GRAFİKLİ- İsrail ve BAE anlaşması Batı'yı memnun etti, Filistinlileri üzdü

İDRİS OKUDUCU/ CÜNEYT KARADAĞ - Avrupa ülkeleri, İsrail ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) arasında yapılan normalleşme anlaşmasına destek verirken Suudi Arabistan ve Arap Birliğinin anlaşma karşısında sessiz kalması dikkati çekti.

AB, Fransa, Almanya, İngiltere ve diğer Avrupa ülkelerinden anlaşmaya destek açıklamaları geldi.

AB Komisyonu Sözcüsü Nabila Massrali, İsrail ve BAE arasındaki anlaşmayı "memnuniyetle" karşıladıklarını ifade etti.

Normalleşmenin iki ülkenin yanı sıra bölgesel istikrara da katkı sağlayacağını savunan Massrali, İsrail ve BAE'nin AB'nin ortakları olduğunu kaydetti.

Massrali, AB'nin İsrail- Filistin sorununa ilişkin iki devletli çözümü desteklemeye devam ettiğini, taraflar arasında müzakerelerin tekrar başlaması için çalışma yürütmeye hazır olduğunu söyledi.

Arap ülkeleri arasında anlaşmadan duyduğu memnuniyeti ilk dile getiren Mısır oldu. Anlaşmayı Körfez ülkeleri arasında ilk tebrik eden de Suudi Arabistan'ın en önemli müttefiki olan Bahreyn'di. Bugün yaptığı açıklamayla Umman da anlaşmaya desteğini ilan etti.

Başta Türkiye olmak üzere Filistin, İran, Libya'dan anlaşmaya yönelik sert tepkiler geldi. Katar ve Kuveyt ise anlaşmaya ilişkin henüz açıklama yapmadı.

Türkiye Dışişleri Bakanlığı BAE'nin İsrail ile yaptığı normalleşme anlaşmasına ilişkin yayımladığı yazılı açıklamada "Zaten ölü doğan ve hiçbir geçerliliği olmayan ABD planı üzerinden gizli hesaplar yapmaya çalışan BAE, bu şekilde Filistin'in iradesini de yok saymaktadır." ifadesini kullandı.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da düzenlediği basın toplantısında, "(İsrail-BAE anlaşması) BAE, bölgenin istikrarsızlığı için çaba sarf ediyor. Kendi çıkarları için Filistin davasına ihanet ediyor." dedi.

Almanya

Alman hükümeti, İsrail ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) arasındaki ilişkilerin normalleşmesini öngören anlaşmadan dolayı İsrail'i tebrik etti.

Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, İsrail ile BAE arasındaki ilişkilerin normalleşmesinin bölgedeki barışa önemli bir katkı sunacağını savundu.

Maas, İsrail Dışişleri Bakanı Gabi Ashkenazi'yle telefon görüşmesi yaptığını ve bu tarihi adımdan dolayı tebrik ettiğini aktardı.

İsrail hükümetinin ilhak planlarını askıya almasının iyi bir gelişme olduğunu söyleyen Maas, "Bu anlaşmanın bölgedeki olumlu gelişmelerin başlangıç noktası olmasını ve Orta Doğu barış sürecine yeni bir ivme kazandırmasını umuyoruz."diye konuştu.

Maas, Orta Doğu'da müzakere edilen iki devletli çözümün kalıcı barış getireceğine ilişkin tutumu devam ettirdiklerini aktardı.

Avrupa'daki ve bölgedeki partnerlerle son haftalarda ilhak konusunu görüştüklerini ve doğrudan müzakerelerin yeniden başlaması için çaba sarf ettiklerini belirten Maas, böyle bir süreci etkili bir şekilde desteklemeye hazır olduklarını kaydetti.

Yunanistan Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, "İsrail ve BAE hükümetlerini, aralarındaki ilişkileri iyileştirmeye yönelik yaptıkları tarihi anlaşma için sımsıcak duygularla tebrik ediyoruz." ifadesi kullanıldı.

