Irak'ın devrik lideri Saddam Hüseyin, Mussolini'yi örnek alarak tarihi kalıntılar üzerine saray inşa etmişti.
Saddam Hüseyin'in bir zamanlar oturduğu görkemli sarayı bugün grafitilerle dolu, çocukların futbol sahası olarak kullandığı bir yıkıntı görünümünde. Bahçesindeki zeytin ağaçları ve palmiyeler, otlar içinde, bakımsız bir halde etrafı sarmış.
Ama yatak odası balkonundan baktığınızda tarihi kalıntıları görüyorsunuz göz alabildiğine. 2500 yıl önce dünyaya hükmeden Babil kentinin kalıntılarını…
Bu manzara tesadüfi değildi. Saraya gelen ziyaretçilerin Babil'in kalıntılarına bakıp bugünle bağlantı kurması ve şanı binlerce yıl sürecek olan bir yüce liderin huzurunda oldukları düşüncesine kapılmalarını sağlaması bekleniyordu.
Tarihi kalıntıları bu amaçla kullanan ilk diktatör değildi Saddam. Tarihi kalıntıların idealize edilmesi ile totaliter liderler arasındaki bağlantı oldukça eskilere dayanıyor.
Zira bu kalıntılar taş yığınlarından ibaret değildir. Mitlerle iç içe geçmiş bir tarihi temsil ederler. Şanlı geçmişin yeniden inşasına dayanan faşist söylemlerin oluşturulmasında bir araçtırlar.
Ancak Saddam'ın ve ondan önce İtalya'da Mussolini ve Almanya'da Hitler'in yaptığı gibi, bu tarihi kalıntıları 'koruma' çabası, genellikle onların içini boşaltma ve devletin vermek istediği mesajlara uymadığı düşünülen mirastan arındırmayı da gerektirir.
Babil'in yeniden inşası
Irak dünyanın en zengin arkeolojik kalıntılarına sahip ülkelerden biri. Dicle ile Fırat arasındaki Mezopotamya olarak bilinen topraklar dünyanın ilk şehirlerini üzerinde barındırmış. Babil, Sümerlerden kalma Uruk ve Ur, Asurlardan kalma Ninova gibi.
Bu kalıntılar fetihçilerin yağmasına uğramış, buralardaki eserler yabancı ülkelerdeki müzelere taşınmıştır. Ninova'daki kalıntılar Britanya Müzesi'nde sergilenirken, Babil'in İştar Kapısı'nın çinileri sökülüp Berlin'deki Pergamon Müzesi'ne taşınmıştır.
Saddam ise 1968'de cumhurbaşkanı olunca Irak'ın üstünlüğü fikrini hakim kılma çabasıyla ilk işlerinden biri arkeologlarla toplantı yapmak olmuştu.
Tarihi eserler için ayrılan bütçe yüzde 80 oranında artırılmış, birçok tarihi şehirde yeniden inşaya girişilmişti. Babil'e ise özel bir önem atfediyordu Saddam.
Milattan önce 18. ve 6. yüzyıllar arasında dünyanın en büyük şehirleri arasındaydı. Nüfusu 200 bini aşan ilk şehir olmuştu. MÖ 4. yüzyılda Büyük İskender'in işgaline uğramış ve bir süre daha geliştikten sonra boşalmaya başlamıştı. 7. yüzyıl sonrasında Müslümanlar geldiğinde Babil'den geriye sadece bir harabe kalmıştı.
Saddam, İran-Irak savaşının ortasında Babil'in restorasyonu için milyonlarca dolar ödenek ayırdı; şehir surları yeniden inşa edildi. Hatta bu duvarların boyunu tarihsel olarak mümkün olmayacak bir yüksekliğe, 11,5 metreye çıkardığı için uluslararası arenada arkeologların eleştirisine uğradı, Babil'i 'bir despotun Disneyland'ine dönüştürdüğü için.
Arkeologlar, Babil'deki kerpiçlerde kral Nebukadnezar'ın isminin kazılı olduğunu hatırlatınca Saddam kendi adının yazılmasını istedi. Restorasyonda kerpiç yerine modern tuğlalar kullanıldı.
