Üçüncü Çeyrekte Şirketlerin Kredi Riski Arttı

Bölge, il ve sektör bazında yapılan araştırma, Türkiye'de faaliyet gösteren şirketlerin bilançolarındaki ani bozulmayı gözler önüne serdi. Araştırmaya göre üçüncü çeyrekte perakende ticaret sektörü en yüksek riskli sektör konumuna gelirken en az riskli sektör ise önceki çeyreklerde olduğu gibi yine üretim sektörü oldu. Toplam altı ana sektör altında toplanan şirketlerin değerlendirildiği araştırmada kredi riski en düşük iller Karaman, Samsun ve Karabük olurken; Artvin, Yozgat ve Şanlıurfa ise riski en yüksek iller olarak belirlendi.

Finansal kurumlar ve reel sektör işletmeleri için derecelendirme modelleri dahil, karar sistemleri geliştiren CRIF'in hazırladığı CRIF Türkiye Kredi Risk Haritası'nın 2014 yılı üçüncü çeyrek verileri açıklandı. Türkiye'nin 12 ayrı ekonomik bölgesinde faaliyet gösteren 90 bin 64 şirketin ratingleri değerlendirilerek oluşturulan Türkiye'nin Kredi Risk Haritası'na göre; şirketlerin riski, bilançolardaki bozulmalarla artış gösterdi. Buna bağlı olarak Türkiye Kredi Risk Endeksi sert bir düşüşle 1.063'ten 1.035'e geriledi.

Kredi Risk Haritası'na bölgeler bazında bakıldığında; Akdeniz ekonomik bölgesi üçüncü çeyrekte, ikinci çeyrek haritasının en riskli bölgesi olan Kuzeydoğu Anadolu ekonomik bölgesinin yerini aldığı görülüyor. Adana, Antalya, Burdur, Hatay, Isparta, Mersin, Kahramanmaraş ve Osmaniye'yi kapsayan Akdeniz ekonomik bölgesi kredi riski en yüksek ekonomik bölge oldu. Akdeniz ekonomik bölgesinin kredi risk endeksi ikinci çeyreğe göre yüzde üç oranında düşerek 1.046'dan 1.011'e geriledi. Üçüncü çeyrekte Akdeniz ekonomik bölgesinde kredi riski en çok artan il ise Isparta olarak belirlendi.

Amasya, Bartın, Çankırı, Çorum, Karabük, Kastamonu, Samsun, Sinop, Tokat ve Zonguldak illerini kapsayan Batı Karadeniz ekonomik bölgesi ise üçüncü çeyrek kredi risk haritasında en düşük riskli ekonomik bölge oldu. Ancak riski en düşük bölge olmasına rağmen Batı Karadeniz ekonomik bölgesi de endeksteki genel düşüşten payını aldı. Batı Karadeniz ekonomik bölgesinde ikinci çeyreğe göre en sert düşüş, Kastamonu'da yaşandı. İkinci çeyreğe göre yüzde 10'luk gerileme yaşayan Kastamonu, Batı Karadeniz ekonomik bölgesinde riski en çok yükselen il oldu.

İller bazında bakıldığında; kredi riski en düşük illeri Karaman, Samsun ve Karabük oluştururken, kredi riski en yüksek iller ise Artvin, Yozgat ve Şanlıurfa olarak sıralandı. Karaman, 2014'ün ilk iki çeyreğinde olduğu gibi üçüncü çeyrekte de kredi riski en düşük il olarak haritadaki yerini korumayı başardı.

Kredi risk haritası sektörler bazında ele alındığında ise genel gerilemenin haritaya konu olan tüm sektörlerde yaşandığı göze çarpıyor. Üretim sektörü ikinci çeyrek endeksine göre yüzde 2'lik bir düşüşle en az riskli sektör olurken, bu sektördeki en sert düşüş ise 12 ekonomik bölge içinde Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yaşandı. Güneydoğu Anadolu ekonomik bölgesinde üretim sektörü ikinci çeyrek endeksine göre yüzde dört oranında gerileyerek 1016'ya düştü. En az riskli sektörler sıralamasında üretim sektörünü toptan ticaret sektörü ile ulaşım/iletişim/enerji sektörleri izledi. Bu sektörlerdeki endeks gerilemesi ikinci çeyreğe oranla yüzde iki ile sınırlı kaldı.

Üçüncü çeyrekte en riskli sektör sıralamasında ise liderlik perakende ticaret sektörünün oldu. Perakende ticaret sektörü ikinci çeyrek endeksine göre yüzde altı oranında geriledi. Bu sektörde en sert düşüş ise yüzde 16'lık endeks gerilemesiyle Orta Anadolu ekonomik bölgesinde yaşandı. Üçüncü çeyrekte ikinci çeyreğe göre kredi riski en çok yükselen sektörler sıralamasında perakende ticaret sektörünü inşaat ve hizmet sektörü izledi.

CRIF'in hazırladığı kredi risk haritası karşılıksız çek ve senetlerdeki artışı da gözler önüne serdi. Buna göre, karşılıksız çek ve senet adedi ilk üç çeyrekte istikrarlı bir şekilde artış gösterdi. 2014'in ilk çeyreğinde karşılıksız çek ve senetlerin toplam çek ve senetlere oranı yüzde 2,73 iken bu oran ikinci çeyrekte yüzde 2,82'ye, üçüncü çeyrekte ise 2,95'e yükseldi.

Gümüşhane, Bayburt, Ardahan, Kars, Iğdır, Tunceli, Muş, Hakkâri, Batman ve Kilis ise yeterli seviyede ekonomik etkinlik bulunmadığı için kredi risk haritasında yer bulamadı.

CRIF Türkiye Kredi Risk Haritası'nın üçüncü çeyrek verilerini değerlendiren CRIF Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Selim Seval, Türkiye geneline bakıldığında, 2014'ün üçüncü çeyreğinde bilançolardaki bozulmayla birlikte şirketlerin kredi riskinin büyük oranda arttığını belirtti. Seval, "Önemli bir risk artışından bahsediyoruz. 2011 yılından bu yana her çeyrekte yayımladığımız endeks, hazırlamaya başladığımız günden bu yana en düşük değere geriledi. Bunda Türkiye'de büyümenin düşmesi kadar, Irak ve Suriye pazarları başta olmak üzere Ortadoğu ve Afrika pazarlarındaki daralmanın da etkisinin olduğu görülüyor. Ticari faaliyet alanı daralan şirketlerin hem bilançoları hem de çek senet ve bankalara borç ödeme alışkanlıkları değişti" dedi.