Çin Halk Cumhuriyeti'nin, BM'de Çin'in meşru temsilcisi oluşunun 50. yıl dönümü anıldı

Çin Halk Cumhuriyeti'nin (ÇHC), Birleşmiş Milletler'de (BM) Çin'in tek meşru temsilcisi kabul edilişinin 50. yıl dönümü başkent Pekin'de anıldı.

Devlet Başkanı Şi Jinping, yıl dönümü vesilesiyle düzenlenen konferansta yaptığı konuşmada, ÇHC'ye BM'de hakkı olan koltuğun geri verilişinin, Çin ve dünya açısından tarihi bir dönüm noktası olduğunu vurguladı.

ÇHC'nin BM'ye dönüşünün, dünya nüfusunun dörtte birine ulaşan Çin halkının uluslararası sahneye dönüşü anlamına geldiğini vurgulayan Şi, "Çin halkı bu 50 yıl boyunca dünyanın farklı coğrafyalarındaki insanlarla dayanışma ve iş birliği içinde oldu ve uluslararası eşitlik ve adalet anlayışıyla dünya barışına ve kalkınmaya katkı sağladı." diye konuştu.

Şi, Çin'in BM Güvenlik Konseyi'nin daimi üyesi olarak sorumluluğunu yerine getirdiğini, BM Şartı'nın amaç ve ilkelerine sadık kaldığını ve BM'nin uluslararası ilişkilerdeki merkezi rolünü koruduğunu belirterek, "Çin halkı bu 50 yılda BM otoritesini ve yaptırım gücünü savundu, çok taraflılık anlayışıyla hareket ederek Birleşmiş Milletler ile iş birliğini sürekli olarak derinleştirdi." değerlendirmesinde bulundu.

Çin'de İkinci Dünya Savaşı'nın ardından çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949'da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine, Çan Kayşek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan'a yerleşip 1912'de kurulan "Çin Cumhuriyeti" iktidarının adada devam ettiğini ileri sürerek, bağımsızlık ilan etmişti.

Bu girişim Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971'e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu'nda Çin'i temsil etmişti.

Çin Cumhuriyeti, Kuzey Atlantik Paktı (NATO) ülkelerinin büyük bölümü tarafından Çin'in meşru temsilcisi olarak kabul edilmeyi sürdürürdü. Öte yandan Varşova Paktı ülkeleri, bağlantısız ülkeler ve İngiltere ile Hollanda başta olmak üzere bazı Batılı ülkeler, Çin anakarasını kontrol eden Halk Cumhuriyeti'ni Çin'in meşru temsilcisi olarak tanımayı seçti.

"İki Çin" olarak adlandırılan bu dönem, sonraki yıllarda çok sayıda ülkenin diplomatik ilişki tercihini Çin Cumhuriyeti'nden Çin Halk Cumhuriyeti'ne çevirmesi ve 1971'de BM Genel Kurulu'nda yapılan oylamada Pekin hükümetinin Çin'in tek meşru temsilcisi kabul edilmesiyle sona erdi.

ÇHC ve onu muhatap kabul eden ülkeler, "tek Çin" politikasını benimserken, Tayvan'ın ve Çin Cumhuriyeti'nin, BM ve diğer uluslararası örgütlerdeki konumunu belirsiz hale getirdi.

Pekin yönetimi, "Tek Çin" ilkesini benimseyerek Tayvan'ın kendi topraklarının parçası olduğunu savunuyor. Çin, boğaz ve çevresindeki askeri varlığının yanı sıra Tayvan'ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilişkiler kurmasına, BM'de ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.