5 Soruda Damga Vergisi Nedir? Damga Vergisi Ne Zaman Ödenir?

Bu yazımızda özellikle Damga vergisinin ne olduğu ve ne zaman ödemesinin gerçekleştiği aynı zamanda damga vergisinin ödenmemesi durumunda neler olur? Gibi soruları cevaplandıracağız. Aynı zamanda diğer vergi konuları ile ilgilikategorimizi de inceleyebilirsiniz.

Damga Vergisi Nedir?

En az ödenen vergi olarak bilinen Damga Vergisi; kişilerin kendi aralarında ya da devlet ile yapmış oldukları tüm sözleşmelerin, resmileşmesi için, kağıt ya da elektronik belgeler için ödenen vergidir.

VUK (Vergi Usul Kanunu) 293/19. maddesinde yazılı ; "Kanunlarda belirtilen sebeplerin barındırılması ve hukuki ispatı sağlamış olmalı." cümlesindeki hukuki ispat, damga vergisinin temelini oluşturur.

Sözleşmeleri imzalayan kişiler, sözleşme damga vergisine tabii ise, damga vergisini de imzaları ile taahhüt etmiş ve damga vergisini ödeme sorumluluğunu almış olurlar. Ancak, burada ilginç olan; sözleşme taraflarından biri resmi daire ise; resmi daire damga vergisinden sorumlu tutulmaz.

Damga Vergisi Taraflar için Ne zaman Doğar?

Sözleşme düzenlendiği anda, damga vergisi de doğmuş olur. Sözleşmenin düzenlenmiş olması için, sözleşme üzerinde hukuki önemi olan yazıların olması ve mutlaka sözleşmenin taraflarca imzalanması gerekir. Bu imzalama şekli, kağıt ortamda ıslak imza ya da özel bir işaret; elektronik ortamda ise, elektronik imza ile gerçekleşir.

Damga Vergisi, Osmanlı İmparatorluğu zamanından beri alınan bir vergi çeşididir. Osmanlı İmparatorluğu'ndan 2005 yılına kadar, damga vergisi, sözleşme üzerine yapıştırılan pul sayesinde ödeniyordu. 2005 Yılında, bu uygulama Maliye Bakanlığı tarafından kaldırıldı.

Damga Vergisi Ödemesi Kaç Türlüdür?

Damga Vergisinin ödemesi üç türlü gerçekleşmektedir. Bunlar;

Basılı Damga Konularak Ödeme,

Makbuz Verilerek Ödeme,

İstihkaktan Kesinti Yapılarak Ödeme yöntemleridir.

Basılı Damga Konularak Ödeme;

Kişiler ile devlet arasında yapılan sözleşmelerde kullanılan ödeme şeklidir. Örneğin; elektrik, su, telefon, doğalgaz abone sözleşmelerinde basılı damga konularak, damga vergisi ödenmiş sayılır. Bu sözleşmelerin vergisi, %5 eksik ve peşin olarak ödenir.

Makbuz Verilerek Ödeme;

Maliye Bakanlığının belirlemiş olduğu kişi, kurum veya kuruluşlar, beyanname düzenleyip vergi dairesine damga vergisini öder. Beyan tarihi, beyana esas olan kağıdın düzenlendiği aydan sonraki ayın 20.günü akşamıdır. Ödemesi de 20.gün ile 26.arasında kalan süredir.

Ancak her ay beyanname düzenlenip, damga vergisinin ödemesini gerektirmeyen durumlarda söz konusu olabilmektedir. Bu da, tek seferde ödenmesi gereken damga vergisi için, söz konusu sözleşme kağıdı düzenlendikten sonraki 15 gün içinde Vergi Dairelerine beyan edilir. Bu 15 günlük süre içinde de ödenmesi zorunludur.

İstihkaktan Kesinti Yapılarak Ödeme;

İstihkak kelimesinden anlaşılacağı gibi,

İl özel idareleri ve belediyeler,

Genel ve özel bütçeli daireler,

İktisadi kamu teşekkülleri,

Bankaların kullandığı bir ödeme şeklidir.

Damga Vergisi Ne Zaman Ödenir?

Ancak bu ödeme yöntemi için, öncelikle Maliye Bakanlığı bu kurum ve kuruluşlara, izin vermiş olması gerekir. Buradaki sistemin işleyişi; Damga vergisinin düzenlenmesinden sonraki ayın 20 sinde beyan edilip, 20si ve 26.sı günleri arasında ödemesi yapılmalıdır.

Bu sistemin özelliği, ödemenin yapıldığı yerin dolaylı olarak vergi dairesi olmasıdır. Ödemenin yapıldığı yer, vergi dairesine bildirilmesi zorunludur.

Damga Vergisinin Ödenmemesi veya Eksik Ödenmesi Durumunda Ne Olur?

Damga vergisinin, ödenmemesi veya eksik ödenmesi durumlarında, diğer vergilerin ödenmemesinde olduğu gibi belirli tutarlarda cezalara tabidir. Bu cezaları da ödemek zorunda olanlar, damga vergisi ödemekle sorumlu kişilerdir. Buradaki sorumluluk kavramı önemlidir. Çünkü, çok sayıda kişi arasında yapılan bir sözleşmede, bu sözleşmede imzası olan herkes hem damga vergisine hem de damga vergisi cezasına ortak derecede sorumludurlar. Buna hukuk dili müteselsilen sorumluluk denir.

Sözleşmeyi imzalayanlar, aralarında anlaşıp bir kişiyi damga vergisi ödemesi için sorumlu tutabilir. Bu sorumlu kişi de damga vergisinin beyanını ve ödemesini yapabilir. Ancak, damga vergisi cezai duruma düşerse, Maliye Bakanlığı tüm imza sahiplerinden bu cezayı ister. Bu yüzden, damga vergisi sorumlusu seçen, imza sahiplerinin damga vergisinin beyan edilip edilmediğine dikkat etmelidir.

Sözleşme Üzerindeki Vergi Türü Nedir?

Sözleşme üzerinde bir bedel yazılı ise, vergi NİSPİ; sözleşme üzerinde bir bedel yazılı değilse, vergi MAKTU olarak adlandırılır.

Nispi vergi için, belirli bir oran; maktu vergi için ise, sabit bir rakam söz konusudur. İster damga vergisi bir oran ile ister sabit bir rakam ile hesaplansın; tüm damga vergisi değerleri, Maliye Bakanlığı tarafından belirlenir.

Damga vergisinin beyanını ve ödemesini, unutmamanız dileğiyle...

Dilek ÖZCANLI