Çin Dışişleri Bakanı: Xi'nin Orta Asya Ziyareti, Sco İşbirliğine Yön Gösterdi

Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, Shanghai İşbirliği Örgütü (SCO) Devlet Başkanları Konseyi'nin 22. toplantısına katılıp Kazakistan ve Özbekistan'a resmi ziyaretlerini tamamladıktan sonra Cuma gece yarısı Beijing'e döndü.

Çin Devlet Konseyi Üyesi ve Dışişleri Bakanı Wang Yi, Cumhurbaşkanı Xi'nin üç gün iki gece süren yoğun bir program kapsamında Nur-Sultan ve Semerkant'a ziyarette bulunduğunu, bu kentlerde 48 saat kaldığını ve çok taraflı ve iki taraflı gündemleri olan güvenlik ve kalkınma konularına ilişkin yaklaşık 30 etkinliğe katıldığını söyledi.

Wang, yoğun programa karşın çok sayıda önemli gelişmenin yaşandığını ve verimli sonuçların alındığını, bu gelişme ve sonuçların, SCO'nun genişlemesini bir adım ileriye götürerek Çin'in ilgili ülkelerle ilişkilerini yeni bir seviyeye çıkardığını sözlerine ekledi.

Wang, Cumhurbaşkanı Xi'nin Orta Asya seyahatinin, Avrasya'yı boydan boya kateden İpek Yolu'na yeni bir canlılık getirdiğini, bir dönüm noktasındaki uluslararası ve bölgesel duruma istikrar faktörleri kazandırdığını ve her bakımdan modern bir sosyalist ülkenin inşası için yeni bir yolculuğun başlatılmasına yönelik daha uygun uluslararası koşullar oluşturduğunu dile getirdi.

Wang, Cumhurbaşkanı Xi'nin, özellikle siyasal güven, kazan-kazan işbirliği, uluslararası eşitlik, açıklık ve kapsayıcılığın yanı sıra hakkaniyet ve adalete bağlılık şeklindeki SCO'nın başarılı deneyimini çok iyi özetlediğini ve bu beş maddenin, SCO'nun gücünün kaynağı ve gelecek yıllarda da izlenilmesi gereken temel kılavuz olan Shanghai Ruhu'nu tam olarak somutlaştırdığını sözlerine eklediğini ifade etti.

Wang, Xi'nin yeni koşullarda uluslararası ve bölgesel ilişkilerde önemli bir yapıcı güç olan SCO'nun, değişen uluslararası durumla yüzleşmesi, zamanın ruhunu sağlam şekilde yakalaması, stratejik bağımsızlığı sürekli güçlendirmesi, dayanışma ve işbirliğini pekiştirip derinleştirmesi ve ortak bir geleceğe sahip birbirine daha yakın bir SCO toplumu inşasına yönelik çalışması gerektiğini vurguladığını belirtti.

Wang, bu bağlamda Xi'nin karşılıklı desteğin artırılması, güvenlik işbirliğinin genişletilmesi, pratik işbirliğinin derinleştirilmesi, kültürel ve halklar arası alışverişlerin güçlendirilmesi ve çok taraflılığın desteklenmesi gereğini vurgulayarak beş madde önerdiğini söyledi.

Wang, bu önerilerin tüm üye devletlerin birlik, istikrar ve kalkınma arayışlarına yönelik ortak arzularına uygun olduğunu ve SCO için bir yol haritası ve işbirliğine yönelik yeni bir perspektif ortaya koyduğunu sözlerine ekledi.

Wang, zirvede ekonomi, finans, bilim ve teknoloji, kültürel ve halklar arası alışverişler, kurum inşası ve dış etkileşimler gibi alanlarda 40'ın üzerinde belgenin kabul edildiği açıkladı.

Zirvede İran resmi olarak tam SCO üyesi haline geldi. Çin ve diğer SCO üyeleri ayrıca Belarus'un katılımına yönelik prosedürü başlattı, Mısır, Suudi Arabistan ve Katar'a SCO diyalog ortağı statüsü verdi ve Bahreyn, Maldivler, Birleşik Arap Emirlikleri, Kuveyt ve Myanmar'ın yeni diyalog ortakları olarak kabul edilmesine yönelik mutabakata vardı.

