Etiyopya'nın Yeni Başbakanı Abiy Ahmed, Yemin Ederek Görevine Başladı - Addis Ababa

Etiyopya'nın yeni Başbakanı Abiy Ahmed, ülkedeki etnik temelli ayrışmaların son bulması ve hukukun üstünlüğüne dayalı demokratik bir sistem kurulması için çalışacağı sözünü verdi.

Hailameriam Desalegn'ın geçen ay Başbakanlık görevinden istifa etmesi üzerine iktidar koalisyonu Etiyopya Halkları Devrimci Demokratik Cephesince (EPRDF) geçen hafta bu göreve getirilen Ahmed, Etiyopya Halkların Temsilcileri Meclisinde yemin ederek ülkenin yeni Başbakanı oldu.

Yemin töreni sonrası milletvekillerine seslenen Ahmed, hukukun üstünlüğünün sağlanması, etnik ve siyasi çatışmaların son bularak Etiyopyalı kimliğinin ön plana çıkarılması, Eritre'yle barış görüşmelerine başlanabileceği yönünde sinyaller vererek önemli mesajlar paylaştı.

Ahmed, konuşmasına, "istifa ederek çözümün bir parçası olan" eski Başbakan Hailemariam Desalegn'e teşekkür ederek başladı.

"Eritre'yle görüşmeye hazır"

"Etiyopyalılar sadece hukukun üstünlüğünü görmek değil adalet de istiyor." diyen Ahmed, hükümetin hukukun üstünlüğüne saygı göstermesi gerektiğini ve bunu uygulamasının bir görevi olduğunu belirtti.

Siyasi çoğulculuğun demokrasinin işlemesi için zorunluluk olduğunu ifade eden Ahmed, "Karşıt görüşlere sahip siyasi partilerle çalışmaya hazırız ve onlara eşit rekabet ortamı sağlamalıyız." diye konuştu.

Ahmed, tüm ülkede, gelecekte barış, adalet ve uzlaşının hakim olacağını dile getirerek "Etnik temelli bölünme ve düşmanlığı yok etmeliyiz." ifadesini kullandı.

Yolsuzluğun ve kayırmacılığın ülkeyi yiyip bitirdiğini söyleyen Ahmed, Afrika Boynuzu'nun istikrarı için Eritre hükümetiyle görüşmeye ve iki devlet arasındaki anlaşmazlıkları çözmeye de hazır olduklarını kaydetti.

Ahmed, Etiyopya'nın önceki dönemlerde demokratik bir sistem kurmak için çok fazla şans ele geçirdiğini ve bu fırsatları kaçırdığını belirterek "Bu fırsatı kaçıramayız." dedi.

Ülkedeki gösteri ve şiddet olaylarında hayatını kaybedenler için özür dileyen Ahmed, daha önceki hükümetlerde çeşitli sebeplerle ülkeden ayrılan göçmenlere de çağrı yaparak "Sizleri evinizde memnuniyetle karşılayacağız." diye konuştu.

Abiy Ahmed kimdir?

42 yaşındaki Ahmed, Oromiya'nın Jimma bölgesinde Müslüman bir baba ve Hristiyan bir anneden dünyaya geldi.

Gençlik yıllarında Oromo Halklarının Demokratik Örgütüne (OPDO) katılan Ahmed, uzun süre orduda çeşitli pozisyonlarda görev yaptı. Ruanda'daki Birleşmiş Milletler Barış Misyonunda görev alan Ahmed, 1998-2000 yılları arasında Eritre ve Etiyopya arasında yaşanan savaşta sahada istihbarat alanında çalıştı.

Ordu içerisinde yarbaylık rütbesine kadar yükselen Ahmed, Enformasyon Ağı Güvenlik Ajansının kuruculuğu ve yöneticiliğini yaptı, 2015'te Bilim ve Teknoloji Bakanı oldu. Kısa süre bu görevde kalan Ahmed, sonrasında Oromiya eyaletinde çeşitli pozisyonlarda görev aldı ve Oromiya Eyaleti Başkanı Lemma Megersa'nın yardımcılığını üstlendi.

Ahmed, eski Başbakan Hailameriam Desalegn'in geçen ay istifası sonrası sürpriz bir şekilde OPDO'nun başına getirildi ve koalisyondaki diğer üç partinin adayları arasında öne çıkarak en fazla konuşulan isim oldu.

Farklı eyaletlerden dört partinin oluşturduğu EPRDF; Tigray Halkı Kurtuluş Cephesi (TPLF), Amhara Ulusal Demokratik Hareketi (ANDM), Oromo Halklarının Demokratik Örgütü ve Güney Etiyopya Halkları Demokratik Hareketinden (SEPDM) meydana geliyor.

Muhalifler reform bekliyor

Son 27 yıllık EPRDF yönetiminde ilk kez Oromolu bir ismin Başbakan olması ülkedeki gergin siyasi atmosferin büyük ölçüde yumuşamasına neden oldu. Ahmed'in seçilmesiyle Oromiya ve Amhara eyaletlerindeki eylemler son bulurken, tüm muhalif gruplar şimdi ülkede daha geniş bir siyasi alanın açılması ve siyasi reformların yapılmasını bekliyor.

Ülkedeki etnik ve siyasi ayrışmanın son bulmasını isteyen muhalif grupların öncelikli taleplerinden biri ifade özgürlüğünün garanti altına alınması. Seçim sisteminin değişmesini ve olağanüstü halin kaldırılmasını da isteyen muhalifler, anayasal hakların tüm etnik gruplara eşit olarak uygulanmasını bekliyor.

Komünist Derg rejiminin 1991'de yıkılmasından bu yana etnik federalizmin uygulandığı ülkede etnik kimliklerin son yıllarda daha fazla ön plana çıkması birçok bölgede etnik çatışmaların yaşanmasına yol açtı. Oromiya ve Somali bölgeleri arasında yaşanan çatışmalarda sadece geçen yıl 700 binden fazla kişi evlerini terk etmek zorunda kaldı.

2015 yılında eylemlerin artması üzerine olağanüstü halin ilan edilmesiyle ise çok sayıda muhalif politikacı, aktivist ve gazeteci hapse atıldı. Hükümet, hem muhaliflerin hem de insan hakları kuruluşlarının ifade özgürlüğüne yönelik eleştirilerine kulak tıkarken yeni hükümetin bu alanda önemli adımlar atması bekleniyor.

Muhalif gruplar, hükümet ve ordunun, ülkenin sadece yüzde 6'sını oluşturan Tigray etnik grubu ve iktidar ortağı Tigray Halkı Kurtuluş Cephesince kontrol altında tutulduğunu ileri sürüyor.

Yaklaşık 100 milyon kişinin yaşadığı Etiyopya'da ülke nüfusunun yaklaşık yüzde 35'ini Oromolar oluştururken, Amharalar ise yüzde 27'lik bir kısmı teşkil ediyor.