1981'de Irak'ın İran'ı işgalinin yıldönümünde Babil'de "Dün Nebukadnezar, bugün Saddam Hüseyin" sloganı dalgalanıyordu. Hatta bir ara Saddam'ın kontrplaktan yapılma dev heykeli Bağdat'ın İştar Kapısı'nda duruyordu.
Mussolini'nin Faşizmi
Saddam aslında Mussolini'nin izinden gidiyordu. 20. yüzyıl başlarında İtalya'da kendisini 'Duçe' (Lider) ilan eden Benito Mussolini de Roma İmparatorluğu'nun Roma'daki kalıntılarını etkili bir araç olarak kullanmak istiyordu. Mussolini'nin Faşistleri antik Roma kentinin idealize edilmesini yeni bir düzeye taşımıştı. Mussolini'den Roma İparatorluğu'nu yeniden inşa eden imparatora gönderme yaparak "yeni Augustus" olarak söz ediliyordu.
1922'deki bir konuşmasında Mussolini, "Roma bizim sembolümüz ve mitimizdir… Roma'nın ölümsüz ruhu Faşizmde yeniden canlanıyor," diyordu.
Roma'da büyük bir kazı başlatıldı. Tarihsel kalıntılarla iç içe geçmiş yeni yerleşimler yerle bir edildi. Augustus'un mozolesi gün yüzüne çıkarılarak etrafında bir meydan inşa edildi. Kolezyum'un tabanı kazılarak altındaki mahzen ortaya çıkarıldı.
İkinci Dünya Savaşı'nın başlamasından 16 ay önce, Mayıs 1938'de Hitler Roma'yı ziyaret ettiğinde Mussolini ona kentteki tarihi kalıntıları gezdirmiş ve çok etkilemişti.
Hitler ve tarihin idealizasyonu
Hitler'in zaten bu konuya özel bir ilgisi vardı. Reichstag'daki odasında 18. Yüzyıl Fransız ressam Hubert Robert'ın Roma Forumu tablosu asılıydı. Hitler yaptığı resimlerde de çoğu zaman böyle kalıntıları konu ediyordu. Modern mimariye karşı nefretini, antik Roma'nın klasik mimarisine hayranlığını ifade ediyordu.
Hitler açısından geçmişin kalıntıları tarihin idealize edilmiş versiyonuna işaret ediyordu. Almanya'da da bunu başarmaya çalışıyordu. Baş mimarı Albert Speer anılarında şöyle diyordu:
"Hitler, inşa işinin yaşanan dönemi ve onun ruhunu gelecek kuşaklara aktarması gerektiğini söylüyordu. Nihayetinde, insana tarihin büyük çağlarını hatırlatacak şey anıtsal mimariydi… Roma imparatorlarından geriye ne kaldı? Bugün onların varlığını kanıtlayacak tek şey yapılardır."
Hitler ve Speer bu amaçla 'Harabe Değeri' fikrini geliştirdi. Bu fikre göre, bir ülkenin mimarisi, yıkılma aşamasında bile gelecek kuşaklara esin kaynağı olmalıydı.
Ama Nazilerin inşa ettiği yapılardan geriye anıtsal harabe olacak hiçbir şey kalmadı. Saddam'ın Babil'deki sarayı gibi Speer'in binaları da korktuğu gibi birkaç yıl sonra yıkıldı.
Son Dakika › Kültür Sanat › Diktatörler Tarihi Kalıntıları Nasıl Simge Olarak Kullandı? - Son Dakika
Hüseyin Başkadem'in yönettiği 23. Afyonkarahisar Klasik Müzik Festivali'nin ikinci gününde, Suk Dörtlüsü Quartet sahne aldı. Prag Sahne Sanatları Akademisi'nden gelen sanatçılar, çello, viyola ve keman enstrümanlarıyla seçkin eserlerini seslendirdi. Başkadem, konserde yaptığı konuşmada, dünyada keman ailesinden 4 enstrümanı bir arada çalabilen çok az grubun olduğunu belirtti ve Suk Dörtlüsü Quartet'in festivale üçüncü kez katıldığını söyledi.
