Şişli'deki Asansör Kazası

İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı'nın, 10 işçinin ölümüyle sonuçlanan Şişli'deki asansör kazasına ilişkin hazırladığı iddianamede, "kazanın yaşandığı inşaat şantiyesinde daha önce onlarca iş kazası yaşandığının raporlara geçirildiği ve buna rağmen kazalara ilişkin önlem alınmadığı" belirtildi.

İddianamede, söz konusu inşaat firmasının ihale anlaşmaları ile sözleşmelere yer verildi. Şüphelilerin görevlerinin de tek tek anlatıldığı ve emniyet ile savcılık ifadelerine yer verilen iddianamede, soruşturma sırasında bazı müştekilerin kamu görevlileri hakkındaki suç duyurularının memurlar soruşturma bürosuna, bakanlar hakkındaki suç duyurularının da özel soruşturma bürosuna gönderildiği kaydedildi.

İddianamede, kazayla ilgili olarak inşaat firmasında asansör operatörü, kantar görevlisi ve kamp amiri olarak çalışan 8 işçinin tanıklık ifadelerine de yer verildi.

Tanıklardan Mehmet Hanifi Giray'ın, "Torunlar GYO isimli firmada, asansörün kaza yaptığı B blokta, asansör operatörü olarak göreve başlamasının üzerinden 1.5 ay geçmesine rağmen kendisine asansör kullanımıyla ilgili ciddi bir eğitim verilmediği" beyanının yer aldığı iddianamede, işçilerden Ferhat Ök'ün de "asansörde sık sık arıza meydana geldiği, kısa çözümlerle çalışır hale getirildiği ve hatta olay gününden bir gün önce aynı asansörün yine arıza yaptığı" ifadelerini kullandığı aktarıldı.

"Çalışma Bakanlığı heyeti rapor tuttu"

Tanık Ök'ün, "Kanaatime göre bu ölümlü kazanın sorumluları; Geda asansör firması yetkilileri, NCA isimli iş ve iş güvenliği yetkilileri ile Torunlar GYO'da görevli idari ve teknik personeldir. Çünkü bu kazanın olma ihtimali önceden belli idi. Zira arızalar sık sık meydana gelmiş olmasına rağmen kimse ciddi bir çözüm üretmedi" ifadesinde bulunduğu da belirtilen iddianamede, Ök'ün, "2014 yılı nisan ayında Çalışma Bakanlığı'ndan gelen bir heyetin yaptığı kontrolde asansörlerin hiçbirinde 'siviç' denilen fren sisteminin olmadığını rapor ettiği" yönünde beyanda bulunduğu da hatırlatıldı.

Tanık işçilerden Barış Aktepe'nin, "Çalıştığım dönemde asansör birkaç defa arıza yaptı, birkaç kat aşağıya düştü, acil stop düğmesine basarak asansörü durdurabildim. Düşme olayı benim başıma 3 defa geldi" şeklinde beyanı olduğu kaydedilen iddianamede, tanıklardan Erhan Acar'ın da "Asansör arızalarını, tamir edilmesi için blok şeflerine bildirdikleri, blok şeflerinin de asansör firması olan Geda Major'a bildirdiği, buna rağmen firmanın elemanları tarafından kalıcı çözümler yerine geçici çözümler üretilip düzgün müdahaleler yapılmadığı" ifadesini kullandığı anlatıldı.

İddianamede, diğer tanıkların da "asansörün daha önce de birkaç kez arıza yaptığı ve bazı işçilerin düşme tehlikesi atlattığı" şeklinde beyanları olduğu vurgulandı.

Bir yılda 19 iş kazası

İddianamede, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSG) kurul kayıtları ile Torun Center İSG faaliyet raporuna göre, İSG sorumlusu Haluk Okur'un Torunlar GYO'ya yazdığı 29 Mayıs 2014 tarihli Alimak kazası olayıyla ilgili bir yazıda, "saat 12.00 civarında A1 blokta bulunan 2 nolu yük asansörünün (Alimak), B2 katından B4 katına düştüğü, düşme sırasında asansör içinde alt yüklenici firmalardan 13 işçi ve 1 asansör görevlisinin bulunduğu, kazanın kapı açık olduğu sırada gerçekleştiği, olayın çalışanların binmesi sırasında teknik bir arızadan dolayı sistemin boşalması nedeniyle, frenleme sisteminin hiçbirinin devreye girmemesi sonucu meydana geldiği, kapıların açık olması nedeniyle asansör operatörünün duruma derhal müdahalesi ile işçilerin zarar görmeden kazanın atlatıldığının" bildirildiği aktarıldı.

Söz konusu inşaat ile ilgili olarak düzenlenen İş Kazası İç Bildirim formlarında inceleme yapıldığı kaydedilen iddianamede, bu incelemeye göre, şantiyenin çeşitli bölümlerinde, 2013'te 22 Şubat, 14 Mart, 26 Nisan, 3 1 Mayıs, 11 Haziran, 25 Eylül, 5 Ekim (2), 6 Ekim ve 30 Aralık  ile 2014'te 7 Ocak, 28 Ocak,  22 Şubat, 6 Mart, 25 Mart, 26 Mart, 9 Nisan, 15 Nisan ve 6 Mayıs'ta iş kazaları yaşandığı"nın anlaşıldığı da ifade edildi.

