Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, yeryüzünde 2,1 milyar insan içilebilir temiz su kaynağından yoksun. Bu nedenle kirli su kaynaklı ölüm sayısı savaş ve şiddet kaynaklı ölümlerden çok daha fazla.
2025'te dünya nüfusunun yarısı, temiz ve güvenli içilebilir su talebinin tümüyle karşılanamadığı bölgelerde yaşıyor olacak. Bu nedenle atık suların arıtılıp yeniden kullanıma sokulması önemli. Bunun çeşitli yolları var. LifeStraw adı verilen pipet tarzı alet de bunlardan biri. Tüp şeklindeki aletin içi uzun ve geçirgen liflerle kaplı.
Suyu çektiğinizde iki mikrondan küçük, yani saç telinin yüzde biri kalınlığındaki tüm maddeler bu liflere takılıyor. Bu, parazitlerin yüzde 99,9'u, kolera, dizanteri, tifo gibi hastalıklara yol açan bakterilerin ise yüzde 99,9999'u anlamına geliyor. Pipetin bir ucundan giren çamurlu su, diğer ucundan pınar suyu berraklığında çıkıyor.
Pipetin ilk çıkışı 1996'lara dayanıyor. Danimarkalı girişimci Mikkel Frandsen, Afrika'da yaşam kalitesini yükseltmek için dedesinin başlattığı çalışmaları ileri boyuta taşıdı. İlk pipetler gine kurdu adlı parazite karşı geliştirilmişti. Aylar boyunca vücudun içinde gelişen larvalar bir süre sonra deriyi delerek dışarı çıkmaya çalışıyor, büyük acılara, hatta bazı uzuvların ampute edilmesine varan ve ağır enfeksiyonlara yol açabiliyor. Bu parazite karşı herhangi bir aşı veya ilaç tedavisi de bulunmuyor.
1986'da 3,5 milyon olan gine kurdu vaka sayısı pipet sayesinde geçen yıl sadece 25 oldu. Bu hastalığın, çocuk felcinin ardından yeryüzünden silinecek ikinci hastalık olabileceği belirtiliyor.
Pipet teknolojisinin daha da geliştirilmesi sayesinde kirli sulardan tüm bakteri ve parazitlerin temizlenmesi mümkün. Bir pipet 4000 litre suyu temizleme kapasitesine sahip olduğundan birkaç yıl kullanılabiliyor.
Haiti, Ekvador, Pakistan ve Tayland'daki felaketlerin ardından, temiz su tedarikinde benzer teknolojiler kullanıldı.
Pipeti Londra'da denemek için en kirli su örneği olarak Thames Nehri'nden bir şişe doldurdum. Nehir suyunun büyük bir bölümü işlenmiş kanalizasyon suyundan oluşuyor. Uzmanlar nehir sularının en az yüzde 10'unun, bazı durumlarda ise yüzde 100'ünün atık sulardan oluştuğunu söylüyor.
Kanalizasyon suları nehre ulaşmadan önce çoğu kez işlemden geçirilmiş oluyor. Ama bu işlemler hastalıklara yol açan patojen sayısını azaltmakla beraber tümüyle ortadan kaldırmıyor. Nehirlerdeki en büyük tehlike ishale yol açan parazitler. Bunlar o kadar küçük ki öldürmesi zor olabiliyor ve bazen içme sularına karışabiliyor.
Kanalizasyon suyunu işlemden geçirmenin asıl nedeni zararlı mikroorganizmaları ve organik maddeleri asgariye indirmek. Aksi halde bunlar nehirde çürüyüp sudaki tüm oksijeni emerek sudaki yaşamı tehdit eder.
Kanalizasyon suyu ayrıca fazla miktarda farmakolojik madde (ilaç vb.) içerir. Yapılan araştırmalar, bu suyu nehre akıtmadan önce işlemden geçirmekle sudaki kafein, antibiyotik gibi maddelerin sadece yüzde 42'sinin temizlendiğini, geri kalanının nehre karıştığını gösteriyor.
Ayrıca yağan yağmurla nehre karışan haşere ilaçları, kadmiyum gibi toksik maddeler içeren hayvan dışkısı gibi maddeler de var. 2016'da yapılan bir araştırmada ayrıca Thames Nehri'nde 35 bin plastik partiküle rastlandı.
Bütün bu maddeler nehirdeki kirlilik nedeniyle kendinden geçmiş halde dolaşan balıklara, nehirde yüzdükten sonra hastalanan insanlara yansımış oluyor.
Thames suyunu LifeStraw pipetiyle içtiğimde, nehri kirleten bu maddelerin çoğu temizlenmiş olacak. Geriye kalan az miktardaki maddenin ise hastalığa yol açamayacak kadar az olacağını umuyorum.