Anlaşmanın, "diplomasi için bir zafer ve bölgenin istikrar ve güvenliğinin güçlendirilmesi açısından da önemli bir adım" olarak nitelendirildiği açıklamada, şu ifadeler yer aldı:

"Bu büyük adımın aynı zamanda, Orta Doğu halkları arasında diyalog ve karşılıklı anlayışın yerleşmesi açısından temel taşı oluşturmasını dileriz."

İngiltere

İngiltere Başbakanı Boris Johnson, İsrail ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) anlaşmasına ilişkin Twitter'dan paylaşımda bulundu.

Anlaşmanın iki ülke arasındaki normalleşme süreci için önemli bir adım olduğunu belirten Johnson, " Batı Şeria'da ilhakın durdurulması benim büyük umudumdu. Bu anlaşma ile durdurulmuş oldu. Bugün bu planın askıya alınması Orta Doğu'da barış için önemli bir adımdır." iddiasında bulundu.

İngiltere Dışişleri Bakanı Dominic Raab ise İsrail ve BAE anlaşmasının barış için önemli bir destek olduğuna işaret ederek, "İlhakın askıya alınmasına ve Birleşik Kralığın iki büyük dostu arasındaki normalleşmeye hoşgeldiniz. Filistinliler ve İsrail taraflarının görüşme zamanı, barışa giden tek yol bu." dedi.

Fransa

Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian ise yaptığı yazılı açıklamada, "Fransa, bölgedeki iki önemli ortağı olan İsrail ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) arasındaki ilişkilerin normalleştiğine yönelik açıklamayı memnuniyetle karşılamaktadır." ifadesini kullandı.

İsrail'in Filistin topraklarını ilhak planını askıya almasının olumlu gelişme olduğunu vurgulayan Le Drian, bu kararın kalıcı hale gelmesi gerektiğini belirtti.

Le Drian, anlaşmanın İsrail ve Filistin arasındaki müzakerelerin tekrar başlamasını sağlaması gerektiğini kaydetti.

İtalya Dışişleri Bakanlığı da bu anlaşmayı olumlu karşıladıklarını ve Orta Doğu'daki barış için önemli bir adım olmasının umulduğunu açıkladı.

Bulgaristan

Bulgaristan Dışişleri Bakanlığının internet sitesinde yayımlanan resmi açıklamada ise İsrail-BAE anlaşmasının "Orta Doğu tarihinde yeni sayfa açacak tarihi bir ilerleme" olduğu ileri sürüldü.

Kosova ve Arnavutluk

Kosova Başbakanı Avdullah Hoti yaptığı açıklamada, ülkesinin İsrail ve BAE arasındaki ilişkilerin bütünüyle normalleştirilmesi anlaşmasını, daha sakin ve daha müreffeh bir Orta Doğu'ya doğru tarihi bir adım olarak nitelendirdiğini vurguladı.

Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Twitter hesabından yaptığı bir paylaşımda, varılan anlaşmayı "ilham verici" olarak yorumladı.

Suudi Arabistan ve Arap Birliğinden anlaşmaya ilişkin bir açıklama gelmedi

Körfez ülkeleri arasında BAE'nin önemli müttefiklerinden olan Suudi Arabistan, İsrail ile varılan anlaşmada sessizliğini koruyup herhangi bir tepki göstermedi.

Suudi Arabistan gibi Arap Birliğinden de anlaşmaya yönelik herhangi bir sert tepki veya kınama gelmedi.

Filistin tarafı ise Arap Birliğinin BAE-İsrail anlaşmasındaki sessizliğine tepki gösterdi.

Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) Yürütme Konseyi Genel Sekreteri Saib Ureykat, dün yaptığı açıklamada Ahmed Ebu Gayt'ın, BAE ile İsrail arasında imzalanan normalleşme anlaşmasını kınayan açıklama yapmadığı takdirde istifa etmesi gerektiğini belirtmişti.

Mısır

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, BAE ve İsrail arasındaki anlaşmadan duyduğu memnuniyeti Twitter hesabından yaptığı paylaşımla ortaya koydu.

