Tunceli'de Toplu Mezarda Bulunan Kemikler 78 Yıl Sonra Kefene Sarılarak Defnedildi

Tunceli'nin Hozat ilçesinde "Dersim olayları" sırasında öldürüldüğü öne sürülen kişilere ait toplu mezar bulunduğu iddiaları üzerine 2015'te yapılan kazı çalışmasında çıkarılan ve DNA testi için İstanbul Adli Tıp Kurumuna gönderilen kemikler, işlemlerin tamamlanmasının ardından 78 yıl sonra kefene sarılarak, Kürtçe ağıtlar eşliğinde toprağa verildi.

TÖRENLE TOPRAĞA VERİLDİ

Hozat İlçesi'ne bağlı Karabakır Köyü'nde 1938 yılında, öldürülerek toplu bir mezara gömülen, Baran ve Canan ailelerine mensup 11 kişiye ait olduğu ortaya çıkan kemikler köyde bugün düzenlenen törenle toprağa verildi. 4 Mayıs 1938 olaylarında hayatlarını kaybeden Tuncelileri anmak için düzenlenen program kapsamında, Karabakır Köyü'nde düzenlenen törene Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı Gültan Kışanak, DBP Eş Genel Başkanı Kamuran Yüksek, HDP Tunceli Milletvekili Alican Önlü, Tunceli Belediyesi Eş Başkanları Mehmet Ali Bul ve Nurhayat Altun, aydın, yazar, ve sanatçılardan oluşan kalabalık bir grup katıldı.

BİR TOPLU MEZAR DAHA

15 Nisan 2015 tarihinde Karabakır Köyü, Seksur mevkiinde yapılan kazıda ortaya çıkan 11 kişiye ait kafatası ve kemikler, yapılan DNA testi sonucu Baran ve Canan ailesi üyelerine ait oldukları ortaya çıkmıştı. Canan ve Baran ailelerinin avukatı Cihan Söylemez, 1938 yılında ailelere mensup 24 kişinin kurşunlanarak öldürüldüğünü, 13 kişinin içerisinde bulunduğu ikinci bir toplu mezar daha olması gerektiğini belirterek, ileriki süreçte bu mezarın açılması için de hukuki girişimlerde bulunacaklarını söyledi.

"KURŞUNA DİZİLEN 11 KİŞİDEN 7'Sİ ÇOCUK"

Anma töreninde öldürülenlerin yakınları, kısa birer konuşma yaparak 24 kişinin nasıl kurşuna dizildiğini anlattıktan sonra Baran ve Canan ailelerinin avukatı Cihan Söylemez, hukuki süreç ve Adli Tıp Kurumu'ndan çıkan DNA ile analiz raporunu kamuoyuyla paylaştı. Söylemez, toplu mezar alanından kemikleri çıkarılan 11 kişiden 7'sinin çocuk olduğunu belirterek şöyle konuştu:

"78 sene önce katledilen, çoğunluğu çocuk olan seyitlerimizi kefenleyerek, naaşlarını toprağa veriyoruz. 2014 yılında başlayan hukuki mücadelenin sonunda, ilk defa Dersim Tertelesi ile ilgili resmi makamlar tarafından 2015 yılında, adli tıp kazısı yapılmış ve bu kazı sırasında çıkan naaşlar üzerinde İstanbul Adli Tıp Kurumu tarafından incelemeler yapılmıştır. Seke Sure'deki toplu mezar ile ilgili adli tıp kazısından şu sonuçlar ortaya çıkmıştır; 7'si çocuk olmak üzere 11 farklı kişiye ait naaşların tespit olunduğu, olay tarihinin 50 yıldan daha fazla olarak tespiti ve kazı alanında katledilenlerin isimlerinin bulunduğu mühürlerin çıkması bir arada değerlendirildiğinde, olay tarihinin 1938 yılı olduğunda şüphe kalmadığı, kazı alanında çok sayıda mermi çekirdeği ve boş kovan kapsülünün bulunduğu, bulunan bu kapsüllerin toplu tabancalarda kullanılan ordu mühimmatı olduğu nazara alındığında, canlarımızın sadece yakılarak değil, aynı zamanda kurşunlanarak da öldürüldüklerine ilişkin olay öyküsünün hakikat olduğunu bizlere kanıtlamıştır."

