Çocuklarda obeziteyi engellemenin 7 yolu

Uzun süren pandemi süreci ile birlikte çocukluk çağı obezitesi, 21. yüzyılın en ciddi halk sağlığı sorunlarından biri haline geldi. Çocuklar ve ergenler arasında özellikle bu dönem artan hareketsiz yaşam, kontrolsüz hazır gıda tüketimi; televizyon izlerken yemek yeme, süt, meyve ve sebze alımındaki azalma obezitenin artışına da sebep olabilmektedir. Peki, bunun önüne geçmek için neler yapılabilir? Uzm. Dyt. D. İrem Balaban, bu konu hakkındaki önerilerini şöyle sıraladı:

Sağlıklı bir kahvaltı ile güne başlanmalı

Anne sütünden sonra en kaliteli protein kaynağı olan yumurta, sağlıklı yağ alternatifi polifenol zengini zeytin, kalsiyum kaynağı süt ve peynir, vitamin ihtiyaçları için taze sebzeler ve lif kaynağı tam tahıllı bir ekmek ile güne başlanabilir. Özellikle kilo kontrolü yapılan bi çocukta kahvaltıda içecek olarak meyve suyu tüketmek yerine meyvenin kendisini tercih etmek gerekir.

Günlük 5 porsiyon, mevsiminde meyve sebze tüketilmeli

Meyve ve sebzeler lif açısında zengin kaynaklardır. Ara öğünlerde çiğ kuruyemiş veya yoğurt, ayran gibi kalsiyum kaynakları ile beraber tüketilerek iştah kontrolü sağlanabilir. Demir eksikliği çeken çocuklar için C vitamini kaynağı bol yeşil bir salatayı et içeren öğünler ile beraber tüketmek, demirin emilimini artırmaya yardımcı olarak aneminin önüne geçecektir.

Kompleks karbonhidratlar tercih edilmeli

Karbonhidratlar, önemli bir makro besin öğesidir ve bir çocuğun günlük enerji ihtiyacının büyük oranını karşılayan yakıtlardır. Kompleks olarak adlandırılan sağlıklı karbonhidratlar, lif bakımından daha yüksektir ve daha yavaş sindirilirler. Bu aynı zamanda onları daha doyurucu yaparak, kilo kontrolü için iyi bir seçenek haline getirir. Kompleks karbonhidratlar uzun vadeli sağlığın anahtarıdır; tip 2 diyabet ve kardiyovasküler problemlere karşı korunmaya yardımcı olabilirler. Tam buğday makarna, tahıllı ekmek, bakliyatlar, yulaf, çavdar, lif sebzeler ve meyveler bunlara örnek verilebilir. Çocuğun beslenmesinde bu kaynaklar seçilmelidir.

Yeterli ve çeşitli protein alınmalı

Çocuğun beslenmesinde genel anlamda çeşitlilik tüm mineral ve vitamin gruplarından alabilmesi için önemlidir. Bununla birlikte tek protein kaynağının et ve tavuk olmadığı bilinmeli, doymamış yağ ve omega 3 zengini balık haftada en az 2 kez tüketilmeli. Bitkisel protein kaynağı nohut ve yeşil mercimek gibi kurubaklagillerde beslenmesinde yer almalıdır.

Su içme alışkanlığı geliştirilmeli

Su, çocukların vücut ağırlığının yarısından fazlasını oluşturur ve vücudun tüm bölümlerinin düzgün çalışmasını sağlamak için gereklidir. Bebeklerin genellikle yaşamının ilk 6 ayında suya ihtiyacı yoktur. Anne sütü yeterlidir. Çocuğunuz suyun tadını sevmiyorsa, lezzet için biraz limon eklenebilir. Meyveler ve sebzeler de iyi su kaynaklarıdır. Çocukların hasta olmak, fiziksel aktivete yapmak gibi ter kaybı yaşadığı durumlarda daha fazla su ihtiyacı olduğu unutulmamalıdır.

Posa alımı arttırılmalı

Çoğu zaman sağlıklı beslenen bir çocuk yeterli posa alımı sağlar. Çocuğun yaşına +5 ekleyerek günlük ihtiyacı olan posa değeri basitçe hesaplanabilir. Posa, tok tutmaya yardımcı olur ve sindirim sistemini destekler. İyi lif kaynakları içeren bir diyet, kabızlığı önlemeye yardımcı olabilir. Bu yiyecekler ayrıca kalp hastalığı, belirli kanser türleri ve obezite riskini azaltmaya yardımcı olabilecek iyi besin ve vitamin kaynaklarıdır.

Yağ, tuz, şeker alımı sınırlanmalı

Obezitenin en büyük sebebi olan bu üç etken yerini sağlıklı alternatiflere bırakacak şekilde şekillenmelidir. Tuz yerine baharatlar, kontrollü bir şekilde sağlıklı yağlar (zeytinyağı, ceviz, badem, avokado gibi), şekerli gıdalar-içecekler yerine meyveler ve yoğurtlu-sütlü içecekler tüketilmelidir.

Dyt. D. İrem Balaban, "çocuklar diyet yapmalı mı?" sorusunu ise şöyle cevaplandırdı: "6-10 yaş arasındaki çocuğun olması gereken kilosu basitçe (Yaş x 2) + 8 formülü ile hesaplanmaktadır. Fazla kilosu olan bir çocukta yetişkinlerdeki gibi kısıtlı kalorili diyetler yerine kilo alımı durdurularak ve boy kilo takibi yapılıp, ihtiyaçları doğrultusunda sağlıklı bir beslenme programı oluşturulur. Gün içinde alması gereken besin öğeleri ve bunları nerelerden alabileceği ebeveynlerine anlatılarak çocuğa sağlıklı beslenme alışkanlığı kazandırılır."