Dünya Kültür Mirası: 'Barana Geceleri'

Bahadır Demirçeviren - Balıkesir'in 'Barana Geceleri'nin, 'Geleneksel Sohbet Toplantıları' adıyla Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumunun (UNESCO) Dünya Kültür Mirası Temsili Listesi'ne girmesinin ardından, Dursunbey ilçesinde özel 'Barana Gecesi' düzenlendi. Dursunbey ilçesine özgü ve yaklaşık 200 yıllık geçmişe sahip 'Barana Geceleri'nin, Elazığ'ın 'Kürsübaşı Sohbetleri' ve Şanlıurfa'nın 'Sıra Geceleri'yle birlikte UNESCO Dünya Kültür Mirası Temsili Listesi'ne alınması ilçede sevinçle karşılandı.

Dursunbey Folklor Araştırma Eğitim Turizm Derneği (DUFAD) tarafından düzenlenen, adını Farsça 'Barhane (Toplanma yeri)' kelimesinden aldığı bildirilen 'Barana' geleneğinin canlandırıldığı etkinliğe Dursunbey Kaymakamı İbrahim Küçük, Kepsut Kaymakamı Serkan Şeker, Balıkesir İl Kültür ve Turizm Müdürü Mustafa Çaltı ve diğer davetliler katıldı. Dursunbey'e özgü işlemelerle oluşturulmuş sedirlere oturan davetliler ve yöresel sanatçılar, kabak kemane, bendir, zil, kaşık, darbuka ve bağlama eşliğinde, çeşitli yörelere ait türküleri seslendirdi, halk oyunları gösterileri sunuldu.

Kepsut Kaymakamı Serkan Şeker, Elazığ yöresine ait 'Yeşil Yaprak Arasında' adlı türküyü seslendirdi. TRT Erzurum Radyosu sanatçılarından Mehmet Çalmaşır'dan şan dersleri aldığı öğrenilen Kaymakam Şeker'in okuduğu türkü, katılımcılardan büyük alkış aldı. Çay, kek ve meyve ikramının yapıldığı gecede yöresel bir oyun olan 'Yattı Kalktı' da oynandı. Hata yaparak oyundan çıkan oyuncuların 'Kedi, tavuk ve eşek' taklidi yapmaları davetlileri güldürürken, etkinlik karşılıklı sohbetlerle sona erdi.

- BARANA GECELERİ NASIL YAPILIR-

DUFAD Başkanı Halil Erkek, 200 yıllık geçmişe sahip 'Barana Geceleri'nin, Dursunbey ilçesine özgü bir kültürel unsur olduğunu söyledi. Erkek, etkinliğe katılan herkesin 'Ahbap' olarak nitelendirildiğine değinerek, şöyle konuştu: 'Hasat zamanı başlar Barana ve yaşı küçük olan ahbaba 'Kefil olabileceğin bir küçük ahbap getir' denilir. O da sözünü geçirebileceği bir genci getirir. Bir yıl boyunca onu kim getirmişse diğerinin bütün hareketlerinden sorumludur. Barananın yönetimi 3 kişiden oluşur. Barana başkanı, hakim ve çavuş vardır. Barana başkanının her dediği mutlak suretle kanun gibidir. Başkan hata yaparsa, yemek cezası kesilir ve bütün gruba yemek ısmarlar. Diğer ahbaplar suç işlediğinde ki çok nadir olur onlara değnek cezası verilir. 4 değnek ceza alanın en yakın ahbabı, 4 değneğin arkadaşına fazla geleceğini bildiğinden 'bu cezanın yarısını ben alayım' der ve iki arkadaş üleşirler. Barana, sosyal, ahlaki ve terbiye kurumudur. Sadece çalıp, söylemek, yemek, içmek değildir. Küfretmek, kavga etmek, bunlar ağır ceza gerektirir.' Barana Geceleri'nde verilen cezaların bugün artık uygulanmadığını anlatan Erkek, UNESCO'nun Barana'yı kültürel miras olarak görmesine çok sevindiklerini ve konuya ilişkin projeler hazırlayacaklarını kaydetti.

- BARANA İLE İLGİLİ PROJELER DESTEKLENECEK-

Dursunbey Kaymakamı İbrahim Küçük de Barana'nın, yardımlaşmanın, dayanışmanın ve aynı zamanda disiplinin de içinde yer aldığı kurallar bütünü olduğunu belirtti. DUFAD'ın, bu geleneği günümüzde de yaşatmak için çalışmalarını devam ettirdiğine dikkati çeken Küçük, şunları söyledi:

'Barana Geceleri, bu yıl UNESCO tarafından dünya kültür mirası temsili listesine kabul edildi. Barana özellikle kış mevsiminde yapılan toplantılardır. Her hafta bir ev sahibi oluyor ve ev sahibinin önderliğinde Barana gerçekleşiyor. Toplumsal problemler, kişilerin sorunları, ailelerin sorunları, çevredeki problemler görüşülüyor. Aynı zamanda kendi aralarındaki anlaşmazlıkların da uzlaşı ya da yaptırım ile çözülmesi de gündeme gelebiliyor ve sohbet toplantılarında bir takım yaptırımlar da uygulanabiliyor. Tabi bu cezalar artık semboliktir ve otantik olarak yaşatılmaya çalışılmaktadır.'

(BD-HLK-MUR-OSM) - BALIKESİR