"AYNI BÖLGEDE BİR TOPLU MEZAR ALANI DAHA VAR"

Avukat Cihan Söylemez, aynı alanda bir başka toplu mezar alanının bulunduğunu, bu alanda da gerekli kazıların yapılması için hukuki süreç başlatacaklarını belirterek, "2015 yılı Nisan ayı içinde yapılan adli tıp kazı çalışmaları sonrası, bir başka sonuç daha ortaya çıkmıştır. Bu sonuç Baran ve Canan ailesine mensup fertlerin iki ayrı yerde öldürüldükleri gerçeğidir. Zira toplu mezar kazı sahasında sadece 13 canımıza ait kafatasının bulunmuş olması, 11 aile ferdinin, bu mezranın farklı bir yerinde öldürüldüğünü ve ikinci bir toplu mezarın daha olduğunu bizlere anlatmaktadır. Bunların da ortaya çıkarılması için gerekli hukuki süreç derhal başlatılacaktır" diye konuştu.

"KERBELA'DA NE YAŞANDIYSA, DERSİM'DE AYNISI YAŞANDI"

DBP Eş Genel Başkanı Kamuran Yüksek de Kürtçe yaptığı konuşmada, "1938 yıllarında Dersim'de bir soykırım yaşandı, binlerce masum insan kurşuna dizildi. O dönem Kerbala'da ne yaşandıysa, Dersim'de de aynısı yaşandı. Bugün soykırım hala devam ediyor. Sur, Cizre, Nusaybin, Şırnak illerinde aynı mantık şu an devrede. Bu halk asla kimseye boyun eğmedi, eğmeyecek" dedi.

78 YIL SONRA KEFENE SARILDILAR

Yapılan konuşmaların ardından, toplu mezar alanından çıkarılan ve adli tıp incelemesi tamamlanan 11 kişiye ait kemikler, 78 yıl sonra kefene sarılarak, tek bir tabuta konuldu. Yapılan dini tören sonrası, tabut omuzlarda taşınarak mezar alanına getirildi. 11 kişiye ait kemiklerin konulduğu tabut, hazırlanan mezarın içine yerleştirildikten sonra Zazaca ve Kürtçe ağıtlar eşliğinde mezara toprak atıldı. Daha sonra Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı Gülten Kışanak ve diğer katılımcılar mezar başında mum yakarak, karanfil bıraktı.

OLAYIN GEÇMİŞİ

Hüseyin Baran ve akrabaları, 1937-1938 yıllarında Dersim olayları sırasında yaşamını yitiren aile bireylerine Hozat ilçesine bağlı Karabakır köyü Sekesure mevkisinde anıt mezar yapmak için yürütülen çalışmalar esnasında insan kemiklerine rastlanması üzerine Hozat Cumhuriyet Başsavcılığına başvurmuştu. Cumhuriyet Başsavcılığınca 14-15 Nisan 2015'te bölgede, cumhuriyet savcısı, olay yeri inceleme ekipleri ve adli tıp kurumu uzmanları nezaretinde kazı çalışmaları başlatılmıştı.

Kazı çalışmasında bütünlük arz eden 13 kafatası, çok sayıda kemik parçası, boş mermi kovanları, cep aynaları, üzerinde "Hasan" ve "Halil" yazılı 2 mühür bulunmuştu. Kemikler, DNA tespiti ve incelenmek üzere İstanbul Adli Tıp Kurumuna gönderilmişti. İstanbul Adli Tıp Kurumunda işlemleri tamamlanan kişisel eşyalar ve kemikler, 13 Nisan 2016 tarihinde aileye teslim edilmişti.