ABD hava sahasında tespit edilen Çin'e ait yüksek irtifa balonu, iki ülkenin aralarındaki rekabetin çatışmaya dönüşmesini önleyecek adımları ele almasının beklendiği bir dönemde yeni krize sebep oldu.
ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken'in, "istihbarat amaçlı" olduğundan şüphelenilen balonun varlığını gerekçe göstererek 5-6 Şubat'ta Pekin'e yapmayı planladığı ziyareti ertelemesi, Washington'ın sorunu ne denli ciddiye aldığını ortaya koydu.
Çin, bu hava aracının sivil amaçlı bir meteoroloji balonu olduğunu, hava şartları nedeniyle sürüklenerek rotasından çıktığını, kontrol kabiliyeti sınırlı olduğu için "zorlayıcı sebeplerle" ABD hava sahasına girdiğini açıklaması gerilimi gidermedi.
Son 48 saatte yaşanan gelişmeler, Soğuk Savaş yıllarında ABD ile Sovyetler Birliği arasında "U-2 Olayı" olarak bilinen casus uçak krizini hatırlatan bir seyir izledi. O dönemde, Amerikan ordusuna ait "Lockheed U-2" tipi casus uçağının Sovyetler Birliği toprakları üzerinde düşürülmesi ve pilotunun ele geçirilmesi, Sovyet-Amerikan ilişkilerinde önemli bir bunalıma yol açarak Soğuk Savaş'ı şiddetlendiren olay olarak tarihe geçmişti.
Çin Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, balonun ABD hava sahasına girmesinin niyet edilmediğini vurgulamak için 2 kez "fors majör" (zorlayıcı sebepler) ifadesini kullanması dikkati çekti.
Sözleşme hukukunda, tarafların kendi iradeleri ve kontrolleri dışında oluşan şartlar altında anlaşmaların tek veya çift taraflı feshedilmesini gerektirecek zorlayıcı sebepleri açıklayan şartları ifade eden Fransızca kökenli "fors majör"; savaş, salgın, doğal afet gibi tarafların kontrolünde olmayan faktörleri tanımlamak için kullanılıyor.
Çin tarafı, "hava aracının niyet edilmeyen 'zorlayıcı sebeplerle' ABD hava sahasına girmesinden üzüntü duyduğunu" bildirirken, Washington'ın açıklamadan tatmin olmadığı anlaşılıyor.
ABD, "istihbarat balonu" olduğunu düşünüyor
ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), 2 Şubat'ta Çin'e ait olduğu iddia edilen yüksek irtifa istihbarat balonunun ABD ana kıtası üzerinde uçuş yaptığını ve Amerikan ordusunun balonu takip ettiğini açıkladı.
Balonun, Montana eyaletinde aralarında nükleer silah depolarının olduğu bazı hassas askeri tesislerin üzerinden geçtiğini bildiren savunma yetkilileri, balonu, parçaların düşebileceği yerlerde yol açabileceği güvenlik sorunu nedeniyle düşürmeyi tercih etmediklerini ancak müdahale seçeneğini saklı tuttuklarını vurguladı.
Yetkililer, ABD Başkanı Joe Biden'ın konuyla ilgili bilgilendirildiğini, Savunma Bakanı Llyod Austin'in üst düzey komutanlarla konuyu görüştüğünü kaydetti.
Çin'e ait istihbarat balonlarının, ABD hava sahasında tespit edilmesinin ilk olmadığını, son yıllarda benzerlerine rastlandığını ifade eden yetkililer, Pekin Büyükelçiliği kanalıyla Çinli muhataplarını sorunun ciddiyeti konusunda uyardıklarını bildirdi.
Çin'den "meteoroloji balonu" açıklaması
Çin sözcüleri, sonraki gün yaptıkları ilk açıklamalarda iddiaları doğrulamaktan veya yalanlamaktan kaçındı.
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mao Ning, Pekin'de düzenlenen olağan basın toplantısında, "Verileri toplamaya ve olayı doğrulamaya çalışıyoruz." dedi.
Sözcü Mao, "Çin, sorumlu bir ülke olarak uluslararası hukuka uygun hareket etmektedir. Hiçbir ülkenin egemenliğini ve hava sahasını ihlal etmeye niyetimiz yok. Umarız ilgili taraflar, meseleyi sakin kafayla ele alır." ifadelerini kullandı.