Kimse doğrudan nehirde akan suyu içecek kadar pervasız değildir. Ama musluk suyunun yüzde 83'ü de plastik parçacıkları, doğum kontrol haplarının artığı olarak östrojen gibi maddeler içeriyor ve bu erkeklerde sperm sayısının azalmasına neden oluyor.
Uzmanlar temiz içme suyu sorunun sadece gelişmekte olan ülkeleri ilgilendiren bir sorun olmadığını vurguluyor. Örneğin ABD'nin Michigan eyaletindeki Flint bölgesinde suda yüksek oranda kurşun bulunmuş ve 100 bin kişi bundan etkilenmişti. Son 10 yılda 63 milyon Amerikalının güvenli olmayan içme suyuna maruz kaldığı tahmin ediliyor.
LifeStraw pazarlama müdürü burada iki faktöre dikkat çekiyor. "Birincisi, dünya çapında nüfusun büyük ölçüde kentleşmesi nedeniyle sadece biyolojik atıkların değil, ağır metaller, haşere ilaçları ve farmakolojik atıkların da temizlenmesi sorununu gündeme getiriyor. İkincisi ise ABD gibi ülkelerde altyapının eskimesi nedeniyle kurşun sızıntısının temizlenmesi sorunudur."
Thames suyunu denemeye gelince… Evimde bu pipeti kullanarak şişedeki suyu içtim. Soğuk ve ferahlatıcıydı. Sanki biraz bitki tadı alır gibi oldum ama bu belki de hayal gücümün yarattığı bir tattı.
Merak edenler için… Hayır, sonrasında hastalanmadım!
Son Dakika › Teknoloji › Kanalizasyon Suyunu Bile Temizleyen Pipet Üretildi - Son Dakika
Geçen yıl tanıtılan Alfa Romeo Milano, hükümetin talebi üzerine isim değişikliğine giderek Junior adını aldı. İtalyan otomobil üreticisi Alfa Romeo, Milano'nun Polonya'da üretiliyor olması sebebiyle hükümetin eleştirilerine maruz kalmıştı. Ticaret ve Made in Italy Bakanı ise bu eleştirileri doğrulayarak isim değişikliğinin yasalara aykırı olduğunu belirtti. Şirket ise Milano isminin tüm yasal gerekliliklere uyduğunu savunsa da uzlaşmaya giderek Junior ismini seçti.
Son dönemin en çok konuşulan uygulamalarından Twitch, Türkçe dil desteği kararıyla gündeme geldi. Türk oyunseverleri çileden çıkaran bu kararın sebebi henüz bilinmiyor. Twitch'in Türkçe dil desteği sunmaması büyük tepki çekti. Twitch'in bu kararı, ülkeden istediği finansal getiriyi sağlayamamasından dolayı aldığı iddia ediliyor. Ayrıca Korece, Lehçe ve Rusça dilleri de Twitch'ten kaldırılacak. Oyuncuların bu karara nasıl tepki vereceği merak konusu.
Qualcomm, 24 Nisan'da önemli bir gelişme yaşanacağını duyurdu. Şirketin Snapdragon X Plus işlemcilerini tanıtabileceği tahmin ediliyor. Ayrıca, Snapdragon X Elite işlemcisinden güç alan ilk dizüstü bilgisayarın da tanıtılabileceği söyleniyor.
Avrupa pazarında yayınlanan son raporlara göre, elektrikli araç satışları düşüş gösterirken hibrit otomobil satışları ise artış gösterdi. Elektrikli araçlara getirilen teşviklerin geri çekilmesi ve fiyat artışları, kullanıcıların hibrit araçlara yönelmesine neden oldu. Avrupa Otomobil Üreticileri Birliği'nin raporuna göre, elektrikli araç satışları %11.3 düşüş gösterirken hibrit araç satışları %12.6 arttı. Bu durum, hibrit motorların geleceği hakkında olumlu yorumlara neden oldu.
Google, yapay zeka departmanının başında olan Demis Hassabis'in açıklamalarına göre yakın zamanda büyük bir yapay zeka girişimi yapmayı planlıyor. Şirketin yapay zeka projelerine toplamda 100 milyar doların üzerinde yatırım yapabileceği belirtiliyor. Bu hamlenin, Microsoft'un 2028 yılında faaliyete geçirmeyi planladığı süper bilgisayara karşı rekabeti kızıştırması bekleniyor. Google'ın yapay zeka alanında sektördeki rakiplerinden daha kabiliyetli olduğu düşünülüyor ve bu teknolojinin insan aklının sınırlarını aşabileceği iddia ediliyor. Google'ın yapay zeka projeleri ve gelişmeleri merakla bekleniyor.
Huawei'nin yakında piyasaya sürülecek olan Pura 70 serisinde kullanılacak Kirin 9010 işlemcisi, yapılan performans testlerinde Snapdragon 8 Gen 3'e göre %8 daha iyi bir performans sergiliyor. Ancak sektör otoriteleri, günlük kullanımda büyük bir fark yaratmayacağını belirtiyor.
