Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Turhan Açıklaması

Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü İbrahim Turhan, gelecek dönemde Türkiye'de hem yurt içinden hem de küresel olarak çok daha fazla kurumsal yatırımcı ve kolektif portföyün görüleceğini söyledi.

İbrahim Turhan, IBM'in Türkiye dahil 70 ülkeden 4 bin 183 üst düzey yöneticiyle yaptığı görüşmelerle hazırladığı "Müşterisinden Güç Alan Kurumlar" araştırmasının finans sektörüyle ilgili öngörü ve değerlendirmelerinin paylaşıldığı toplantının açılışında konuştu.

Son dönemde bilişim ve iletişim teknolojilerinin geçirdiği değişimin gündelik hayatlara da iş modellerine de doğrudan sirayet etmesiyle hızlı bir değişim yaşandığını anlatan Turhan, değişimin görüldüğü alanların tamamının veri ve bilginin işlenmesiyle ilgili olduğunu dile getirdi.

Bu noktada verinin hacmi, hızı ve analizinin öneminin ortaya çıktığına değinen Turhan, büyüyen veri hacimlerini güvenli bir şekilde saklamanın ve onlardan istifade etmenin ciddi bir veri tabanı yöneticiliği gerektirdiğini anlattı.

Turhan, borsa alanında hızla doğrudan muhatap olduklarına dikkati çekerek, "2012 yılında Borsa İstanbul'da göreve başladığımda bir emrin borsaya iletildiği andan bütün prosesin tamamlandığı ana kadar geçen süre yaklaşık 100 milisaniyeye yakındı. Halbuki bu alandaki en iyi performans 36 mikrosaniye ile İsviçre Borsası'nda ölçüldü. Dolayısıyla mikrosaniye artık bizim için performans kriteri oldu. Biz de mevcut sistem içinde iyileştirmeler yaptık. Şu anda 5 milisaniyenin altına düşürdük. Ama bu da yeterli değil. Onun için stratejik ortaklıklarla bu kapasitemizi artırıyoruz" diye konuştu.

Yatırım kuruluşlarının emir ilettikleri bilgisayar sunucularının borsanın makinelerine yakınlığı veya uzaklığının rekabetçi bir üstünlük ya da dezavantaj oluşturduğunu anlatan Turhan, bunu ortadan kaldırmak için kolokasyonun yeni bir iş alanı olarak ortaya çıktığını söyledi. Kolokasyon ile yatırım kuruluşların emir gönderdikleri bilgisayar sunucularının borsa binası içinde oluşturulacak güvenli bir veri merkezinde saklandığını belirten Turhan, "4 Ağustos'ta Birincil Veri Merkezimizi devreye aldık. Şu anda talepleri toplamaya başladık. Kasım ayından itibaren Borsa İstanbul'un veri merkezinde yatırım kuruluşlarına kolokasyon hizmeti sunulmaya başlayacak" bilgisini verdi.

Turhan, hızın oluşturduğu bir başka değişiklikle yakın çevresindeki bütün borsalarla entegre olmuş bir ağ üzerinden faaliyet gösteren bir Borsa İstanbul'dan bahsedilebileceğini ifade ederek, " Balkanlar, Orta Asya ve Orta Doğu'nun bütün piyasalarının yer aldığı bir şehir olacak belki İstanbul. Bu değişikliklere kendimizi adapte etmemiz önemli" dedi.

"Borsa İstanbul, bundan sonra sadece ham veri yayınlamayacak"

Büyük ölçekli verilerin analitik, anlaşılır ve değer ifade eder hale getirilmesi gerektiğini ifade eden Turhan, bu noktada sadece fizik, matematik, bilişim değil, şimdiye kadar sadece akademik bir meraktan ibaret görülen felsefe biliminin dil, anlam, semantik ve algoritma konularında yardımcı olabilmek için devreye girmeye başladığını dile getirdi.

Borsa İstanbul'da da muazzam miktarda veri oluştuğunu aktaran Turhan, şunları kaydetti:

"Bu verilerin güvenliğini sağlıyoruz. Bundan sonra bu verileri daha analitik bir şekilde inceleyip yatırımcılara sunmaya başladık. Bu konuda arkadaşlarımız bir çalışma yürütüyor. Yakında tamamlanınca paylaşacağız. Yani bundan sonra sadece ham veri yayınlamayacak Borsa İstanbul. Yatırım kararlarının alınmasında doğru yol göstericilik yapacak daha analitik ve yüksek katma değerli veriyi yayınlamaya başlayacak."

Turhan, teknolojinin doğurduğu risklere ve verileri güvenliğine değinerek, bu konuya Borsa İstanbul olarak azami özen gösterdiklerini söyledi.