Ancak gün içinde Dışişleri Bakanı Blinken'in, sorun nedeniyle 5-6 Şubat'ta Pekin'e yapacağı ziyareti öteleyeceğine ilişkin duyumların arından Bakanlık, gün içinde yeni yazılı açıklama yaparak balonun Çin'e ait olduğunu kabul etti.
Açıklamada, balonun Çin'e ait sivil bir hava aracı olduğu, meteorolojik araştırma için kullanıldığı, rüzgarlarla sürüklenerek yanlışlıkla ABD hava sahasına girdiği belirtildi.
Kendini kontrol kabiliyeti sınırlı olan hava aracının Batı rüzgarlarının sürüklemesiyle planlanan rotasından çıktığı kaydedilen açıklamada, "Çin tarafı, hava aracının niyet edilmeyen zorlayıcı sebeplerle ABD hava sahasına girmesinden üzüntü duymuştur." ifadelerine yer verildi.
Açıklamada, Çinli yetkililerin, "zorlayıcı sebeplerden" kaynaklanan beklenmedik sorunun çözülmesi için ABD tarafıyla yakın iletişimi sürdüreceği kaydedildi.
Washington, açıklamadan tatmin olmadı
Çin'in ABD hava sahasında tespit edilen yüksek irtifalı balonunun bir meteoroloji balonu olduğu ve hava koşullarından ötürü sürüklendiği açıklaması, Pentagon'u tatmin etmedi.
Pentagon Sözcüsü Tuğgeneral Patrick Ryder, günlük basın toplantısında, "Çin'in açıklamasının farkındayız ancak bunun bir gözetleme balonu olduğunu biliyoruz." dedi.
Ryder, balonun 60 bin fit irtifada ABD'nin iç kesimleri üzerinde uçmaya ve ABD Hava Savunma Komutanlığının (NORAD) balonu izlemeye devam ettiğini söyledi.
Balonun herhangi bir fiziksel tehdit teşkil etmediğini anlatan Tuğgeneral Ryder, aracın manevra kabiliyetine sahip olduğunu vurguladı.
Blinken'in ziyareti ertelendi
ABD Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Çin'e ait yüksek irtifa gözetleme balonunun ABD hava sahasında tespit edilmesinin ardından Bakan Blinken'ın 5-6 Şubat'ta Pekin'de yapmayı planladığı ziyaretin iptal edildiği bildirildi
Dışişleri yetkilileri, Çin'in özür beyanını not ettiklerini ancak balonun hava sahasında bulunmasının ABD'nin egemenliğini ve uluslararası hukuku ihlal ettiğini belirterek, kurumlar arasında ve Kongre ile yapılan istişareler sonucunda Blinken'in Çin'e seyahat etmesi için koşulların uygun olmadığı sonucuna varıldığını aktardı.
Yetkililer, Bakan Blinken ve Müsteşar Yardımcısı Wendy Sherman'ın ziyareti erteleme kararını Washington'daki üst düzey Çinli yetkililere ilettiğini kaydetti.
Blinken, Çin'in en kıdemli diplomatı konumundaki Çin Komünist Partisi (ÇKP) Merkezi Dış İlişkiler Komisyonu Direktörü ile telefon görüşmesinde, "Çin'e ait gözetleme balonunun hava sahasındaki varlığının ABD'nin egemenliğini ve uluslararası hukuku açıkça ihlal ettiğini" belirtti.
Planlanan görüşmelere zarar verdi
Blinken, görüşmede, Vang'a "Bu sorumsuzca bir eylemdir ve Çin'in tam da benim planlanan seyahatimden önce bu adımı atmaya karar vermesi, planladığımız kapsamlı görüşmelere zarar vermiştir." ifadelerini kullandı.
Görüşmeye ilişkin Çin tarafından yapılan açıklamada ise Vang'ın, "Çin ile ABD'nin beklenmedik durumlar karşısında farklılıklarını idare etmesi ve yanlış yargılardan kaçınması gerektiğini" dile getirdiği aktarıldı.
Blinken, Güney Koreli mevkidaşı Park Jin ile Washington'daki görüşmesinin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında, "Vang Yi'nin, Pekin'deki üst düzey dış politika yetkilisi olarak bunları doğrudan benden duyması önemliydi." dedi.
Çin'de ÇKP Merkezi Dış İlişkiler Komisyonu Direktörü olan yetkili, Dışişleri Bakanı'nın üzerinde ve ülkenin en kıdemli diplomatı sayılıyor.
