Avrupa Birliği Sempozyumu

AK Parti İstanbul Milletvekili ve Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi Türk Grubu Üyesi Mustafa Yeneroğlu, Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne (AB) tam üyeliği konusunun gerçekçi bir hedef olmadığını belirterek, "Türkiye'yle ilgili AB tam üyeliği sürecinden ziyade ortak menfaatlerin öncelenerek güvenlik çerçevesinde, göç ve ekonomik meseleler bağlamında daha çok stratejik iş birliklerinin öncelenmesi gerekiyor. dedi.

Yeneroğlu, Türk Avrupa Eğitim ve Bilimsel Araştırmalar Vakfı (TAVAK) ve Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi (TASAM) tarafından düzenlenen "Avrupa Birliği Sempozyumu"nda yaptığı konuşmada, Türkiye'nin AB ile ilişkileri tartışılırken coğrafi şartlar, Ortad Doğu krizleri ve terör tehdidi gibi konuların göz ardı edilmesinin çok gerçekçi bir tartışmayı beraberinde getirmeyeceğini söyledi.

Türkiye'nin son yıllarda yaşadığı yoğun terör eylemleri, kitlesel katliamlar ve 15 Temmuz'da gelen çok daha sistematik, demokratik kurumları ortadan kaldırmaya yönelik darbe teşebbüsü karşısındaki tutumunu değerlendiren Yeneroğlu, "Bunu herhangi bir Avrupa ülkesinde düşünelim. Eminim ki orada çok totaliter tepkilerle karşı karşıya kalırdı." diye konuştu.

Türkiye-AB ilişkilerini değerlendirirken, sadece Ankara'nın kriterleri ne kadar yerine getirip getirmediğine değil, AB'nin de Türkiye'nin arzu ettiği AB olup olmadığına bakılması gerektiğine dikkati çeken Yeneroğlu, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Çünkü bunda da bir kuşku var. Türkiye kamuoyunda genel anlamda AB, ekonomik topluluk olarak değerlendiriliyor. Oysa Avrupa bir değerler topluluğu. Bunu da Türkiye kamuoyunun yeterince kanıksadığı kanaatinde değilim. AB'ye girmek egemenlik haklarından kısmen feragat etmeyi beraberinde getiriyor. Bugün AB tam üyeliği konusunun çok da gerçekçi bir hedef olarak önümüzde durmadığı ifade edilebilir. Türkiye'yle ilgili AB tam üyeliği sürecinden ziyade ortak menfaatlerin öncelenerek güvenlik çerçevesinde, göç ve ekonomik meseleler bağlamında daha çok stratejik iş birliklerinin öncelenmesi gerekiyor."

"Bu yalan daha fazla bu şekilde devam edemez"

İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı Ümit Özdağ, AB'ye uzun zaman obsesyon olarak bakıldığını dile getirerek, "Doğru siyaset hakikat üzerine inşa edilmelidir, 'Şimdi yalan söyleyelim, sonra düzeltirim.' diyemezsiniz. Türkiye, AB umuduyla Kıbrıs'ı tamamen kaybedebilir. Ermeni açılımı yine AB tam üyeliği diye teşvik edildi ve Azerbaycan'la ilişkilerimiz tehlikeye düşürüldü. Az daha telafi edilemeyecek, bedelleri olacak bu ve benzeri adımlar, hep gerçekleşmeyecek bir AB üyeliği umudu olarak anıldı. O dönem 'Yapmayın, etmeyin, olmayacak hayal için somut, geri dönülemez ödünler vermeyin." dediğimizde de bize gerikafalılık, dünyayı okumama gibi suçlamalarda bulunuldu." diye konuştu.

Eski Amerikalı bir hazine bakanının "Eğer bir şey sonsuza kadar devam edemiyorsa, durur." dediğini aktaran Özdağ, "Türkiye-AB ilişkileri için de bugünkü noktada söyleyebileceğimiz budur. Bu yalan daha fazla bu şekilde devam edemez. Eğer dürüstçe durum masaya yatırılmaz, karşılıklı çıkarları kucaklayan yeni bir ilişki modeli oluşturulmazsa, mevcut problemli durum ağır aksak bir süre daha devam edebilir ama sonuna kadar devam edemeyecektir." dedi.

