Tonlarca Tahılın Çürümesini "Soğuk Merkezli Silo" Önleyecek

GÜLSEM ADAM - Akdeniz Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümünce depolarda bekleyen tahıl ve baklagillerin bozulmasını önleyecek "soğuk merkezli silo" geliştirildi.

Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mustafa Erbaş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, tahıl, baklagil ve yağlı tohumların insan ve hayvan beslenmesinde kullanılan temel ürünler olduğunu, yaz aylarında hasat edilen bu ürünlerin bozulmadan depolanmasının ise büyük bir sorun olduğunu söyledi.

Tahıl ve baklagillerin genelde sıcak iklime sahip yerlerde üretildiğini ve buna bağlı depolanmasında sorunlar yaşandığını belirten Erbaş, "İyi ve uzun süreli tahıl depolaması için depo nispi nem içeriği yüzde 65'ten ve tane suyu içeriği yüzde 14'ten düşük olmalıdır. Aksi takdirde üründe büyük miktarda bozulma oluşabiliyor" dedi.

Büyük miktarda taneli ürün depolayan silolarda, nispi nem oranı ve tane suyu parametrelerinin yeterince kontrol edilemediğinde ürün miktarı ve kalitesinde kayıp yaşandığını vurgulayan Erbaş, şöyle konuştu:

"Dünyada ve Türkiye'de yıllık tahılın yaklaşık yüzde 10'u depolama sırasında oluşan tane solunumu, küf ve böcek faaliyeti sonucu bozulmaktadır. Bazı depolarda bu kayıp değerleri yüzde 100'ü bulabilmektedir. Bu kaybın oluşmasında özellikle solunum sırasında açığa çıkan ve sıcaklık farkı nedeniyle soğuk yüzeylere damlacıklar halinde yoğunlaşan su buharı, en önemli başlatıcı etkiyi yapmaktadır. Damlacıkların oluştuğu yerlerde su aktivitesi ve tane suyu içeriği yükselmekte ve lokal küflenmeler buralardan başlayarak tüm ürüne yayılabilmektedir. Artan tane suyu içeriği tane solunumunu teşvik etmekte ve solunum ise daha çok su buharı ve ısı oluşturarak tane su içeriğinin ve sıcaklığının daha da çok yükselmesine neden olmaktadır. Döngüsel olarak devam eden bu faaliyet sırasında solunum, küf ve haşere faaliyetleri daha da çok teşvik edilmektedir."

- "Patenti alındı"

Erbaş, yeni geliştirdikleri "soğuk merkezli silo" ile tahıl ve baklagillerin bozulmasını büyük miktarda önleyebildiklerini bildirdi.

Soğuk merkezli silo tasarımı hakkında bilgi veren Doç. Dr. Erbaş, şunları söyledi:

"Geliştirdiğimiz tasarıma 'Soğuk merkezli silo' adını verdik ve bu tasarımın patentini de aldık. Soğuk merkezli silo tasarımında amacımız bir ürünü gelecek yıllarda da kaliteli kullanabilmek. Soğuk merkezli silo, soğutma döngüsüyle çalışıyor. Oluşturduğumuz soğuk model bir silonun içerisinde, bir soğuk kafes içinde tutuyoruz. Kafesle silonun arasını tahılla dolduruyoruz. Tahılla doldurulan kısımda bir süre sonra nem oluşuyor ve bu nem, soğuk yüzeye temas ederek, zamanla su haline geliyor. Bu da tahliye hortumuyla dışarı atılıyor. Soğuk yüzeyin ne zaman çalışmasını istersek o zaman çalıştırabiliriz. Yani tahıl ürünlerinin depolandığı silo içinde soğuk bir merkez oluşturduk ve silo içindeki nem bu soğuk merkez yüzeyinde sıvılaştırılarak dışarı atılıyor. Böylelikle silonun içinde yer alan nemin küf ve böcek zararı başlatıcı etkisini ortadan kaldırmış oluyoruz."