2021 Yılı Bütçesi TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda

Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, bugüne kadar 289 darbe davasından 279'unun ilk derece yargılamasının sonuçlandığını ve 4 bin 154 sanığa hak ettikleri cezanın verildiğini bildirdi.

Gül, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda bakanlığının 2021 yılı bütçesinin sunumunda, Fetullahçı Terör Örgütü'nün (FETÖ) 15 Temmuz 2016'daki darbe girişiminin önündeki engellerden birinin de yargı olduğunu, yargı mensuplarının çok büyük bir hızla harekete geçerek darbeciler hakkında gözaltı kararları verdiğini anımsattı.

Yargının, 15 Temmuz'da korku duvarlarını yıkarak, darbelere karşı sessiz kalan tarihi rolü ve sicilini ilk kez reddettiğini belirten Gül, "15 Temmuz'a yargının vermiş olduğu tarihi cevabın iki yönü bulunmaktadır: Birincisi darbe yargılamalarıdır. Yargı bugüne kadar 289 darbe davasından 279'unun ilk derece yargılamalarını sonuçlandırmış ve 4 bin 154 sanığa hak ettikleri cezayı vermiştir." dedi.

Gül, yargının darbeye karşı diğer bir cevabının da kendi içindeki arınma süreci olduğunu ifade ederek, 15 Temmuz 2016'dan bu yana 3 bin 947 hakim ve Cumhuriyet savcısının ihraç edildiğini belirtti.

Hakimler ve Savcılar Kurulunun (HSK) her türlü iddiayı ciddiyetle inceleyerek bu mücadelesini sürdürdüğünü anlatan Gül, "FETÖ terör örgütünün her unsurunun yargı önüne çıkarılıp hesap sorulması şehitlerimize, gazilerimize ve aziz milletimize karşı tüm kurumların sorumluluğudur" diye konuştu.

"Seri muhakeme yargılama süresini kısalttı"

Gül, Birinci Yargı Paketi ile ön ödeme, uzlaştırma gibi müesseselerin revize edilerek, sisteme işlerlik kazandırıldığını anımsattı.

Seri yargılama usulü ve basit yargılama usulünün, 1 Ocak 2020'de uygulanmaya başlandığına işaret eden Gül, basit yargılama usulu¨nu¨n bugüne kadar 77 bin 115 dosyada uygulandığını, seri muhakeme usulu¨nde de 45 bin 190 dosyada talepnameler doğrultusunda karar verildiğini söyledi.

Gül, "Böylece seri muhakeme usulu¨ne tabi suçlarda uyuşmazlıklar, kısa bir su¨re içerisinde sonuçlandırılmaktadır. Klasik yargılamada bir ceza kovuşturmasında kararın kesinleşmesi ortalama 1 yıl 7 ay su¨rerken, seri muhakeme usulu¨ uygulanan aynı suçla ilgili yargılamalarda kararın ortalama 2 haftada kesinleştiği göru¨lmektedir." bilgisini paylaştı.

-"Dünya örnekleriyle değerlendirdik"

Sunumunda, kadına yönelik şiddetin önlenmesi çalışmalarına da yer veren Gül, bu konuda tüm çözümlere ilişkin uygulamaları dünya örnekleriyle birlikte değerlendirdiklerini ifade etti.

Gül, geçen yıl bazı bakanlıkların "Kadına Yönelik Şiddetle Mu¨cadelede Kurumsal İşbirliği ve Eşgu¨du¨mu¨n Artırılmasına Dair Protokol" imzaladıklarını, bakanlığının da bu kapsamda u¨zerine du¨şen sorumlulukları hızla hayata geçirdiğini anlattı.

Kadına karşı şiddetle mu¨cadele konusunda kurumsal sorumlulukların altını çizen genelgenin güncellendiğini söyleyen Gül, Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun kapsamındaki tedbir kararlarında uzmanlaşmanın sağlanması amacıyla "tedbir mahkemelerinin" hayata geçirildiğini, aile içi ve kadına yönelik şiddet vakalarının Cumhuriyet başsavcılıklarında kurulan özel bu¨rolarda görevli Cumhuriyet savcıları üzerinden takip edildiğini hatırlattı.

