Şerbetçi Otu Son Yıllarda Üreticinin Yüzünü Güldürmüyor

İBRAHİM ÖZTOSUN - Türkiye'de sadece Bilecik'in Pazaryeri ilçesinde 50 yıldır üretilen ve ilaç, unlu mamuller ile bira mayası olarak kullanılan şerbetçi otu, hasadın azalması ve yüksek maliyetlere karşın alım fiyatlarının beklentilere cevap vermemesi nedeniyle son yıllarda üreticisinin yüzünü güldürmedi.

Yaklaşık 50 yıldan bu yana çiftçilerin önemli gelir kaynakları arasında yer alan şerbetçi otu, hasat sezonu ağustos ayı boyunca yetiştirildiği tarlalardan yaş alınıyor. Fabrikalarda kurutularak balyalanan, daha sonra yeniden işlenen şerbetçi otu, Pazaryeri'nde 530 çiftçinin gelir kapısı. Bölgede 5 türü ekilen şerbetçi otunun kilosu bu yıl, Brewers Gold, Ege, Erciyes ve Pazaryeri çeşitlerinde 6,9 liradan, aroma çeşidi ise 7,15 liradan satın alınıyor.

Ot-Gül Kooperatifi Başkanı Muzaffer Kozpınar, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 1965 yılında ekimine başlanan şerbetçi otunun ilçe halkının geçim kaynağı olduğunu belirterek, "Endüstriyel bitkilerden şerbetçi otu, unlu mamuller maya ve pastacılıkta, ilaç sanayisinde ve bira üretiminde yaygın olarak kullanılıyor." dedi.

Çiftçilerin ürünlerini en iyi şartlarda değerlendirmeye çalıştıklarını anlatan Kozpınar, "Kooperatifimiz, teknolojik gelişmelere hızla uyum sağlayan, değişimi yönlendiren, üreticiyi ve çalışan memnuniyetini en üst düzeyde tutan, yerli ve yabancı iş ortaklarının birinci derecede tercih ettiği, şerbetçi otunu bölgemizde bir dünya pazarı halinde sunabilmektir. Avrupa'da da kendi yerini kendi seçen bir bitkidir. Şerbetçi otu, Türkiye'de sadece ilçemizde üretilmektedir, bin 800 dekarda üretilmektedir. En kaliteli şerbetçi otunu yetiştirdiğimizi iddia ediyoruz." diye konuştu.

Nisan-mayıs ayında çiftçilerin şerbetçi otunu ipliklemeye başladığını, ağustos ayından itibaren ay sonuna kadar alımların devam ettiğini anlatan Kozpınar, "Aldığımız ürünleri burada kurutarak mamul haline getiriyoruz. Şerbetçi otu olmasa çiftçimiz burada durmaz çünkü başka bir geçim imkanı yok. Arazilerimiz küçük, o bakımdan şerbetçi otuna değer vermemiz gerekiyor.Şerbetçi otunun kesinlikle alkolle bir alakası yok." ifadelerini kullandı.

"Üretici fiyattan ve rekolteden memnun değil"

Gıda Tarım ve Hayvancılık İlçe Müdürü Necmettin Yoldaş ise "2012 yılında 5 bin dekar alanda üretilen şerbetçi otu, hasadın ve fiyatlamanın beklentilere cevap verememesi nedeniyle bu yıl bin 800 dekar alanda ekilir hale geldi. Çiftçi, fasulye ve çilek ekimine döndü." dedi.

Çiftçi Selim Ünver de 40 yıldır şerbetçi otu ürettiklerini ancak son yıllarda maliyetlerin artması ve alım fiyatlarının düşük olmasından dolayı istenilen geliri elde edemediklerini söyledi. İklim şartlarından dolayı dönümünde bir ton alınan yerden, hastalık ve olumsuz hava şartları nedeniyle 300-500 kilogram ürün elde edebildiklerini anlatan Ünver, şunları kaydetti:

"Şerbetçi otunu 1970'ten beri ekiyorum. 15 dönüm otum var, eskiden dönüm başına 1 tonu geçerken, son 5-6 yıldır neredeyse yarı yarıya verim düştü. Bunun nedenini ziraat mühendisi de çiftçi de bulamıyor. Fiyatların düşük ve maliyetlerin yüksek olması bizleri zorluyor. Böyle giderse alternatif ürünlere, fasulye ya da çileğe döneceğim ya da hayvancılık yapacağım."

Şerbetçi otunun getirdikleri

Şerbetçi otunun sadece dişi çiçeklerinden (koza) faydalanılıyor. Şerbetçi otu, daha çok buğday, arpa ve ayçiçeği üretiminden başka hiçbir tarla bitkisinin yetiştirilmediği bölgede küçük aile işletmeciliği olarak yapılıyor. Sarmaşık gibi tırmanıcı özelliğe sahip olan ve yaprakları tam veya parçalı, çiçekleri açık yeşil renge sahip şerbetçi otu, Türkiye'de üretim yapan bira üreticilerine yönelik alım yapan kooperatife bağlı sözleşmeli çiftçiye istihdam imkanı sağlıyor.