Adana'da düzenlenen Uluslararası Portakal Çiçeği Karnavalı'nda şarkıcı Ferhat Göçer, Seyhan Nehri kıyısındaki Merkez Park'ta konser verdi. Katılımcılar, Göçer'in şarkılarına eşlik ederken, dinleyiciler ise performansı cep telefonlarıyla kaydetti ve konser sonunda sanatçıyı alkışladı.
Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Atatürk Kültür Merkezi'nde gerçekleşen konserde, Sinan Çelik, Erhan Özden, Erhan Tekin, Haydar Tanrıverdi, Murat Toraman, Mustafa Eke ve Adil Bedel'in çaldığı nefesli çalgılarla birçok eser seslendirildi. Programa katılanlar da eşlik etti. Rektör Prof. Dr. Turhan Kaçar da düzenlemeye katkılarından dolayı teşekkür etti.
Erimtan Arkeoloji ve Sanat Müzesi, 2021'de hayatını kaybeden seramik sanatçısı Melike Abasıyanık Kurtiç'in 'Bir Denizkestanesinin Anıları' isimli sergisini sanatseverlerle buluşturdu. Sergide, Abasıyanık'ın seramikleri, denizkestaneleri, yosun perdeleri, pirinç kağıtları ve gel-git fotoğrafları yer alıyor. Sergi, 19 Nisan-1 Eylül tarihleri arasında ziyaret edilebilir.
Diyarbakır Müzesi ve özel bir okulun ortaklığı ile Dünya Sanat Haftası kapsamında müze bahçesinde yaklaşık 50 eserin yer aldığı resim sergisi sanatseverlerle buluştu. Sergide, dünyaca ünlü ressamların yanı sıra öğrencilerin yaptığı resimler de sergilendi. Sergi, 18-21 Nisan tarihleri arasında ziyaretçilere açık olacak.
Milli şair Mehmet Akif Ersoy, Cümle Dergisi ve Küçükçekmece İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından düzenlenen 'Halkın Gür Sesi: Mehmet Akif' adlı panelle anıldı. Panelde konuşan Küçükçekmece Milli Eğitim Müdürü Murat Gözüdok, Ersoy'un eserlerinin milletin karakterini şekillendirdiğini ve gelecek nesillere yol gösterdiğini belirtti. Ersoy'un torunu Selma Argon da dedesinin vatan, bayrak, ezan ve inanç konularında derin bir hassasiyete sahip olduğunu vurguladı. Yazar Osman Koca ise Ersoy'un mütefekkir bir şahsiyet olduğunu ve Türk düşüncesine önemli katkılar sağladığını ifade etti. Panelde ayrıca Prof. Dr. Bayram Ali Çetinkaya ve yazar Fahrettin Gün de Ersoy'un entelektüel birikimi ve karakteri hakkında konuşmalar yaptı.
Mohammed Salem'in çektiği fotoğrafta, Gazze'deki İsrail hava saldırısında ölen beş yaşındaki yeğeninin kefene sarılı cesedine sarılan Inas Abu Maamar yer alıyor. Jüri, fotoğrafın dayanılmaz bir kayba dair tüm hissi yansıttığını belirtti. Ayrıca, diğer dallarda da savaşlar, mülteci krizleri ve iklim değişikliği gibi konulara dair fotoğrafların ödüle layık görüldüğü belirtildi.
İngiliz yazar William Shakespeare'in Romeo ve Juliet oyunu, Türk ve Yunan sanatçıların ortak çalışmasıyla iki ülkede izleyiciyle buluşmaya hazırlanıyor. Devlet Tiyatroları ile Yunanistan Pire Şehir Tiyatrosunun ortak yapımı olan oyun, Ankara Cüneyt Gökçer Sahnesi'nde sahnelenecek. Oyunun provaları tamamlanırken, yönetmen Lefteris Yovanidis, iki ülke sanatçılarının işbirliği yapmasının önemini vurgulayarak, nefret yerine sevgiyle kazanabileceğimizi belirtti. Oyun, Ankara, İstanbul ve Atina'da sahnelenecek.
Amasra Belediye Başkanı Recai Çakır, Ramazan Bayramında ilçenin 9 günlük bayram tatilinde günlük ortalama 80 bin kişi ağırlandığını açıkladı. Amasra, turizmde parlayan yıldızı olarak Karadeniz'in incisi olarak biliniyor.
Sizin düşünceleriniz neler ?