"Ramak Kala Olayları"

Dosyada bulunan "Ramak Kala Olayları" bildirim formlarında da inceleme yapıldığı belirtilen iddianamede, 27 Ağustos'ta B blokta, 1. kolon istifi yapıldıktan sonra sebebi bilinmeyen bir nedenden dolayı halatın boşaldığı, operatörün duruma müdahale edemediği ve halatın tamamen zemine indiği aktarılırken, durumun iş sağlığı ve güvenliği ekiplerine bildirildiği anlatıldı.

Yine 12 Mayıs'ta Çelik Platformlar Hi- Up ile yaklaşık 4 metre yükseklikten yere indirilirken platformun bir anda yerinden kurtulması sonucu iskele üzerinde çalışan işçiye çarparak dengesini kaybetmesine neden olduğu ve işçinin son anda düşmekten kurtulduğu belirtilen iddianamede, diğer olaylar da şöyle sıralandı:

"14 Nisan'da, 27. katta bulunan RCS Ağları üzerinde büyük bir beton kitlesi bulunduğunun tespit edildiği, 11 Nisan'da 15. katta büyük bir beton kitlesinin çalışma sepetine düşerek sepete hasar verdiğinin tespit edildiği ve olay esnasında cephe çalışması yapan personelin eğitimde olduğundan dolayı herhangi bir yaralama olayının yaşanmadığının tespit edildiği, 30 Ekim 2013'te yukarıdan inen cismin yük taşıma asansörü raylarının üzerine gelmesi sonucunda dişlinin kırılması ve rayından çıkan asansörün içinde 5 kişi ile yaklaşık 3 kat aşağıya düştüğünden dolayı Ramak Kala Olayları bildirim formlarının düzenlendiği anlaşılmıştır."

"Asansörde sık sık arıza ve kaza meydana gelmiş"

İddianamede, İş Kazası İç Bildirim Formu ile Ramak Kala Olayları bildirim formlarında inceleme yapıldığı hatırlatılarak, "Sorumluların, meydana gelen kazaların önceden önlenmesi konusunda ciddi çalışma içerisinde olmadıkları, asansörlerde sık sık arıza ve kazaların meydana geldiği, en son ölümle sonuçlanan kazanın yaşandığı 6 Eylül sabahı, saat 08.00'den sonra da uzun süreli arıza yaşandığı, bu arızanın ne şekilde ve nasıl giderildiği hususunun raporlanamadığı, ayrıca olay tarihinden bir gün önce de buna benzer kazanın yaşandığı ve daha önce de B blokta asansör düşmesi sonucu mesafenin kısa olması nedeniyle herhangi bir yaralanma ve ölüm olaylarının olmadığının tespit edildiği" dile getirildi.

Asansör bakım, onarım ve tamirinden sorumlu Geda Major'un, idari ve teknik sorumluları ile sahada görevli iş ve iş güvenliği teknikerleri, sorumlularının ve Torun Center Projesi'ni hayata geçiren idari ve teknik personelin, kazanın olmasını istememesine karşın, neticenin meydana gelmesi nedeniyle taksirlerinin yoğunluk kazandığı aktarılan iddianamede, şüphelilerinin taksirlerinin Türk Ceza Kanunu'nun 22/3. maddesinde hükme bağlanan, bilinçli taksir düzeyinde olduğunun anlaşıldığı da ifade edildi.

Bilirkişi raporlarındaki asli ve tali kusurlular

Asansörü kullanan işçi Hıdır Ali Genç'le birlikte toplam 10 çalışanın ölümü olayına ilişkin soruşturma yürüten İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı'nca, kazaya ilişkin bilirkişi raporlarının da değerlendirildiği belirtilen iddianamede,  kazanın oluş sebepleri ve kusur durumunun tespiti için üniversitelerden işinde uzman 7 kişilik bilirkişi heyeti oluşturulduğu hatırlatıldı.

Heyet tarafından 10 Eylül'de ön rapor ve 23 Eylül'de de detaylı bilirkişi raporunun savcılığa sunulduğu kaydedilen iddianamede, detaylı raporun sonuç ve kanaat bölümünde, "Cephe asansörünü kiralayan ve şantiyeye montajını, bakımını yapan Geda Major firmasının yetkilileri ve teknik personelinin, asıl iş veren konumundaki asansör kiracısı Torunlar GYO-Torun Yapı, Torunlar Gıda Proje Ortaklığı'nın idari ve teknik sorumlularının asli kusurlu olduğu, İş Sağlığı ve Güvenliği (OSGB) firması olan NCA İş Güvenliği Danışmanlık ve Ticaret AŞ ortaklarının, İş Sağlığı ve Güvenliği firması olan NCA İş Güvenliği Danışmanlık ve Ticaret AŞ firmasının, İSG Katip Sistemi üzerinde şantiye ataması yapılan iş güvenliği uzmanlarının tali kusurlu olduğu, kazada hayatını kaybeden müteveffa işçilerin olayda kusursuz oldukları kanaatinin oluştuğu" şeklinde ifadelerin olduğu belirtildi.

İddianamede, "Delillerin birlikte değerlendirilmesi sonucu, Torunlar GYO-Torun Yapı-Torunlar Gıda Proje Ortaklığı tarafından yapılan inşaatta, insan ve yük taşımakta kullanılan cephe asansörünün, 31. ve 32. katlar arasından düşüp zemine çakılması sonucu 10 çalışanın hayatını kaybetmesi olayına ilişkin, şüphelilerin TCK'nın 37/1. maddesinde belirtildiği şekilde birlikte bilinçli taksir ile birden fazla kişinin ölümüne sebebiyet verme suçunu işlediklerinin anlaşıldığı" dile getirildi.

- İstanbul