Türkiye, Kürtler ve Kürdistan Bölgesel Yönetimi Paneli"

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başbakan Yardımcısı Kubat Talabani, " Türkiye, Kürt meselesini çözme iradesini ortaya koymuştur. Özellikle Kürtlerle ilgili konularda inisiyatif almış durumda. Biz de Kürdistan bölgesi olarak bu konuda irade ortaya koyduk ve her türlü yardıma hazır olduğumuzu ifade ettik. Çözüme ve barış sürecine destek olacağımızı Türkiye'ye deklare ettik" dedi.

Ortadoğu Araştırma Enstitüsü (MERİ) tarafından organize edilen "Türkiye, Kürtler ve Kürdistan Bölgesel Yönetimi" başlıklı panel Erbil'de başladı.

Türkiye-IKBY ilişkileri, bölgesel gelişmeler ve çözüm sürecinin ele alındığı panelde konuşan Kubat Talabani, "Kürdistan Bölgesel Hükümeti" ve Türkiye'nin tarihi ve güçlü ilişkileri olduğunu söyledi. Yıllara dayanan ilişkilerde artılar ve eksiler olduğunu anlatan Talabani, "Barışın hakim olduğu ve zaman zaman karışıklıkların yaşandığı bir ilişki. Şüphesiz ki bu ilişkilerde iyi ve kötü yanlar, olumsuz ve olumlu yönler vardı" diye konuştu.

1990'lı yıllarındaki ilişkiler

Talabani, geçmişten örnekler verdiği konuşmasında, "Kürdistan Bölgesi ile Türkiye ilişkilerinin birkaç aşaması var. Hatırlıyorum, 1990'larda Celal Talabani ve Mesut Barzani, Türkiye'ye gizlice gider ve Sayın Özal ile görüşürlerdi. İlişkiler çok iyiydi, fakat gizliydi. Medyadan ve diplomatik teamüllerden uzaktı. Bugün görünen protokol yoktu. Kürdistan ve Kürt kelimeleri üzerinde yasaklar vardı. O zamanlar böyle bir program düzenlememiz, Türkiye'den devlet yetkililerinin gelip, Kürdistan Bölgesi ile Türkiye ilişkilerini anlatması imkansızdı. Bugün böyle bir program düzenliyor olmamız aslında başlı başına büyük bir gelişmedir. Hem bizim açımızdan hem de Türkiye yönetimi açısından olumludur" değerlendirmesinde bulundu.

"Birbirimize şüphe ile bakıyorduk"

"1990'lı yıllarda bir birimize şüphe ile bakıyorduk. Kürdistan Bölgesi ve Türkiye'nin devlet yöneticilerinde şüphe hakimdi" diyen Talabani, şunları söyledi:

"O dönemki ilişkiler tek yönlüydü. Konu tamamen PKK meselesine bağlı olarak yürüyordu. Şimdi buradaki arkadaşlarımızdan Sefin Dizayi ve Sadi Ahmet Pire, o zamanlar meseleyi yakından takip ediyordu ve bizzat içindeydiler. Bu arkadaşlarımız ne kadar çaba gösterse de Türkiye açısından mesele PKK nedeniyle düğümleniyordu. 2000 yılına doğru ekonomik ilişkilerimiz güçlendi. Kürdistan bölgesindeki Türkiye şirketlerinin sayısı arttı. Bu şekilde ekonomik ilişkilerimizde gözle görülür bir ilerleme sağlandı. Ancak siyasi ve askeri ilişkiler yine de eksik ve zayıf kalmıştı. Anlaşmazlıklar ve sorunlar söz konusuydu."

2008'de ilişkilerde yaşanan kriz

Talabani, Türkiye ile "Kürdistan bölgesi" arasında 2008 yılında yaşanan krizin "gizli bir toplantıyla" çözüldüğünü hatırlatarak, o dönem yaşananları şöyle anlattı:

"Türkiye askerleri, 2008 yılında Kürdistan bölgesi topraklarına girdi ve PKK'ya karşı Kandil'de operasyon başlattı. Kürdistan bölgesi yöneticileri ve halkı bu girişimden oldukça endişelendi. O zamanlar Sayın Mesut Barzani, bizzat o bölgeye gitti. Kürt halkı olarak çok kötü sonuçlar bekliyorduk. Ancak ne mutlu ki Celal Talabani, 2008'in Mayıs'ında Bağdat'ta, Türkiye ve Kürdistan bölgesi yöneticileriyle gizli bir toplantı yaptı. Sayın Neçirvan Barzani de o toplantıya katılmıştı. O toplantı gizliydi ve yükselen tansiyonu düşürdü. Bu toplantı Kürdistan bölgesi ile Türkiye arasında yeni bir sayfanın açılmasına vesile oldu."