Özdağ, tarihi, coğrafi ve siyasi nedenlerle Türkiye'nin AB, AB'nin de Türkiye için neredeyse vazgeçilmez olduğunu ve iki aktörün birbirine ilgisiz kalamayacağını ifade ederek, "Önümüzdeki problem, iki tarafın çıkarlarını en iyi kucaklayacak bir ilişki modelini geliştirmektir. Mevcut tam üyelik perspektifinin bunu kapsamadığı açıktır. Daha mütevazı, gerçekçi, dürüst, uygulanabilir, öngörülebilir, sürdürülebilir bir ilişki yaratmamız gerekiyor. Bunun tek taraflı adımlarla olacak bir şey olmadığı da ortada." değerlendirmesinde bulundu.

"AB, şahsi veya hükümetsel sorun değil"

HDP Genel Başkan Yardımcısı Hişyar Özsoy, HDP'nin Türkiye'nin AB'ye girişinden yana olduğunu ve AB konusunda nihai hedefin tam üyelik olması gerektiğini söyledi.

Özsoy, AB'ye yönelik eleştirilerin yabancı düşmanlığı seviyesine çıkmaması gerektiğini dile getirerek, şunları söyledi: "Türkiye, AB'ye giriş sürecinde en fazla desteği Avrupa'daki sosyal demokratlardan, soldan; en az desteği muhafazakar kesimlerden almıştı. Şu anda Avrupa Konseyi'ne, Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi'ne baktığımız zaman 10 yıl önce Türkiye'nin girişine en fazla desteği veren kesimlerin, şu an büyük bir hayal kırıklığı yaşadıklarına ve Türkiye hükümetinin politikalarına yönelik sürekli karşı oy kullandıklarına şahit oluyoruz. 'Onlar zaten yabancı düşmanı' diyerek kendimizi kandırmayalım. Sıkıntı şu, çok canhıraş şekilde Türkiye'nin AB'ye girişi için çaba yürüten insanlar eleştirel pozisyondalar. Hükümetin bu konuda biraz düşünmesi lazım. AB, şahsi veya hükümetsel sorun değil, bu konuda bir devlet politikasının olması lazım."

"AB'nin geleceğini soru işareti olarak görüyorum"

CHP'li Umut Oran da Türkiye AB'nin siyasetçilerine ve devlet yönetimlerine bakıldığında her iki tarafın da ortak gelecek gündemleri olmadığını söyledi.

AB'nin ciddi bir süreç yaşadığını, ülkelerin birlikten ayrıldığını ve birliğin geleceği açısından çok fazla belirsizlik olduğunu vurgulayan Oran, "AB ekonomik ve siyasi olarak yoluna nasıl devam edeceğiyle ilgili çok ciddi bir belirsizlik var. Ülkelerdeki ayrılıkçı hareketleri yönetmeye çalışacak. Türkiye açısından ilişkilerin bu duruma gelmesinde siyasi yöneticilerin de AB'nin de hataları var. AB'nin gündemine baktığım zaman birçok problem var. AB'nin geleceğini soru işareti olarak görüyorum. Şu anda öngörebilmek mümkün değil. Türkiye de AB de krizde. AB'de bir sistem krizi, Türkiye'de de bir rejim krizi var." ifadelerini kullandı.

Türkiye ve AB ilişkilerinin geleceğinin kendi gelecekleriyle ilgili olduğunu belirten Oran, Türkiye'nin AB'nin devam edip etmeyeceğiyle ilgili, AB'nin de Türkiye'nin laik, demokratik, sosyal bir hukuk devleti olarak kalıp kalamayacağıyla ilgili çekinceleri olduğunu aktardı.

Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu da Türkiye-AB ilişkilerinin mülteci sorununa ve geri kabul anlaşmasına indirgenemeyeceğini söyledi.