Gazze'de Son 4 Yılın En Şiddetli Çatışmaları: İsrail ile Hamas Arasında Gerilim Neden Arttı?

Gazze'de İsrail ile Hamas arasında son 4 yılın en şiddetli çatışmaları yaşanıyor. İsrail hava saldırılarıyla Gazze'de Hamas'ı hedef alıyor, Hamas da roket saldırılarıyla karşılık veriyor.

Çatışmalar, İsrail özel kuvvetlerinin hafta sonu düzenlediği operasyonda biri Hamas yöneticisi 7 Filistinlinin hayatını kaybetmesinden sonra tırmandı.

Hamas, Gazze Şeridi'nde İsrail'e yönelik 370 roket attı, İsrail de 100 Hamas hedefini vurdu.

Türkiye Dışişleri Bakanlığı'ndan Salı günü yapılan açıklamada, "Gazze'de 11 Kasım 2018 tarihinden bu yana tırmanan gerilim sonucunda ortaya çıkan yeni şiddet dalgasından derin endişe duyuyoruz" denildi.

Gerilime dair merak edilenleri ajanslardan ve uluslararası basından derledik.

Çatışmalar nasıl çıktı?

Pazar gecesi gizli görevde olan bir grup İsrailli komando, sivil bir araçla Gazze Şeridi'nin 3 km içine girdi.

Operasyonda biri Hamas yöneticisi 7 Filistinli hayatını kaybetti.

Yapılan açıklamaya göre, öldürülen 37 yaşındaki Nur Baraka, Hamas'ın askeri El Kassam Tugayları'nın komutanıydı.

Yerel gazeteci Muthana el Naccar, aralarında kadın kılığına girenlerin de olduğu sivil görünümlü İsrailli komandoların araçlarını Baraka'nın evinin dışına park ettiklerini söyledi. Gazeteci, silahlı çatışma çıkması üzerine askerlerin İsrail topraklarına geri kaçışını kolaylaştırmak ve gizlemek için hava saldırıları çağrısında bulunduğunu ifade etti.

Çatışma, Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus yakınlarında Hamas ile İsrail komandoları arasında çıktı. Görgü tanıklarının anlattığına göre İsrail, bölgedeki tanklarla Gazze Şeridi'ne saldırdı. Çatışmada bir İsrailli yarbay hayatını kaybetti, bir İsrailli yetkili de yaralandı.

İsrail'in bu operasyonu, 2014 Temmuz'undaki Koruyucu Hat Operasyonu'ndan sonra Gazze'ye yönelik ilk saldırısı oldu.

İsrail, gizli operasyonun amacının ne olduğunu açıklamadı. İsrail medyası ise görevi "ters giden bir istihbarat operasyonu" olarak tanımladı.

İsrail ordusu, operasyonun "teröristleri öldürme veya kaçırma amacıyla değil, İsrail'in güvenliğini güçlendirme amacıyla yapıldığını" açıkladı.

Ordunun uzun menzilli operasyonlardan sorumlu olan eski komutanı Tal Russo da İsrail medyasına yaptığı açıklamalarda olayın "istihbarat operasyonu olduğunu ve her cephede hemen hemen her gece yaşandığını" söyledi.

Hamas Sözcüsü Fevzi Barhum ise Pazar günkü operasyon için "İsrail'in alçakça bir saldırısı" ifadesini kullandı.

Öldürülen Hamas komutanı Nur Baraka kimdir?

37 yaşındaki Nur (Nureddin) Baraka, Hamas'ın silahlı kanadı İzzeddin el Kassam Tugayları'nın üst düzey komutanları arasındaydı.

Baraka, tünellerin kazılmasından ve İsrail'e roket atışlarından sorumluydu.

Ayrıca Han Yunus bölgesindeki yerel tugaylar da Baraka'nın komutası altındaydı.

Baraka'nın daha önce yaşadığı evi 2009 yılında İsrail'in füze saldırısında yıkılmıştı. Hafta sonu İsrail özel kuvvetlerinin düzenlediği operasyonda, İsmail Ebu Şanab Camii yakınlarında öldürüldü.