Bağdat'ta gerçekleşen söz konusu toplantıdan sonra daha önce konuşamadıkları birçok konuyu Türkiye ile gündeme getirmeye başladıklarını kaydeden Talabani, ilişkilerin her geçen gün güçlendiğini ve bugünkü önemli noktaya geldiğini ifade etti.

Kubat Talabani, Türkiye-Kürt bölgesi ilişkilerinde "karşılıklı bir ekonomik kazancın" söz konusu olduğunu, özellikle enerji alanında işbirliğin geliştiğine işaret etti.

Siyasi ilişkilerin de gözle görülür bir ivme kazandığına dikkati çeken Talabani, "Herkesin gördüğü gibi Türkiye'nin devlet yöneticileri, Kürdistan bölgesine resmi ziyaretler yaptı. Kürdistan bayrağı ve Türkiye bayrağının şemsiyesinde toplantılar düzenlendi. Bu kendi başına büyük bir adımdır ve önemli bir süreçtir. Türkiye ve Kürdistan bölgesinin siyasi ilişkilerine sadece bu zaviyeden bakınca ne düzeyde olduğunu görmek mümkün" diye konuştu.

Çözüm süreci

Çözüm sürecinini önemine de değinen Talabani, "Türkiye, Kürt meselesini çözme iradesini ortaya koymuştur. Özellikle Kürtlerle ilgili konularda inisiyatif almış durumda. Biz de Kürdistan bölgesi olarak bu konuda irade ortaya koyduk ve her türlü yardıma hazır olduğumuzu ifade ettik. Çözüme ve barış sürecine destek olacağımızı Türkiye'ye deklare ettik" ifadelerini kullandı.

IŞİD'le mücadele

Türkiye'nin, Peşmergenin, Kobani'ye geçişine izin vererek önemli bir destekte bulunduğunu dile getiren Talabani, "Ancak şunu belirtmeliyiz ki Kürdistan halkının ve yönetiminin IŞİD'le mücadelede Türkiye'den beklentisi daha fazlaydı. Türkiye bize kısmi yardımda bulundu. Türkiye'nin, IŞİD'e karşı oluşan koalisyonun bir parçası olmasını diliyoruz. Bölgedeki istikrarın sağlanması ve huzurun gelmesi için daha fazla inisiyatif almasını istiyoruz" dedi.

IKBY Başbakan Yardımcısı Kubat Talabani, Irak'ta IŞİD sorununu, eski hükümetlerin yanlış politikalarının doğurduğunu savunarak, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Irak'ın önceki hükümetleri, Sünnileri tereddüde düşüren bir siyaset izledi ve IŞİD'e zemin oluşturdular. Sünniler bu noktada tepkilerinde haklıydılar. Talepleri meşruydu. Irak hükümetlerinin siyaseti, Sünnileri, IŞİD'in ülkede güçlenmesine ve büyük bir bölümünü işgal etmesine göz yumması sonucunu doğurdu. Sünniler bu nedenle IŞİD'in, Irak'ı ve Kürdistan bölgesinin bir kısmını işgal etmesine göz yumdu. Yer yer destek de verdiler."

"Sünniler siyasi sürece dahil edilmeli"

Irak'ın IŞİD krizinden kurtulması için Sünnileri "terörize" etmek yerine siyasi sürece dahil etmesinin önemine vurgu yapan Kubat Talabani, "Sünniler, IŞİD'in emellerine ulaşması için destekçi değil, engelleyici güç olmalıdır" ifadesini kullandı.

IŞİD'in, Suriye, Irak ve Lübnan'ın topraklarını işgal etmekle kalmayacağını öne süren Talabani, "Bu durum böyle devam ederse ve bu teröristler yok edilmezde gün gelecek Türkiye IŞİD'le karşı karşıya kalacak ve savaş Türkiye'ye de sıçrayacaktır. O yüzden IŞİD'e karşı oluşan koalisyonda ekonomik, askeri ve siyasi olarak ortak mücadele verilmelidir" görüşünü dile getirdi.

Panel devam ediyor

"Türkiye, Kürtler ve Kürdistan Bölgesel Yönetimi" paneli, Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun Başdanışmanı Etyen Mahçupyan, Başbakanlık Başdanışmanı Hatem Ete, IKBY Hükümeti Sözcüsü Sefin Dizayi ve diğer katılımcıların sunumlarıyla sürüyor. - Erbil