Beşir Ayvazoğlu, "Cumhuriyet Dönemi Kültür Taşıyıcıları"nı anlattı

Araştırmacı-Yazar Beşir Ayvazoğlu, Geleneksel Sanatlar Derneği ve Lale Sanat iş birliğiyle düzenlenen programın dördüncüsüne konuk oldu.

Yeni tip koronavirüs tedbirleri kapsamında Instagram'da canlı yayınla gerçekleştirilen programın yönetimini küratör Lütfi Şen üstlendi.

Ayvazoğlu, "Cumhuriyet Dönemi Kültür Taşıyıcıları" başlıklı konuşmasında, Süheyl Ünver, Muallim Cevdet, Osman Nuri Ergün, Nuri Arlasez, Malik Aksel, Yahya Kemal, Necmettin Okyay, Asaf Halet Çelebi'yi kültür taşıyıcısı olarak görmek gerektiğini söyledi.

Türk toplumundaki kültürel kırılmalara değinen Ayvazoğlu, "Ciddi anlamda kültürel kırılmalar ve bu kırılmalara bağlı olarak travmalar yaşamış bir toplumuz. Kültür hayatımız ciddi anlamda kesintilere uğratılmıştır. Toplum mühendisliği, kültür mühendisliği, dil mühendisliği hepsini söyleyebilirsiniz. Dolayısıyla bir süreklilik problemi yaşandı yakın tarihimizde, kültürümüzde. Bu kesintilerin öncesiyle sonrası arasında bir takım köprüler kurulması gerekiyordu. Bu kesintileri gerçekleştirenlerin böyle bir niyeti yoktu. O kültürün içinden gelen insanlar, 'Sahip olduğumuz kültürü gelecek nesillere aktarmamız gerekir.' diye kendi kendilerine birtakım misyonlar üstlendi." dedi.

"Süheyl Ünver, gördüğü bir şeyi derhal (resim çizerek) belgelerdi"

Süheyl Ünver'i bu misyonu üstlenen kişilere örnek olarak gösteren Ayvazoğlu, şöyle devam etti:

"Süheyl Ünver bu misyonu üstlenmeseydi, birçok sahada birçok bilgi eskilerin tabiriyle nisyana gömülmüş olacaktı. Ama yeni dönemle de kavgaya girmeden, buna hiç ihtiyaç hissetmeden, gayet yumuşak bir üslupla necip tarihin öncesinde kalan kültürümüzü genç kuşaklara ulaştırmak için ciddi manada bir faaliyete geçti. Her gittiği yerde kütüphanelere girip, okuyup notlar alıyordu."

Ayvazoğlu, Ünver'den kalan birçok defter olduğunu belirterek, "Süheyl Beyin aynı zamada ressam olduğunu, fotoğrafla ilgilendiğini söylemek gerekir. Sadece not etmekle kalmıyor. ya kara kalemle ya da suluboya takımını yanında taşırdı. Gördüğü bir şeyi derhal öyle de belgelerdi." diye konuştu.

"Türk musikisinin bugüne intikal etmesinde Yahya Kemal'in ciddi etkisi olmuştur"

Nuri Arlasez'in hayatının da roman niteliğinde olduğuna dikkati çeken Ayvazoğlu, şunları kaydetti:

"Uzun uzun saatlerce konuşmak mümkün. Zaman içerisinde o kadar zengin bir koleksiyon vücuda getiriyor ki...Fransızca, İngilizce ve Almanca da biliyor. Uzak kültürleri de takip eden, yabancıların daha yakından tanıdığı hatta bir romana konu olan bir adam. Filozof Nuri Bey diyorlar. Yemiyor, içmiyor eline geçen bütün parayı milli mirasımıza aktarıyor. Devasa bir koleksiyon. Öyle parçalar var ki bir tanesini sattığınız zaman bugün ömür boyu geçindirebilir sizi. Bütün topladığı bu değerli evrakı Süleymaniye Kütüphanesi'ne bağışladı. İşleme koleksiyonunu da Topkapı Sarayı'na bağışladı."

Ayvazoğlu, Yahya Kemal'in Türk musikisi ve klasik şiiri günümüze taşımada etkili bir rolü olduğunu anlatarak, "Öte yandan ona yepyeni bir ruh üflemek suretiyle klasik şiiri günümüze taşıyan ve o şiirden zevk alanların artmasını sağlayan, eski şiire bakma metodunu öğreten biridir. Modern Türk şiirinin kurucularından biridir Yahya Kemal. Bu misyonu onun taşıyıcılık misyonunu kolaylaştırmıştır. Türk musikisinin bu güne intikal etmesinde bu musikinin mümessilleri kadar Yahya Kemal'in de ciddi manada bir etkisi olmuştur." değerlendirmesini yaptı.

"Kültür taşıyıcılığı konusunda çok isim var"

Kendisinin kültür meselelerine ilgi duymaya başlamasında, Malik Aksel'in "Sanat ve Folklor" kitabının önemli rolü olduğunu dile getiren Ayvazoğlu, "Benim hayatımda Malik Aksel ismi çok erkenden var olmuştu. Türk Edebiyatı Dergisi'nde yazıyorduk ikimiz de... Ben de sonrasında yakından takip ettim. Malik Aksel'in önemli taraflarından biri elinin kalem tutması. Üstelik hiç müsvedde yapmadan yazar ve doğrudan doğruya el yazısıyla metinleri dergiye gönderirdi." şeklinde konuştu.

Ayvazoğlu, kültür taşıyıcılığı konusunda çok isim olduğunu ve bireysel olarak büyük çabalar sarf ederek kıymetli işlere imza attıklarını sözlerine ekledi ve yaklaşık 1 saat süren yayında katılımcıların sorularını da yanıtladı.