Yaklaşık 9 yıl aradan sonra, bu adli yılın başlangıcı itibarıyla asliye ceza mahkemelerinin duruşmalarına Cumhuriyet savcılarının yeniden katılmaya başladığına işaret eden Gül, hapis cezalarının hafta sonu ve gece infazında kapsamı genişlettiklerini belirtti.

Arabuluculuk ve uzlaştırma uygulamaları

Hukuki uyuşmazlıklarda arabuluculuk sistemine ilişkin bilgi veren Gül, iş uyuşmazlıklarında dava şartı arabuluculuk uygulamasının 1 Ocak 2018'de başladığını, 5 Kasım 2020'ye kadar arabulucuya giden 966 bin 607 uyuşmazlığın yüzde 61'ine karşılık gelen 591 bin 553'u¨nün anlaşmayla sonuçlandığını aktardı.

Gül, ticari uyuşmazlıklarda dava şartı arabuluculuk uygulamasının başladığı 1 Ocak 2019'dan 5 Kasım 2020'ye kadar 239 bin 958 uyuşmazlığın yüzde 54'üne karşılık gelen 129 bin 303'u¨nün; tu¨ketici uyuşmazlıklarında ise arabuluculuğun başladığı 28 Temmuz 2020'den 5 Kasım'a kadar 12 bin 428 uyuşmazlığın yüzde 66'sına denk gelen 8 bin 161'inin anlaşmayla sonuçlandığını kaydetti.

Gül, bu yıl içerisinde savcılıklara intikal eden 173 bin 624 dosyanın ise uzlaştırmayla sonuçlandığını bildirdi.

Yargıda hedef süre

Bakan Gül, Yargıda Hedef Süre uygulamasıyla soruşturma ve kovuşturma sürelerinin kısaltıldığını belirterek, "Uygulamanın hayata geçirildiği günden beri hedef sürelere uyulma oranı, soruşturma aşamasında yüzde 81,55; ceza mahkemelerinde yüzde 77,90; hukuk mahkemelerinde yüzde 80,69; idare ve vergi mahkemelerinde de yüzde 81,38 olarak gerçekleşmiştir. Bu veriler hedef sürelere riayet etme hususlarında yargı mensuplarımızın ne kadar hassas davrandıklarının bir göstergesidir." dedi.

Gül, adalet sisteminin kalitesinin arttırılmasına yönelik yeni bir sistem oluşturarak HSK Genel Sekreterliği bünyesinde Performans İzleme ve Değerlendirme Merkezi kurduklarını söyledi.

Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sisteminin, SGK, tapu ve kadastro, nüfus, PTT ve Merkez Bankası gibi 48 kurumla entegrasyonunun tamamlandığını ifade eden Gül, şöyle konuştu:

"Portal hizmetlerinin e-Devlet kapısına taşınması, vatandaşların ve avukatların e-imzalarıyla sistem üzerinden zaman ve yer sınırı olmadan dava açabilmelerini sağlamıştır. Uzlaştırmacı ve arabuluculuk portalları üzerinden sınav ve sicil başvuruları ile dosya atama işlemleri elektronik ortamda gerçekleştirilmektedir. Yani uzlaştırma ve arabuluculuğa ilişkin hizmetler dijital olarak verilmektedir. Uzlaştırmacı Portalını kullanan uzlaştırmacı sayısı 28, Arabuluculuk Portalını kullanan arabulucu sayısı 17 bine yaklaşmıştır."

Gül, uygulamaya geçilen yeniliklerden birinin de hukuk mahkemelerindeki duruşmalara sesli ve görüntülü katılımı sağlamak için geliştirilen e-duruşma sistemi olduğunu, avukatlar tarafından kullanılan sistemin, zaman içinde taraf, tanık ve bilirkişileri de kapsayacağını söyledi. Gül, e-duruşma sistemine bilgisayar, tablet ve cep telefonundan bağlanılabileceğini dile getirerek, dijital dönüşüm sayesinde 153 milyon liralık posta giderinden tasarruf edildiğini bildirdi.

