Emek ve işçi bayramı 1 Mayıs

İşçilerin günlük çalışma süresinin düşürülmesi için verdiği mücadeleden doğan 1 Mayıs, dünyanın dört bir yanında bir asırdan fazladır emek ve işçi bayramı olarak kutlanıyor.

İlk kez 1856'da Avustralya'nın Melbourne kentinde taş duvar ustaları ve inşaat işçileri yoğun çalışma süresinin günlük 8 saate düşürülmesi talebinde bulunarak iş bıraktı. İşçiler, taleplerini dile getirmek için 21 Nisan'da 1856'da Melbourne Üniversitesi'nden Parlamento Evi'ne kadar yürüdü.

Avustralya'nın ardından ABD'deki işçiler de işverenlerden 1884'te çalışma saatlerinin azaltılması talebinde bulundu. ABD'de günlük çalışma süresinin 12 saatten 8 saate indirilmesi için başlatılan mücadele, 1886'da kitlesel grevlerle yaygınlaşıp küresel bir nitelik kazandı.

Milletlerarası İşçi Kardeşliği Teşkilatının 1889'daki Paris Kongresi'nde, yılın bir gününün dayanışma amacıyla işçilerin ortak bayramı ilan edilmesi kararlaştırıldı.

ABD'li sendikacıların önerisi üzerine o gün "1 Mayıs" olarak belirlendi. O tarihten itibaren 1 Mayıs, dünyanın dört bir yanında "Emek Bayramı", "İşçi Bayramı" ve "1 Mayıs Bayramı" gibi adlarla kutlanmaya başlandı.

İlk resmi kutlama 1923'te oldu

Osmanlı'da 1 Mayıs ilk kez 1911'de Selanik'teki tütün, pamuk ve liman işçilerince kutlandı. İstanbul'daki ilk kutlama ise 1912 yılında yapıldı.

Osmanlı'nın ardından, Cumhuriyet döneminde Sovyetler Birliği ile dostluk ilişkisi çerçevesinde 1 Mayıs 1922'de Ankara'da İşçi Bayramı olarak kutlandı. Resmi olarak kutlanması ise ilk kez 1 Mayıs 1923 yılında oldu.

Taksim Meydanı'nda 1977'de düzenlenen 1 Mayıs programında, DİSK Genel Başkanı Kemal Türkler'in konuşması sırasında meydandakilere ateş açılması sonucu 37 kişi yaşamını yitirirdi, yüzlerce kişi yaralandı.

Bu olay da gerekçe gösterilerek 12 Eylül askeri darbesinin ardından 1 Mayıs, bayram olmaktan çıkarıldı ve kutlanması yasaklandı.

Darbecilerin resmi tatil olmaktan çıkardığı 1 Mayıs, yıllar sonra 2009'da "Emek ve Dayanışma Günü" adıyla tekrar resmi tatil ilan edilerek, coşkuyla kutlanmaya başlandı.

TÜRK-İŞ Adana'da, HAK-İŞ Kahramanmaraş'ta olacak

Üzerine marşlar bestelenen, kitaplar yazılan, sinema filmleri çekilen 1 Mayıs, çalışanların sorun ve taleplerinin gündeme getirildiği en özel gün olma niteliği de taşıyor.

Son yıllarda tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de Kovid-19 salgını gölgesinde kutlanan 1 Mayıs, bu yıl sendikalarca farklı şehirlerde kitlesel olarak kutlanacak.

TÜRK-İŞ, deprem felaketine dikkati çekmek için Adana'da program düzenleyecek. Programın ana sloganları "Türkiye emekçilerin omuzlarında yeniden ayağa kalkacak" ve "Yaralar Beraber Sarılacak" olacak.

HAK-İŞ'in, 6 Şubat depremlerinin merkez üssü Kahramanmaraş'ta düzenleyeceği 1 Mayıs programında, çalışma hayatının sorun ve talepleri dile getirilecek.

DİSK ve KESK ise 1 Mayıs'ı birlikte kutlama geleneğini sürdürecek. İki konfederasyon, meslek örgütü ve sivil toplum kuruluşlarıyla 1 Mayıs'da İstanbul Maltepe Miting Alanı'nda olacak.

100 işçiden 14'ü sendikalı?

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının iş kollarındaki işçi ve sendikaların üye sayılarına ilişkin Ocak 2023 istatistiğine göre, Türkiye'de 16 milyon 163 bin 549 işçiden 2 milyon 330 bin 988'i sendika üyesi.

Bu rakamlara göre işçilerde sendikalaşma oranı yüzde 14,42 düzeyinde.

Türk Metal Sendikası, sahip olduğu 258 bin 928 üyeyle tüm işçi sendikaları arasında ilk sırada yer aldı.

Türk Metal'i 256 bin 625 üyeyle Hizmet-İş Sendikası, 199 bin 587 üyeyle Öz Sağlık-İş Sendikası takip etti.