Borsa İstanbul'da toplanan verilerin birçok şirket ve yatırımcı için stratejik öneme sahip olduğunu vurgulayan Turhan, "O verilerle insanların zarar görmesi ya da haksız kazanç sağlaması mümkün. Çok ileri bir gözetim ve denetim sistemini Borsamıza kazandırdık. Bu sayede kuşkulu işlemleri daha gerçekleşmeden, kuşkulu işlemin oluşabileceğine ilişkin tahminleri yaparak ilgili taraflara önceden uyarı yapmak suretiyle hayli ilerleme katettik. Burada da kuşkulu işlem sayısını toplam işlemlerin yüzde 3'ünün altına düşürdük ki bu uluslararası olarak kabul edilebilir bir noktadır" diye konuştu.

İbrahim Turhan, bütün bu değişimlerin gerçekleşmesinin kaçınılmaz olarak yatırımcı tiplerinde de bir değişikliğe sebep olacağına işaret ederek, şunları söyledi:

"Şimdiye kadar Türkiye'deki sermaye piyasaları bireysel yatırımcıların kendi yatırımlarını doğrudan yaptıkları ve yönlendirdikleri bir oyun alanıyken, bundan sonra giderek kurumsal yatırımcıların daha ağırlıkta olduğu, işlem hacminin önemli bir kısmının kurumsal yatırımcıların gerçekleştirdiği, yüksek hızlı işlemlerin ve algoritmik ticaretin ağırlıkta olduğu, fon yönetimi şirketlerinin ve varlık yönetim şirketlerin, hedge fonlarının, likidite sağlayıcılarının daha fazla görüldüğü bir ortama dönüşecek."

"Amacımız 30 milyon kişinin sermaye piyasası yatırımcısı olması"

Türkiye'de yatırımcı sayısının azlığından hep yakınıldığını aktaran Turhan, şöyle devam etti:

"Gerçekten de 2 milyonunun biraz üzerinde yatırımcı hesabı var. Aktif yatırım yapan da 300 bin civarında bireysel yatırımcımız var. Oysa ki mesela gelişmiş ülkelere bakıldığında nüfusun içinde sermaye piyasalarına yatırım yapan kitlenin oranı yüzde 50-60'ın üzerindedir. Dolayısıyla '2 milyon yatırım hesabını 5 milyona çıkaralım' gibi hedefler bizi asla tatmin etmez. Bizim amacımız 75 milyonluk nüfusun hiç olmazsa öncelikle yüzde 40'ının, yani 30 milyon kişinin mutlaka sermaye piyasası yatırımcısı olmasını sağlamaktır.

Bu da geçmişte olduğu gibi fiyat tarifeleriyle oynayarak ya da o yatırımcılara yatırım yapacakları ilave alan açarak olmaz. 30 milyon insanın sermaye piyasasına yatırım yapması, ancak bireysel emeklilik gibi, fon yönetim şirketleri gibi, varlık yönetim şirketleri gibi finansal aracılık ve kolektif yatırım kuruluşlarının daha fazla rol oynamasıyla mümkün olacak. Önümüzdeki dönemde Türkiye'de çok daha fazla kurumsal yatırımcıyı, kolektif portföyü hem yurt içinde hem küresel olarak görebileceğiz."

Turhan, Türkiye'de tasarruf oranlarının yetersizliğinin hem makro ekonomi güvenliği açısından bir sıkıntı teşkil ettiğini hem de ulaşılabilir ve kullanılabilir fonların miktarını azalttığını dile getirdi.

Hane halkının tasarruf ettiklerini düşünerek altın ya da gayrimenkul satın aldığını, oysa bu davranışların tasarruf değil tüketim harcaması olduğunu belirten Turhan, "Onları bu açmazdan kurtarabilmek için hem kabul edilebilir ve makul bir getiri sağlamak hem de yatırım araçlarını çeşitlendirmek için bu süreci hızlandırmak mecburiyetindeyiz. Biz şirket olarak bu değişen bilgi ve veri ortamına finansal ortama bu şekilde cevap vermeye ve kendimizi uyarlamaya çalışıyoruz" dedi.

Bunu yaparken de hem küresel finansın önemli merkezleriyle hem de yakın bölgedeki piyasalarla entegrasyonu hızlandırdıklarını anlatan Turhan, böylelikle İstanbul'un bölgesinin tartışılmaz merkezi ve küresel finans ağının da önemli bir katılımcısı olarak yerini güçlendirerek daha güvenli ve elverişli bir yatırım ortamı oluşturmaya çalıştıklarını ifade etti.

Turhan, Türkiye'yi yatırım ortamıyla, rekabetçiliğiyle, iş yapma kolaylığıyla ve küresel finans merkezleri arasındaki yeriyle daha iyi bir noktaya getirmeye odaklandıklarını da sözlerine ekledi. - İstanbul