Dünya şampiyonlarının cinsiyet ayrımcılığı mücadelesi

Tarihin en başarılı takımlarından ABD Kadın Milli Futbol Takımı, şimdiye kadar yedi kez düzenlenen Kadınlar Dünya Kupası'nı üç kez müzesine götürdü, dört kere de olimpiyat şampiyonluğuna ulaştı. Mutlu sona ulaştıkları 2015 Kadınlar Dünya Kupası finali, 23 milyona ulaşan izleyici sayısıyla ABD’de kadın-erkek futbol maçları içerisinde en fazla izlenen futbol maçı oldu. Elde ettikleri bunca başarıya rağmen erkek meslektaşlarıyla eşit ücret alamamaları, şampiyon kadınları federasyonla karşı karşıya getirdi. Düşük ücretin yanı sıra erkek takımından daha kötü şartlarda çalıştıkları gerekçesiyle kadın futbolcular, 8 Mart gününde ABD Futbol Federasyonu’na (USSF) dava açtı. Megan Rapinoe, Carli Lloyd gibi yıldızların da aralarında bulunduğu 28 oyuncu bu eşitsizliğe bir son verilmesini istiyor.

Şampiyonluk unvanlarını korumak için mücadele edecekleri 2019 Dünya Kupası öncesi ABD'li kadın futbolcuların cinsiyet ayrımcılığı davası uluslararası basında oldukça ses getirdi. Futbolcular ayrımcılığın sadece maaşlarda değil, oynadıkları stadyumlardan seyahatlerine, tedavilerinden antrenmanlarına kadar pek çok alanda görüldüğünü savunuyorlar.

Los Angeles’ta ABD Bölge Mahkemesi'ne sunulan dava dilekçesinde, "Kadın ve erkek oyuncuların takımlarında aynı iş sorumluluklarını yerine getirmelerine ve ortak işverenleri olan ABD Futbol Federasyonu (USSF) tarafından uluslararası yarışmalara katılmaları istenmesine rağmen, kadın oyunculara sürekli olarak erkek meslektaşlarından daha az para ödenmiştir. Performansları erkek oyunculardan üstün olmasına ve kadın sporcuların -erkeklerin aksine- dünya şampiyonu olmasına rağmen bu bir gerçek." ifadeleri yer aldı.

ABD Erkek Milli Futbol Takımı’nın 1930’daki üçüncülüklerinden beri Dünya Kupası sahnesinde önemli bir başarısı bulunmuyor. Buna rağmen dava dosyasına göre iki takımın yılda 20'şer maç yapması halinde, mevcut ücret tarifesine göre erkek futbolcular ortalama 263.320 dolar kazanırken, kadınlar en fazla 99.000 dolar alabiliyorlar.

FIFA’nın belirlediği maç bonusları da bu konudaki eşitsizliği net biçimde ortaya koyuyor. Dünya Kupası’na katılan 32 erkek takımına 400 milyon dolarlık bir havuzdan ödeme yapılırken, kadınlarda bu ana para 24 takım için 30 milyon dolar seviyesinde.

Açılan davanın ardından takım sponsorlarından Adidas, 2019 Dünya Kupası'nı kazanmaları hâlinde kadın futbolcuların erkek meslektaşlarıyla aynı performans bonusunu alacaklarını açıkladı.

İlk dava değil

Kadın ve erkek futbolcular arasındaki ücret eşitsizliği 2016 yılında da gündeme gelmiş, aralarında Alex Morgan ve Hope Solo gibi yıldız isimlerin de olduğu beş sporcu, erkek futbolcuların yarısından bile az maaş aldıkları gerekçesiyle Eşit İstihdam Fırsatı Komisyonu (EEOC) nezdinde ABD Futbol Federasyonu'ndan şikayetçi olmuşlardı. Günümüzdeki davaya öncülük eden bu şikayetin sonuçsuz kalmasının ardından Hope Solo, geçtiğimiz Ağustos ayında cinsiyet ayrımcılığına uğraması sebebiyle Federasyon'a kişisel bir dava açtı.

Pyeongchang 2018 Kış Olimpiyat Oyunları öncesi ABD Kadın Milli Buz Hokeyi Takımı da ücret eşitsizliği sorununu ortaya koymuş ve yetkililerden maaş artışı sözü almıştı. Daha önce Kanada Kadın Milli Futbol Takımı da sözleşmelerinin düzenlenmesi için kendi federasyonuna benzer bir talepte bulunmuştu. Bu örnekler arasında en olumlu sonuçlanan süreç ise Norveç'te yaşandı ve Norveç Futbol Federasyonu, 2018 yılından itibaren kadın ve erkek futbolculara eşit ücret ödemeye başladı.

Serena Williams arkalarında

Ücret eşitsizliğinin en fazla gündeme geldiği sporlardan tenisin en önemli isimlerinden Serena Williams, açtıkları davada ABD Kadın Milli Takımı futbolcularına tam destek verdi. Ücret tutarsızlığının gülünç olduğunu vurgulayan 23 Grand Slam şampiyonu Serena, “Bu bir savaş, bu bir mücadele. Bir noktada her sporda öncü isimlere sahip olmak gerekiyor ve belki futbol için de zamanı gelmiştir. Ben oynayabiliyorum, çünkü 1970’lerde bizim sporumuzun öncüleri ayağa kalkmış ve haklarını istemişlerdi. Şu an konuştuğumuz şey de kadın futbolunun geleceği için." açıklamasında bulundu.

Kadınlar tenisinin bir diğer sembol ismi Billie Jean King de Twitter hesabından yaptığı paylaşımda “Bu dava için Kadınlar Günü’nden daha iyi bir gün olamaz. Bu sporculara hak ettiklerini verme zamanı geldi: Eşitlik.” ifadeleriyle, davaya desteğini gösterdi.

Fransa'nın ev sahipliğinde 7 Haziran-7 Temmuz tarihleri arasında düzenlenecek 2019 Kadınlar Dünya Kupası'nda ABD; Tayland, Şili ve İsveç ile birlikte F Grubu'nda yer alıyor. Turnuvaya bu kadar az zaman kalmışken, davayla ilgili açıklama yapmaktan kaçınan ABD Futbol Federasyonu’nun meseleye nasıl yaklaşacağı ve sporcuların dava sürecinden nasıl etkilenecekleri merak konusu.

Betül USTA