ATO'dan "İş"te Yüksek Öğretim Raporu

Bu yıl 1.5 milyon lise mezunu genç üniversite sınavında, yüksek okulu bitirmiş on binlerce genç ise iş bulmak için ter dökerken, Ankara Ticaret Odası'nın (ATO) hazırladığı "İş'te Yüksek Öğretim" raporu, her 100 yüksek okul mezunu gencin 36'sının "atıl" bırakıldığını ortaya koydu.

ATO'nun Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden yararlanarak 2007 yılı işgücü verilerine göre, Türkiye'de 20-24 yaş grubunda, askerlik görevini yapmakta olanlar, hastane ve cezaevinde bulunanlar hariç, 510 bin yüksek okul mezunu genç bulunuyor. Bu gençlerin sadece 281 bini çalışıyor. 44 bini yüksek lisans veya dil ve mesleki eğitim gibi çeşitli kurslarla eğitim ve öğretim hayatına devam ederken, kalan 185 bin genç ise atıl durumda bulunuyor. Diğer bir deyişle Türkiye en az 13 yıl eğitim verdiği ve büyük yatırım yaptığı gençlerinin yüzde 36'sını atıl durumda bırakıyor.

-109 BİN EĞİTİMLİ GENÇ İŞ ARIYOR -

Yüksek okul mezunu atıl gençler içinde en büyük grubu işsizler oluşturuyor. 185 bin yüksek okul mezunu atıl gençten 109 bini iş arayarak günlerini geçiriyor. Bir başka ifadeyle her 100 yüksek okul mezunu gencin 21'i işsiz durumda.

24 bin yüksek okul mezunu genç ise iş bulmaktan ümidini kestiği için iş aramıyor. Atıl yüksek okul mezunu gençlerin yüzde 72'si işsiz ve iş aramaktan ümidini kesmişlerden oluşuyor. Yüksel okul mezunu gençlerin sadece yüzde 55'i iş bulabiliyor.

-EN YÜKSEK İŞSİZLİK ORANI OKUMUŞ GENÇ KIZLARDA-

Yıllardan beri gençlerin işsizlik oranları toplam işsizlik oranlarının çok üzerinde seyrederken, işsizlikten en fazla bunalan gençler de yüksek okul mezunları oluyor. 2007 yılı sonuçlarına göre, yüzde 19.9 ile toplam işsizlik oranının 10 puan üzerinde olan 20-24 yaş arası genç işsizlik oranları yüksek okul mezunlarında yüzde 28"e yükseliyor.

Çalışma hayatı içinde çok az yer alan kadınların eğitim seviyesi arttıkça işgücü piyasası içinde yer alma talepleri de artıyor. Bu olgu hem istihdam hem de işsizlik rakamlarında kendini gösteriyor. Yüksek okul mezunu genç kızlarda işsizlik oranı yüzde 30.4 ile en yüksek seviyeye ulaşıyor.

-DÖRTTE BİRİNDEN FAZLASI BİR YILDAN FAZLA SÜREDİR İŞ ARIYOR-

Tüm gençlerin üçte ikiye yakını (yüzde 65) daha önce bir işte çalışırken işsiz kalanlardan oluşurken, bu oran yüksek eğitimlilerde tersine dönüyor. Yüksek okul mezunu işsizlerin üçte ikisini ilk kez iş arayanlar teşkil ediyor. Yüksek okul mezunu gençlerin yüzde 27.5'i bir yıl ve daha uzun süredir iş arıyor.

-YÜKSEK EĞİTİM İSTİHDAMA KATILIM ORANLARINI ARTIRIYOR -

İstihdama katılım ve kayıtlılık oranları, yüksek eğitimlilerin işgücü piyasası dinamiklerinde diğer gençlerden daha avantajlı oldukları kısmı oluşturuyor.

Tüm gençlerin istihdama katılım oranları yüzde 40 iken, eğitim seviyesi arttıkça istihdama katılım oranları da yükseliyor. Lise altı eğitimlilerde yüzde 39 olan istihdama katılım oranı, yüksek okul mezunlarında yüzde 55'e yükseliyor.

Özellikle eğitim seviyelerine göre fark kızlarda daha da artıyor. Kızlarda yüzde 25 olan ve erkeklerin 33 puan altında seyreden istihdama katılım oranı, yüksek okul mezunlarında erkeklerin seviyesine yaklaşıyor ve yüzde 52 oluyor.

-KAYIT DIŞILIK DAHA AZ -

Eğitim, gençlerin kayıtlı çalışma oranlarının da yükselmesine yol açıyor. Yüksek okul mezunu gençlerin çoğunluğunun (yüzde 71) 10 ve daha fazla kişi çalıştıran işletmelerde çalışmaları ve bu işletmelerin küçük işletmelere nazaran daha çok kayıt altında çalışmaları ve gençlerin bilinç seviyelerinin yükselmesi sonucu kayıtlı çalışanların da sayısı artıyor.

Tüm gençlerde yüzde 46 olan kayıtlı çalışma oranı, yüksek okul mezunlarında yüzde 82'ye yükseliyor.

-AYGÜN: "TÜRKİYE'NİN GELECEĞİ SUYA DÜŞÜYOR"

Rapora ilişkin değerlendirmelerde bulunan ATO Başkanı Sinan Aygün, "Yüksek okul mezunu genç işsizlerin durumu içler acısı... Okul sıralarında 13-15 yıl dirsek çürütüyor, gelecek hayalleri kuruyor, mezun olduktan sonra iş bulamadığı için tüm hayalleri suya düşüyor. Gençlerin hayalleri ile birlikte Türkiye'nin geleceği de suya düşüyor" dedi.

İstihdam yaratılamadığı için gençlere yapılan yatırımın karşılıksız kaldığını vurgulayan Aygün, "Gençlerimizi atıl bıraktığımız takdirde kalkınmak hayal" diye konuştu.

Eğitim sisteminin ilk öğretimden başlayarak günün ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde yeniden düzenlenmesi ve teknik liselerle birlikte üniversitelere ağırlık verilmesi gerektiğini vurgulayan Aygün, şunları kaydetti:

"Hedef, üniversite açıp, diplomalı işsiz yaratmak değil, ihtiyaç duyulan mesleklerde eğitim verecek üniversite açmak olmalı. Eğitimin, insan kalitesindeki ve ülke kalkınmasındaki pozitif etkisi göz ardı edilemez. Yüksek eğitimli gençlerde işsizlik oranları yüksek olmakla birlikte, çalışma hayatında daha avantajlılar. İstihdama katılım ve kayıtlı çalışma oranları diğer gençlerden çok daha yüksek."

/**

20-24 yaş, yüksek öğretim mezunu gençler, (2007; bin kişi)

     Nüfus İstihdam İşsiz Öğrenci İşgücü dışı

Toplam 510 281 109 44 119

Erkek 239 139 47 22 52

Kadın 271 142 62 22 67

Kaynak: TÜİK, İşgücü İstatistikleri

**/

(ANKA)

(ES/NB/ZG)