Brexit: İngiltere Başbakanı Boris Johnson'ın AB'ye sunduğu plan ne öngörüyor?

İngiltere Başbakanı Boris Johnson uzun zamandır merakla beklenen Brexit planını bugün Avam Kamarası'nda kamuoyuna açıkladı. Johnson'ın planı, Kuzey İrlanda'nın sadece malların serbest dolaşımını içermesi koşuluyla Avrupa Ortak Pazarı'nda kalmasını ancak Gümrük Birliği'nden ayrılmasını öngörüyor. Bu da İrlanda sınırında yeni gümrük kontrolleri yapılması anlamına geliyor.

Avam Kamarası'nda yaptığı konuşmada planı için "taviz" diyen Boris Johnson, İngiltere'nin 31 Ekim'de AB'den anlaşmayla ya da anlaşma olmadan ayrılacağını söyledi.

Johnson AB'den Brexit'in yeniden ertelenmesini istemeyeceğinin altını çizdi.

Oysa Avam Kamarası'nın geçen ay onayladığı yasa tasarısı iki istisna dışında Johnson'ın AB'den Brexit'i ertelemesini istemesini zorunlu kılıyordu. Bu istisnalar da milletvekillerinin 19 Ekim'e kadar Brexit Anlaşması'nı onaylamaları ya da İngiltere'nin AB'den anlaşma olmadan ayrılmasına onay vermeleriydi.

Boris Johnson'ın Brexit planı ana hatlarıyla şöyle:

Corbyn: Plan gerçekçi değil

İngiltere'de ana muhalefetteki İşçi Partisi'nin lideri Jeremy Corbyn, planın gerçekçi olmadığını söyledi. Corbyn, "Mevcut öneriler Birleşik Krallık ekonomisine, özellikle de Kuzey İrlanda ekonomisine zarar verecektir. (Kuzey İrlanda'ya barış getiren) Hayırlı Cuma Anlaşması'nı da zayıflatacaktır" dedi.

İskoçya Ulusal Partisi'nin (SNP) Avam Kamarası Grubu Başkanı Ian Blackford da, İskoçya'nın asla Başbakan Johnson'ın Brexit planına rıza göstermeyeceğini söyledi.

Avrupa Birliği'nin (AB) yürütme organı olan Avrupa Komisyonu, İngiltere'nin planında "sorunlu bazı noktalar olduğunu" açıkladı, daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulduğunu belirtti.

AB üyelerinden İrlanda Cumhuriyeti'nin başbakanı Leo Varadkar, İngiltere'nin yaklaşımının, "Backstop" uygulaması olarak adlandırılan tedbir maddesiyle üzerinde anlaşılan hedeflerin tamamını karşılamadığını söyledi. Leo Varadkar bununla birlikte İngiltere'nin son planını detaylı şekilde inceleyeceklerini açıkladı.

'Backstop' ne öngörüyordu?

"Backstop", İngiltere Parlamentosu'nun Brexit Anlaşması'nı reddetmesinin en önemli nedeni olarak görülüyordu.

Anlaşmadaki bu tedbir maddesine göre, Kuzey İrlanda dahil Birleşik Krallık'ın tamamıyla AB arasında Gümrük Birliği bölgesi oluşturulmasının yolu açılmış, İrlanda adasında fiziki bir sınır ve gümrük duvarı oluşmasının önüne geçilmişti.

Tedbir maddesinin yürürlükte kalacağı süre boyunca AB kurallarına ve uyuşmazlık hallerinde birliğin en yüksek yargı organı olan Avrupa Adalet Divanı'nın kararlarına uyulacağı taahhüt edilmişti.

Ancak bu maddeyle iki taraf arasında Gümrük Birliği yürürlüğe gireceği için İngiltere bu süre zarfında üçüncü ülkelerle tek taraflı serbest ticaret anlaşması imzalayamayacaktı.

İngiltere hükümeti, son planıyla AB'yle yoğun müzakerelerin başlamasını ve birliğin 17 Ekim'de yapılacak zirvesinde anlaşmaya varılmasını umuyor.

Fakat bu durumda dahi İngiltere Parlamentosu'nun anlaşmaya onay verip vermeyeceği belirsiz.