Netflix, önümüzdeki yıldan itibaren abone sayısını ve elde ettiği geliri açıklamayacağını duyurdu. Şirket, abone sayısının gelecek potansiyelini gösterme konusunda eskisi kadar önemli olmadığını belirtti. Finansal raporlarını sadece abone sayısında önemli başarılara ulaştığında yayımlayacak.
Rare tarafından geliştirilen ve Microsoft Studios tarafından piyasaya sürülen popüler korsanlık oyunu Sea of Thieves, dünyanın dört bir yanından milyonlarca oyuncuya sahip. Oyun, yakın zamanda PlayStation 5 için de çıkacak. Sea of Thieves, 30 Nisan itibariyle PlayStation 5 için piyasaya sürülecek ve oyuncu sayısı daha da artacak. Oyun, Steam'de 39,99 dolar, Xbox Store'da 669 TL ve PlayStation Store'da 999 TL fiyatla satılıyor. Sea of Thieves'in PC sistem gereksinimleri de açıklandı.
Turkcell, iletişim teknolojileri sektöründe 30. yılını kutluyor. Turkcell, 30. yıla özel sürpriz GB ve dakika avantajları sunacak. Turkcell Genel Müdürü Dr. Ali Taha Koç, şirketin 30. yılını değerlendirerek, Türkiye'yi bireysel ve kurumsal anlamda dijitalleştirmek için çalışacaklarını belirtti. Turkcell'in 30. yıl kutlamaları, farklı sürprizler ve avantajlar sunacak. Abonelerin paketlerindeki GB ve dakikalar iki katına çıkarken, gençlere yönelik kampanyalar da devam edecek. Yıl boyunca sürecek reklam kampanyasının yüzü ise oyuncu Kerem Bürsin oldu. Turkcell, gelecek stratejisinde yenilikçi teknolojilere odaklanarak ülkemizin gelişimine katkı sağlamayı hedefliyor. Turkcell, sadece bireylere değil, kritik altyapılara da hizmet vererek geniş bir etki alanı yaratıyor. Stratejik odak noktaları arasında veri, enerji, siber güvenlik ve yapay zeka yer alıyor.
2024 yılında satışa sunulması planlanan yeni nesil Citroen C3 Aircross, tam elektrikli, hibrit ve benzinli olmak üzere 3 farklı versiyonla karşımıza çıkacak. Araç, uzun gövde tasarımıyla dikkat çekiyor ve 7 koltuklu bir opsiyon sunuyor. Citroen'in yeni marka kimliğiyle piyasaya sürülecek olan C3 Aircross, yeni logo ve ön far tasarımıyla öne çıkıyor. Motor özellikleri henüz ayrıntılı olarak açıklanmasa da, 1.2 litre üç silindirli turbo motor ve hibrit motor seçenekleri bekleniyor. Tam elektrikli versiyonun ise 154 beygirlik güç ve 400 km menzil sunması tahmin ediliyor.
Yandex, Türkiye'deki işletmelere haritalama, coğrafi konum ve navigasyon çözümlerini Yandex Maps API markasıyla tanıttı. Yandex Maps API, rota planlama, adres yönlendirme, navigasyon ve yer arama gibi hizmetler sunarak e-ticaret platformları, perakende zincirleri, lojistik firmaları ve diğer kuruluşlara fayda sağlıyor. Yandex Maps API'nin Türkiye'de 4 milyon aktif kullanıcısı bulunan Yandex Navigator uygulamasının temelini oluşturduğu belirtiliyor. Yandex Maps API, dünya genelinde 50.000'den fazla şirket tarafından kullanılıyor ve Türkiye'de lisanslama esnekliği ve ücretsiz kullanım seçeneği sunuyor.
Mastercard, Türk mühendisler tarafından geliştirilen ve dünya geneline ihraç edilen dijital ödeme ve kart saklama çözümü Masterpass'in dokuzuncu yıl dönümünü kutluyor. Masterpass, 2024 itibarıyla 40 milyon kayıtlı tekil kullanıcıya, 70 milyon kayıtlı karta ve 4 binden fazla üye işyerine ulaşmış durumda. Türkiye'nin en büyük dijital ödeme platformu olan Masterpass, ülkedeki e-ticaret ödemelerinin üçte birini işletiyor. Ayrıca, Masterpass'in küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin dijital dönüşümüne destek olduğu ve e-ticaret altyapı sağlayıcılarıyla iş birliği yaparak KOBİ'lerin satın aldıkları e-ticaret paketlerine entegre olduğu belirtiliyor. Masterpass, kullanıcı verilerinin güvenli bir şekilde saklandığı ve yüksek güvenlik önlemleriyle muhafaza edildiği bir platform olarak öne çıkıyor.
Yorumlar (4)