Down sendromlu ve otistik bireylerin sorunlarını araştırma komisyonu

Anadolu Otizm Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Nüvit Uyar, yerel yönetim, sivil toplum kuruluşları (STK) ve devlet iş birliğinde her ilde otizm hizmet merkezleri, gündüz bakım merkezleri ve yatılı bakım merkezleri oluşturulması ve pilot örnek uygulamaların yaygınlaştırılması gerektiğini belirtti.

Down sendromlu, otistik ve diğer gelişim bozukluklarına sahip bireyler ile ailelerinin sorunlarının tespiti ve çözümü için kurulan Meclis Araştırma Komisyonu, AK Parti Antalya Milletvekili Kemal Çelik başkanlığında toplandı.

Çelik, komisyonun çalışmaları kapsamında Kırşehir'e ziyaret gerçekleştireceğini bildirdi.

Özel sektörün engelli bireylere yönelik çalışmalar için devreye sokulması gerektiğini dile getiren Kemal Çelik, "Özel sektörü sivil toplum kuruluşlarına dönüştürmemiz gerekiyor." diye konuştu.

Nüvit Uyar ise Türkiye Otizm Meclisi (TOM) adına komisyona sunum yaptı, talep ve önerilerini iletti.

Türkiye'de 2019 yılında 59 çocuktan 1'inin otizm riski taşıdığını anlatan Uyar, söz konusu rakamın Güney Kore'de ise 39'da 1 olduğunu söyledi.

Türkiye'de otizmli çocuk sayısına ilişkin sağlıklı veri bulunmadığını kaydeden Nüvit Uyar, ayrıca Ulusal Eğitim Eylem Planı'nın hayata geçirilememesinin mağdur aileleri hayal kırıklığına uğrattığını ifade etti.

Uyar, otizmli bireylerin insan hak ve onuruna uygun bir yaşam sürmesi için Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi'ndeki hakların hayata geçirilmesi, Otizm Eylem Planı İl İzleme ve Denetleme Kurullarının işlevsel hale gelmesi gerektiğini belirtti.

İlgili devlet kurumları arasındaki koordinasyon sorunlarının giderilmesinin önemine de değinen Nüvit Uyar, otizmli ailelere sosyal desteklerin artırılmasını önerdi.

Engellilere yönelik eğitim ve rehabilitasyon hizmetinin ücretsiz olması, ailelerden her ne ad altında olursa olsun "nafaka" veya "eğitim ücreti" adı altında ücret talep edilmemesini isteyen Uyar, ilgili bakanlıklarla aileler arasındaki davaların, oluşturulacak uzman komisyon vasıtasıyla vaka analizi yapılarak incelenmesi ve uygun olanlardan feragat edilmesi gerektiğini ifade etti.

Erken tanı için tarama yerine izleme yapılması ve "Uluslararası Gelişimi İzleme ve Destekleme Rehberi (GİDR)" uygulanmasını isteyen Nüvit Uyar, diğer önerilerini ise şöyle sıraladı:

"- Erken çocukluk ve erken müdahale kapsamında öncelikle 0-3 yaş dönemine ve müdahalede 6 yaş, örgün eğitim başlangıcına dek olan döneme yoğunlaşılmalı,

Otizmli bireye ve ailesine kendi yaşadığı bölgede hizmet verilmeli, her çocuk mahallesindeki okula gidebilmeli ve bunu sağlamak için gerekli yeni bütünleştirme düzenlemeleri yapılmalı,

Her otizmli için kendisine tanı konulduğu andan itibaren dosyalar oluşturulmalı, bu dosyalarda tıbbi destekler, alınan eğitimler, terapiler yer almalı,

Engelli hizmetlerinin yerel yönetimlerce gerçekleştirilmesi mevzuat düzenlemeleriyle zorunlu hale getirilmeli, STK ile yerel yönetim iş birliği sağlanmalı,

Yerel yönetim, STK ve devlet iş birliğiyle her ilde otizm hizmet merkezleri, gündüz bakım merkezleri ve yatılı bakım merkezleri oluşturulmalı, pilot örnek uygulamalar yaygınlaştırılmalı,

Otizmli bireylerin eğitime, sosyal yaşama ve istihdama katılımı desteklenmeli,

Denetimler devlet, yerel yönetim ve uzman sivil toplum örgütleri tarafından birlikte yapılmalı."

Cesur'dan yerelde tesis zorunluluğu önerisi

İYİ Parti Isparta Milletvekili Aylin Cesur, komisyonun yasal olarak engelli bireyler ve ailelerine nasıl destek olunabileceği konusunda adımlar atacağını vurguladı.

Bu bağlamda yerel yönetimlerin, devletin de desteğini alarak engelli bireylere yönelik tesisleri ilçe ve beldelerde kurmalarının zorunlu hale getirilebileceğini belirten Cesur, öte yandan denetim mekanizmalarının da hayata geçirilebileceğini dile getirdi.

Komisyon Başkanı Çelik, Otizm Eylem Planı'nın birçok maddesinin uygulandığını kaydetti.

Otizm Vakfının başkentte Ankara Büyükşehir Belediyesi iş birliğinde hayata geçirdiği İncek Yaşam Merkezi projesine ilişkin de komisyona sunum yapıldı.