Koşullar izin verdiğinde Pekin'i ziyaret etmeyi planladığını, ABD'nin balon krizine ve diğer sorunları tartışmak için Çin ile iletişim hatlarını açık tutmayı istediğini vurgulayan Blinken, şunları kaydetti:
"İlk adım, bu istihbarat varlığını hava sahamızdan çıkarmak olacak, şu anda buna odaklanmış durumdayız. Dünya, ABD ve Çin'in ilişkilerini makul şekilde yürütmesini istiyor. Biz, bu sorumluluğa uygun hareket edeceğiz. Çin'deki muhataplarımızın da aynısını yapacağını umuyoruz."
Son Dakika › Güncel › ABD-Çin ilişkilerini rotasından çıkaran 'fors majör': Yüksek irtifa balonu krizi - Son Dakika
Afyonkarahisar'da gerçekleştirilen okul sporları kano müsabakalarında dereceye giren sporcular, Ordu'da düzenlenecek olan Türkiye birinciliği yarışmalarında Afyonkarahisar'ı temsil etme hakkı kazandılar. Gençler K1 ve C1 kategorilerinde yapılan yarışmalarda birinci olan sporcular belirlendi.
Sivas'ın ev sahipliğinde düzenlenen Ahmet Ayık U15 Erkekler Serbest Güreş Türkiye Şampiyonası, Taha Akgül Spor Salonu'nda gerçekleştirildi. 56 ilden 175 kulüp ve 900 sporcu katılım sağladığı şampiyonada Sivas Sporcu Eğitim Merkezi takım halinde şampiyon oldu.
Isparta'da bir ilkokul öğrencisi, boğazına şeker kaçması sonucu nefes alamaz hale geldi. Nöbet tutan öğretmen, Heimlich manevrası yaparak öğrenciyi kurtardı. O anlar güvenlik kamerasına yansıdı. Öğretmenin daha önce aldığı ilkyardım eğitimi sayesinde öğrencinin hayatı kurtarıldı.
Milli Savunma Bakanlığı (MSB), Irak'ın ve Suriye'nin kuzeyi dahil yürütülen operasyonlarda son iki haftada 75 teröristin etkisiz hale getirildiğini bildirdi.
Tekirdağ İl Emniyet Müdürlüğü ekipleri tarafından yapılan çalışmalarda Süleymanpaşa, Çerkezköy ve Saray ilçelerinde gerçekleştirilen operasyonlarda 11 şüpheli yakalandı. Operasyonlarda yapılan aramalarda 140 gram sentetik uyuşturucu, 409 uyuşturucu hap ve 8 gram esrar ele geçirildi. Olay sonucunda 11 şüpheli gözaltına alındı.
Zonguldak-Ankara karayolu Gökgöl Mağarası mevkisinde meydana gelen kazada, bir otomobil kontrolden çıkarak karşı yola geçti. Kazada yaralanan sürücü, 20 metreden aşağıya uçmaktan son anda kurtuldu. Olay yerine gelen vatandaşlar ve sağlık ekipleri tarafından müdahale edilen sürücünün sağlık durumu iyi olduğu belirtildi. Polis ekipleri, güvenlik önlemi alarak yol güvenliğini sağladı.
Manavgat Ticaret ve Sanayi Odası (MATSO) Başkanı Seydi Tahsin Güngör, TKDK Antalya'da açılması için girişimde bulunduklarını belirterek, Antalya ve ilçelerinin TKDK tarafından yatırım yeri kapsamına alındığını söyledi. Güngör, Manavgat'ın tarımsal üretim potansiyeline katkı sağlayacak tarımsal yatırımlara açık bir bölge olduğunu vurguladı. TKDK Isparta İl Koordinatörü Prof. Dr. Süleyman Gülcü ise TKDK'nın IPARD III. Kırsal Kalkınma Destekleri Bilgilendirme Çağrısı başlattığını ve Antalya'nın da bu desteklerden faydalanabileceğini belirtti.
Kocaeli'nin Derince ilçesinde özel birey Veli Can Öndeş için düzenlenen doğum günü kutlamasında arkadaşlarıyla birlikte eğlenceli anlar yaşandı. Derince Belediye Başkanı Sertif Gökçe'nin de katıldığı etkinlikte çocuklar doyasıya eğlendi.
Sizin düşünceleriniz neler ?