Nereler hedef alındı?

İsrail'in Gazze'deki operasyonundan sonra Hamas roket saldırısıyla karşılık verdi.

Pazartesi öğleden sonradan itibaren Gazze'den 400'e yakın roket atıldığını duyuran İsrail'in savaş uçakları da Gazze'de 100'den fazla Hamas hedefini vurdu.

Gazze'deki sağlık çalışanları saldırılarda ikisi Hamas militanı en az 5 kişinin öldüğünü açıkladı.

İsrail'in sahil kenti Aşkelon'da da Gazze'den atılan bir roketin evine isabet etmesi sonucu 40 yaşında bir sivilin öldürüldüğü duyuruldu. Daha sonra ölen kişinin, İsrail'de yaşayan Batı Şerialı bir Filistinli olduğu iddia edildi anca bu iddia doğrulanamadı.

Roket atışlarında 20'ye yakın İsraillinin de yaralandığı belirtildi.

Gazze'den atılan bir tank savar füzesi de İsrail'e ait bir otobüsü vurdu, otobüste bulunan 19 yaşındaki bir asker ağır yaralandı.

İsrail de Hamas'ın Gazze'deki ana güvenlik ve istihbarat karargahını hedef aldı. İsrail savaş uçakları ayrıca Hamas'ın yayın organı El Aksa Televizyonu'nu da vurdu. Kanal çalışanları, saldırı ihtimali nedeniyle binayı önceden boşaltmıştı.

İsrail'in hava saldırılarında sivillerin ve Hamas militanlarının yoğun yaşadığı bölgeler de hedef alındı.

Gazze'deki örgütler, saldırıların devam etmesi halinde İsrail'i hedef almaya devam edeceklerini söyledi.

Nasıl tepkiler geldi?

İsrail Başbakanı Bünyamin Netanyahu, çatışmaların artması üzerine güvenlik kabinesini acilen topladı.

Birleşmiş Milletler (BM) Orta Doğu Temsilcisi Nickolay Mladenov tüm taraflara itidal çağrısında bulundu ve "Gazze'nin uçurumun kenarından dönmesi" için Mısır arabuluculuğunda çabaların sürdüğünü söyledi.

Mladenov attığı tweette, "Son 24 saatte gerilimin tırmanması SON DERECE tehlikeli" dedi.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres de tarafların bir an önce geri çekilmesi çağrısı yaptı.

ABD Uluslararası Müzakereler Özel Temsilcisi Jason Greenblatt, Twitter hesabından yaptığı açıklamada Hamas'ın saldırılarını kınadı, İsrail'e destek çıktı.

Greenblatt, "Bu saldırılara karşı kendisini savunan İsrail'in yanındayız. Bu şiddet olayları, Gazze halkına gerçekte hiçbir yardım sağlamaz" dedi.

İsrail-Hamas ilişkileri son operasyondan önce nasıldı?

Taraflar arasında gerilim, BM ve Mısır'ın arabuluculuğuyla nispeten hafiflemişti.

İsrail, Gazze'nin elektrik santraline dizel yakıt ikmaline izin vermiş, böylelikle Gazze'deki çok sayıda eve elektrik ulaştırılabilmişti.

İsrail ayrıca Katar'ın Hamas yönetimine 15 milyon dolar nakit yardımının da çantalarda Gazze'ye götürmesine onay vermişti.

Böylece geçen hafta Cuma günü Gazze'de Hamas hükümeti için çalışan binlerce Filistinli memur, Katar'ın gönderdiği nakit parayla aylardır ödenmeyen maaşlarını almışlardı.

Maaş ödemesiyle bölgedeki ağır ekonomik zorlukların hafifletilmesi ve gerilimin azaltılması amaçlanıyordu.

Ancak Mart ayından bu yana, çoğu protesto gösterilerinde İsrail keskin nişancılarının saldırılarının hedefi olan 200'den fazla Filistinli öldü.