Sisi, "bölgesel istikrar ve kalkınmayı" sağlayacağını savunduğu gelişmeden son derece memnun olduğunu belirtti.

BAE'nin resmi ajansı WAM'daki habere göre Sisi, Abu Dabi Veliaht Prensi Muhammed bin Zayid Al Nahyan'ı telefonla arayarak anlaşma dolayısıyla kendisini tebrik etti.

Mısır, 1979'da İsrail ile normalleşme sürecine girip, diplomatik ilişkiler kuran ilk Arap ülkesiydi.

Bahreyn

Körfez ülkeleri arasında anlaşmaya yönelik bir destek açıklaması da Bahreyn'den geldi.

Bahreyn'in resmi ajansı BNA'da yayımlanan haberde, İsrail ve BAE arasındaki anlaşma "tarihi" olarak nitelendirilerek, bunun "bölgenin istikrarını" güçlendireceği ileri sürüldü.

Haberde, ABD'nin anlaşmanın teminatı olmasına yönelik sarf ettiği çabalarından da övgüyle söz edildi.

İsrail Kamu Yayın Kuruluşunun (KAN) ismini vermek istemeyen İsrailli bir yetkiliye dayandırdığı haberde, BAE ardından İsrail'le normalleşme anlaşması imzalaması beklenen ülkenin Bahreyn olduğu belirtildi.

Umman

Umman, İsrail ve BAE arasında yapılan normalleşme anlaşmasına destek verdi.

Dışişleri Bakanlığının, Umman resmi ajansı ONA'da yayımlanan yazılı açıklamasında, "Sultanlık, ABD-İsrail ve BAE'nin arasındaki tarihi ortak bildiri çerçevesinde, İsrail ile ilişkileri konusundaki BAE'nin kararını destekliyor." ifadelerine yer verildi.

Filistin

Filistin Halk Kurtuluş Cephesi (FHKC), BAE ile İsrail'in normalleşme anlaşmasını Filistin halkının sırtına saplanmış bir hançer olarak nitelendirdi.

Filistin yönetiminden yapılan yazılı açıklamada, BAE'nin, "işgal devleti" İsrail'in işgal altındaki Batı Şeria'nın bazı kısımlarının ilhakını geçici olarak askıya alması karşılığında ve Mescid-i Aksa'yı Yahudileştirme planları gölgesinde bu anlaşmaya vardığına vurgu yapıldı.

Hamas, Fetih ve İslami Cihad Hareketi, BAE ile İsrail'in normalleşme anlaşmasına tepki gösterdi.

İran

İran Meclis Başkanı Muhammed Bakır Kalibaf'ın Uluslararası İlişkilerden Sorumlu Özel Yardımcısı Hüseyin Emir Abdullahiyan, İsrail ile ilişkileri normalleştiren BAE'yi Filistin ve Kudüs davasına sırtını dönmekle suçladı.

Abdullahiyan, şöyle devam etti:

"BAE'nin, sahte ve suçlu İsrail rejimiyle ilişkileri normalleştirme adına yeni yaklaşımı, barış ve güvenliği sağlamaz yalnızca siyonistlerin suçlarının devam etmesine hizmet eder. BAE yönetimi, Filistin ve Kudüs davasına sırtını dönmüştür ve bu tutumunun hiçbir gerekçesi yoktur. BAE, bu stratejik hata ile siyonizm ateşine yakalanacaktır."

Libya

Libya Başkanlık Konseyi Üyesi Muhammed Amari Zayid, Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) İsrail ile ilişkileri normalleştirme konusunda anlaşmaya varmasını "şaşırtmayan bir ihanet" olarak değerlendirdi.

Zayid, Al Jazeera televizyonuna yaptığı açıklamada, BAE-İsrail anlaşması için "BAE devletçiğinin şaşırtmayan bir ihanetidir. Libya, Suriye ve Yemen'de sürdürdüğü yıkıcı rol ile Katar, Filistin ve bölgenin özgür halklarına ambargo uygulamasının doğal bir sonucudur." ifadelerini kullandı.