Wang, SCO üyeliğinin en büyük genişlemesinin bu yeni hamlesinin, SCO'nun dünyada en geniş yüzölçümüne sahip ve en kalabalık bölgesel işbirliği örgütü olarak statüsünü ve etkisini pekiştirdiğini dile getirdi.

Wang, bu genişlemenin, SCO'nun kapalı ve dışlayıcı "küçük bir zümre" olmadığını, tersine açık ve kapsayıcı "büyük bir aile" olduğunu tam olarak ortaya koyduğunu sözlerine ekledi.

26 ülkeden oluşan yeni bir uluslararası örgüt türü olan SCO'nun, giderek artan biçimde güçlü bir canlılık ve kalkınmaya yönelik parlak umutlar sergilediğini vurgulayan Wang, SCO'nun Avrasya ve ötesinde barış ve refaha daha fazla pozitif enerji ve yeni bir ivme getirdiğini ve insanlık için yeni bir uluslararası ilişkiler türünün ve ortak geleceğe sahip bir toplumun inşasında örnek alınacak bir rol oynayacağını sözlerine ekledi.

Wang, zirvede SCO Devlet Başkanları Konseyi Semerkant Bildirgesi'nin imzalandığını, bu bildirgenin Çin tarafından önerilen bir dizi önemli inisiyatifin başlıca içeriklerini yeteri şekilde yansıttığını ifade etti.

Wang, Cumhurbaşkanı Xi'nin önceki seyahatlerinden birkaç yıl sonra, Kovid-19 pandemisinin başlamasından bu yana yaptığı ilk yurtdışı seyahatinde Kazakistan ve Özbekistan'a ziyaretlerde bulunduğunu ve bu ziyaretlerin, Çin'in bu iki ülkeyle ilişkilerinin yüksek düzeyi ve benzersizliğinin yanı sıra liderler arasındaki yakın dostluk ve derin güveni tam olarak yansıttığını söyledi.

Cumhurbaşkanı Xi'ye Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev tarafından Altın Kartal (Altyn Qyran) Nişanı, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev tarafındansa Özbekistan'ın yabancı kişilere verdiği en üst düzeydeki nişan olan ve ilk kez verilen Dostluk Nişanı takdim edildi.

Wang, Cumhurbaşkanı Xi'nin, Kazakistan ve Özbekistan liderleriyle ortak yazılı açıklamalar imzalayıp yayınlayarak diplomatik ilişkilerin geçen 30 yılında elde edilen başarı ve deneyimleri özetlediğini ve gelecek yıllarda gerçekleştirilecek gelişmelere yönelik bir ayrıntılı plan çizdiğini ifade etti.

Cumhurbaşkanı Xi'nin Semerkant'ta SCO zirvesine katılan 10 liderle ikili görüşmelerde bulunduğunu ve Çin, Rusya ve Moğolistan liderleri arasında düzenlenen toplantılara katıldığını hatırlatan Wang, bu toplantıların, ikili ilişkilerin geliştirilmesinde ve bölgesel barış ve istikrarın güçlendirilmesinde önemli bir rol oynadığını söyledi.

Wang, toplantılarda liderlerin, ülkelerinin tek Çin ilkesine sıkı şekilde riayet edeceklerini ve Taiwan, Xinjiang ve Hong Kong'a ilişkin olanlar dahil Çin'in temel çıkarlarını ilgilendiren konulardaki duruşunu sağlam şekilde destekleyeceklerini yinelediğini belirtti.

Wang, liderlerin aynı zamanda Çin Komünist Partisi'nin yaklaşan 20. Ulusal Kongresi'nin tam başarıya ulaşmasına yönelik dileklerini ifade ettiklerini, Çin'in gelecekteki kalkınmasına tam güven beslediklerini dile getirdiklerini, Çin'le karşılıklı yarar sağlayan işbirliğini kapsamlı şekilde artırmayı umduklarını ve Çin'in uluslararası ilişkilerde daha büyük rol üstlenmesini beklediklerini söyledi.