları ve öğrenciler katıldı. Halk oyunları ekibinin gösterileri sonrasında konuşan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Müsteşarı Prof. Dr. Mustafa Öztürk, Karadeniz'in korunması amacıyla 1992 yılında iyi işleyen bir mekanizma oluşturulduğunu belirterek, Karadeniz'in çevresel sorunlarının ana nedenlerini araştırmak ve çözümler üretmek amacıyla 6 kıyıdaş bölge ülkesinin Bükreş sözleşmesini imzaladığını hatırlattı. Öztürk, "Bu sözleşme ile Karadeniz'in eko sistemini korumak için birçok faaliyeti hayata geçirdik. Karadeniz'in korunması hepimizin sorumluluğundadır. Karadeniz'in sorunları çoktur ama sahip çıkanı da çoktur" dedi.

'YÜZDE 85 CANLIYI HALA TANIMIYORUZ'

Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Erdemli Deniz Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Ahmet Kıdeyş, 'Karadeniz ekosisteminin olağanüstü özellikleri, etkisi azalmakta ve artmakta olan tehditler' konulu sunum yaptı. Dünyada bakteri haricinde 8.7 milyon canlı olduğunun söylendiğini ifade eden Prof. Dr. Kıdeyş, şu ana kadar 1.2 milyon canlının tespit edilerek isimlendirildiğini söyledi. Prof. Dr. Kıdeyş şöyle konuştu:

"Geri kalan yüzde 85 canlıyı halen tanımıyoruz. Akdeniz'de 17 bin, Karadeniz'de birkaç bin tür var. Tüm türleri tespit etmek için 480 yıl daha gerekli. 'Burada bir şey yaşamıyor, burayı yok edelim' diye düşünemeyiz. Çünkü daha tespit etmediğimiz birçok canlı var. Tahmin edilen bakteri türü 10 milyon ile 1 milyar arasında. Her bir tür mükemmel. Bir türü yok etmek, sanatkarına çok büyük bir haksızlıktır. Bu türleri korumamız gerekiyor."

'NEHİRLERİN SERBESTÇE AKMASI LAZIM'

Denizlerde her biri muhteşem ve müthiş özellikler taşıyan canlılar olduğunu anlatan Prof. Dr. Kıdeyş, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Bu canlıların korunması için bazı deyimleri bırakmamız gerekiyor. 'Su akar Türk bakar' diye bir deyim kullanılıyor. Karadeniz'de Mersin balığı, yılan balığı, alabalık gibi muhteşem türler yok oldu, oluyor. Bunda, 'Su akar Türk bakar' deyiminin de etkisi var. Suyun akması lazım. Saydığım tür balıklar ki, bunlar sadece denizde veya nehirde yaşamıyor, ikisine de ihtiyaç duyuyor. Mersin balığı üremek için nehir boyunca gidecek, yumurtalarını bırakacak. Daha sonra yavruları çıkacak ve denize gelecek. Yılan balığı tatlı sularda yaşayacak, yumurtlayacağı zaman nehirden denize gelebilecek ki Atlantik Okyanusu'na gitsin. Yumurtlama yeri orası. Atlantik'te yumurtlasın, yavrular tekrar nehirlere gelsin. Karadeniz'de böyle en az 10- 15 balık türü var. Bunların korunması için nehirlerin serbestçe akması lazım. Enerji ihtiyacımız var ve enerjiye karşı olmak için konuşmuyorum. Ama bunların daha bilimsel yapılması gerekiyor." - Rize