-Adli kontrol uygulamasında düzenleme

Ceza infaz kurumlarında da dijital dönüşümü hedeflediklerini bildiren Gül, hükümlülerin yakınlarıyla görüntülü görüşmesi ve elektronik dilekçe arzı gibi yeni uygulamalar üzerinde çalışmaların sürdüğünü ifade etti.

Gül, "Hükümlülere sesli görüşmelerinin yanında yakınlarıyla görüntülü olarak görüşme imkanı sağlanmaktadır. Görüntülü görüşme imkanı, bilhassa hükümlülerin küçük yaştaki çocuklarını ve ceza infaz kurumunun bulunduğu şehir dışında ikamet eden hükümlü yakınlarını rahatlatacaktır." diye konuştu. Gül, projenin hükümlülerin yakınları ve avukatlarıyla görüşmelerinde herhangi bir kısıtlamaya yol açmayacağını vurguladı.

Denetimli serbestlik uygulaması üzerinde de düzenlemeler yapılacağına dikkati çeken Adalet Bakanı Gül, şöyle devam etti:

"Biyometrik imza yo¨ntemlerinin denetimli serbestlikte kullanılması bunlardan biridir. Bununla, yu¨ku¨mlu¨lerin takibi ve denetlenmesinde teknolojik imkanların kullanılmasını hedefliyoruz.

Bu yo¨ntemin kullanılması halinde yu¨ku¨mlu¨lerin kolluk birimlerine giderek imza vermesine gerek kalmayacaktır. Bu, denetimli serbestlik yu¨ku¨mlu¨su¨ vatandas¸larımız ic¸in zaman ve emek tasarrufunu beraberinde getirecektir.

Sistem, yu¨ku¨mlu¨lerin rızaları alınarak cep telefonları u¨zerinden uygulanacaktır. Halihazırda sistemi 10 ilde yaklas¸ık bin yu¨ku¨mlu¨nu¨n takibinde uygulamaya bas¸ladık. O¨nu¨mu¨zdeki aylarda da pilot uygulamalardan edindigˆimiz tecru¨beler dogˆrultusunda uygulamayı yaygınlas¸tırmayı planlıyoruz."

Gül, ceza infaz kurumlarındaki şartların iyileştirilmesine önem verdiklerini kaydederek, 2002'den bu yana standartlara uymayan 355 ceza infaz kurumunun kapatıldığını ifade etti.

25 ülkeyle iş birliği

Bakan Gül, Yargı Reformu Stratejisi kapsamında İstanbul Havalimanında Gaziosmanpaşa Adliyesinin bir birimini açtıklarını belirterek, daha önce havalimanına gelen ve haklarında adli işlem yapılması gerekenlerin buraya götürüldüğünü kaydetti.

Hukukun üstünlüğü ilkesinin eksiksiz biçimde uygulanmasının ön koşullarından birinin de savunma hakkının sağlanması olduğuna işaret eden Gül, "Savunma hakkının etkin kullanımının sağlanması amacıyla avukatlık mesleğine giriş usulünü değiştirerek Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı'nı birinci yargı paketiyle sistemimize kazandırdık. Bu düzenlemeyle getirilen bir diğer değişiklik ise avukatlara hususi damgalı pasaport verilmesi oldu." dedi.

Uluslararası adli iş birliğinin, önemseyip geliştirilmesine gayret ettikleri alanlardan biri olduğunu dile getiren Gül, 25 ülke ile adli iş birliğine ilişkin anlaşmaların taslak aşamasında bulunduğunu, ikili görüşmelerin sürdüğünü aktardı.

Koronavirüsle mücadele kapsamında cezaevlerinde alınan önlemlere de değinen Gül, koronavirüs testi pozitif çıkan hükümlü, tutuklu ve personelin tedavi, izolasyon sürecinin ilgili birimlerle koordineli şekilde titizlikle takip edildiğini vurguladı.

Gül, konuşmasının sonunda 2021 bütçesinin devlete ve millete hayırlı olmasını diledi.

(Bitti)