Son dakika haberi:

Geleneksel Tu¨rk tiyatrosunun son temsilcisi, orta oyunu ve tuluat sanatc¸ısı İsmail Hakkı Dümbüllü, vefatının 47. yılında anılıyor.

İsmail Hakkı Dümbüllü, 1897'de Üsküdar Süleymanağa Mahallesi'nde orta halli bir ailenin çocuğu olarak doğdu. II. Abdülhamid'in silahşörlerindan Zeynel Abidin Efendi ile Fatma Azize Hanım'ın oğlu olan İsmail Hakkı, "Dümbüllü" lakabını dönemin kanto sanatçılarından Peruz Hanım'ın söylediği Dümbüllü adlı kantodan almıştır.

Dümbüllü, U¨sku¨dar I·ttihat-ı Terakki Mektebi'ni bitirdikten sonra askeri ortaokuluna bas¸ladı ancak tiyatro merakı yu¨zu¨nden askeri ortaokulunun u¨c¸u¨ncu¨ sınıfından ayrıldı.

O¨nceleri amato¨r olarak Karago¨z Hu¨seyin'in sahnesinde oynayan Du¨mbu¨llu¨, daha sonra profesyonel olarak, Kel Hasan'ın tiyatrosunda sahneye c¸ıktı.

Usta sanatçı, 30 yas¸ına kadar Kel Hasan'ın yanında c¸alıs¸arak tuluat gelenegˆini o¨gˆrendi ve Kavuklu Hamdi, Nas¸id, Abdi, Ku¨c¸u¨k I·smail, Abdu¨rrezak gibi do¨nemin u¨nlu¨ orta oyuncularıyla c¸alıs¸tı.

Hocası Kel Hasan Efendi'nin orta oyununu temsil eden kavuğunu ve tuluat sanatının simgesi kabul edilen fes ve kavuğunu ustasından devralan Dümbüllü, kavuğunu 1968'de tiyatro ve sinemada canlandırdığı başarılı karakterlerle büyük beğeni kazanan Münir Özkul'a devretti. Tiyatro oyuncuları arasında geleneksel bir törenle devredilmeye devam eden kavuk, 1989'da Özkul tarafından usta oyuncu Ferhan Şensoy'a takdim edildi. Şensoy'un 2016'da oyuncu Rasim Öztekin'e devrettiği kavuk, son olarak eylül ayında Şevket Çoruh'a verildi.

İsmail Hakkı Du¨mbu¨llu¨, Tevfik I·nce ile kendi toplulugˆunu kurarak, 1928'de Direklerarası'ndaki Hilal Tiyatrosu'nda perdelerini ac¸tı, 1933'ten sonra ise Anadolu turnelerine c¸ıktı.

Bu do¨nemde "Ays¸em", "Cebe Gitti", "Bu¨lbu¨l" adlı operetlerde de oynayan Dümbüllü, do¨nemin tiyatro anlayıs¸ı ve begˆenisi giderek degˆis¸mesine ragˆmen Nas¸id'in o¨lu¨mu¨nden ardından geleneksek tiyatronun en u¨nlu¨ adı oldu ve orta oyunu gelenegˆini tek bas¸ına su¨rdu¨rdu¨.

Usta sanatçı, o¨zgu¨n ses tonu, saf go¨ru¨nu¨s¸u¨ ve sevimli mimikleriyle 1947'den itibaren sinemada da go¨ru¨nmeye bas¸ladı. "Dümbüllü Memis¸" (1947), "Du¨mbu¨llu¨ Macera Pes¸inde" (1948) ve "Kelogˆlan" (1948) filmlerinde bas¸rol oynayan Dümbüllü, "Harman Sonu" (1950), "I·ncili C¸avus¸" (1952), "Ne Sihirdir Ne Keramet" (1951), "Sihirli Define" (1951) adlı filmlerde u¨nu¨nu¨ pekis¸tirdi.

Kel Hasan'dan orta oyunu konusunda o¨gˆrendiklerini kendi kis¸iligˆiyle sentezleyerek olus¸turdugˆu "Du¨mbu¨llu¨ tarzı"nı hem sahnede hem de perdede sergilemeyi su¨rdu¨ren İsmail Dümbüllü, 1953'te "Kırk Gu¨n Kırk Gece", 1954'te "Mihrimah Sultan", 1956'da "Du¨mbu¨llu¨ Tarzan" adlı filmlerde oynadı.

İsmail Hakkı Dümbüllü, 1968'de ju¨bilesini yaptı ve kavuğu Münir Özkul'a devrederek tiyatroyu bıraktı. Ancak usta isim, sanattan kopmayarak zaman zaman sahneye c¸ıkmayı ve radyo oyunlarında yer almayı su¨rdu¨rdu¨.

Bilinen adıyla Du¨mbu¨llu¨ I·smail Efendi, bir açıklamasında, "Du¨mbu¨llu¨" adını nasıl aldıgˆını s¸o¨yle aktarmıştı:

"Peruz Hanım vardı kantocu, Samran'dan evvel. Bu Peruz Hanım o zamanın en birinci kantocusuydu. Hem beste yapar, gu¨ftesini de kendisi yazardı. Du¨mbu¨llu¨ diye bir kanto so¨ylerdi. Buna bir gazel ilave ederek so¨ylemeye bas¸ladım. 'Du¨mbu¨llu¨, Du¨mbu¨llu¨, Gabarala, mabarala, Du¨mbu¨llu¨' diye oynardık. Bo¨ylece Du¨mbu¨llu¨ adı u¨zerimde kaldı."

Tuluata dayanan orta oyunun, son önemli temsilcisi sayılan Dümbüllü İsmail adına Karagözcüler ve Ortaoyuncular Derneği'nin 1980'de koyduğu "En Başarılı Güldürü Sanatçısı" ödülünü ilk kez Münir Özkul, 1987'de ise Suna Pekuysal aldı.

Geçirdiği trafik kazasından bir ay sonra 5 Kasım 1973'te hayatını kaybeden İsmail Hakkı Dümbüllü, Üsküdar'da bulunan Karacaahmet Mezarlığı'na defnedildi.

Oynadıgˆı Filmler :

1971 - Nasreddin Hoca

1971 - Afacan Ku¨c¸u¨k Serseri

1968 - Kanlı Nigar

1965 - I·stanbul Kazan Ben Kepc¸e 1965 - Soytarı

1965 - Serseri As¸ık

1965 - Nasreddin Hoca

1963 - Temem Bilakis

1962 - Ekmek Parası

1962 - Gol Kralı Cafer

1959 - S¸eytan Mayası

1954 - Fındıkc¸ı Gelin

1954 - Bayram Gecesi

1954 - Canlı Karago¨z (Mihriban Sultan) 1954 - Nasreddin Hoca ve Timurlenk 1954 - Du¨mbu¨llu¨ Tarzan

1953 - Kırk Gu¨n Kırk Gece

1952 - Yıldızlar Revu¨su¨

1952 - Vur Patlasın C¸al Oynasın

1952 - Du¨mbu¨llu¨ Sporcu

1951 - I·ncili C¸avus¸

1951 - Ne Sihirdir Ne Keramet

1950 - Harman Sonu Do¨nu¨s¸u¨

1950 - Sihirli Define

1948 - Kelogˆlan

1948 - Du¨mbu¨llu¨ Macera Pes¸inde 1947 - Memis¸

1947 - Kılıbıklar

1946 - Kızılırmak - Karakoyun