Haftanın tarihine bakış

Fikirleriyle insanlığa ışık tutan Mevlana Celaleddin-i Rumi, 17 Aralık 1273'te hayatını kaybetti. Mevlana, ölüm gününü "düğün gecesi" anlamına gelen "Şebiarus" diye tanımlamıştı.

Mevlana Celaleddin-i Rumi, 30 Eylül 1207'de Horasan'ın Belh şehrinde doğdu.

Karaman'a 1222'de gelen Mevlana, yaşamını "Hamdım, piştim, yandım" sözleriyle özetledi. Tasavvuf dünyasında şiirleri ve düşünceleriyle çığır açan Mevlana, insanlığa şöyle seslendi:

"Gel, gel, ne olursan ol yine gel/ İster kafir, ister mecusi/ İster puta tapan ol yine gel/ Bizim dergahımız, ümitsizlik dergahı değildir/ Yüz kere tövbeni bozmuş olsan da yine gel."

Mevlana, ölüm gününü yeniden doğuş olarak kabul etti. Allah'a kavuşacağı için ölüm gününü "düğün gecesi" anlamına gelen "Şebiarus" diye tanımlayan Mevlana, 17 Aralık 1273'te vefat etti.

Mevlana, ölüm yıl dönümlerinde "vuslat" törenleriyle anılıyor.

Belli başlı öteki olaylar

16 Aralık

1474- Türk astronom ve matematikçi Ali Kuşçu, İstanbul'da öldü.

1724- Türkiye'de ilk kitap (Vankulu Lügati) basıldı.

1770- Alman besteci Ludwig Von Beethoven doğdu.

1918- Giresun'da "Işık" adlı milli gazete çıkmaya başladı.

1920- Çin'in kuzeybatısındaki Ganzu eyaletinde, 8,6 büyüklüğündeki depremde 100 bin kişi öldü.

1925- Milletler Cemiyeti Konseyi, daha önce saptanan "Brüksel Hattı"nı, Türkiye- Irak sürekli sınırı olarak kabul etti. Bu karar uyarınca Musul, Irak'ta kaldı.

1932- Samsun- Sivas demiryolu hattı işletmeye açıldı.

1949- Ahmet Sukarno, Endonezya'nın ilk cumhurbaşkanı oldu.

1956- Basın Yayın Genel Müdürlüğü Cumhurbaşkanlığı Katipliği yapan, mizah yazarı, romancı, gazeteci Ercüment Ekrem Talu, 68 yaşında İstanbul'da öldü.

1969- İstanbul Boğaz Köprüsü 303 milyar liraya ihale edildi.

1996- Kerkük Yumurtalık Boru Hattı yeniden açıldı.

1998- IV. Ulusal Yayın Kongresi, Ankara'da çalışmalarına başladı.

2010- "Pembe Panter" ve "102" gibi filmlere imza atan yönetmen Blake Edwards, 88 yaşında öldü.

2013- Ankara'nın Gölbaşı ilçesinde görev uçuşu gerçekleştiren askeri helikopterin, yüksek gerilim hattı tellerine takılarak düşmesi sonucu Kara Pilot Binbaşı Ahmet Duman, Kara Pilot Üsteğmen Emre Acar, Teknisyen Kıdemli Başçavuş Erdinç Salkım ve Teknisyen Başçavuş Hüseyin Uluçeşme şehit oldu.

2014- Pakistan'ın Peşaver kentinde Pakistan Talibanı mensupları, bir okula baskın düzenleyerek öğrenci ve öğretmenlerden oluşan 148 kişiyi katletti, 142 kişi yaralandı.

2016- İstanbul Atatürk Havalimanı'ndan yurt dışına çıkmak isterken yakalanan, terör örgütü KCK'nin sözde Türkiye sorumlusu olduğu belirtilen Sara Aktaş tutuklandı.

17 Aralık

1273- Mevlana Celaleddin-i Rumi vefat etti.

1399- Avrupa'ya Moğol istilası başladı.

1777- Fransa, Amerika'nın bağımsızlığını kabul etti.

1830- Güney Amerikalı direnişçi Simon Bolivar öldü.

1903- Wright kardeşler ilk uçuşu gerçekleştirdi.

1908- İttihat ve Terakki Cemiyeti, II. Meşrutiyet'in ilanından sonra İttihat ve Terakki Fırkası adını aldı.

1918- Fransız askerleri denizden Mersin'e çıkarma yapmaya başladı. Mersin, Tarsus, Adana, Ceyhan, Misis ve Toprakkale işgal edildi.

1926- Uşak Şeker Fabrikası açıldı.

1930- Serbest Cumhuriyet Fırkası kendisini feshetti.

1934- Kasım 1934 tarihli kanun ile "Kemal" öz adlı Türkiye Cumhurbaşkanı'na verilen "Atatürk" soyadının veya bunun başına ve sonuna söz konarak yapılan adların hiçbir kimse tarafından öz ve soyadı olarak alınamayacağına dair kanun, TBMM'de kabul edildi.

1981- Kızıl Tugaylar terör örgütü, İtalya'daki en yüksek rütbeli NATO askeri General James Dozier'i kaçırdı.

1997- İsmail Alptekin başkanlığında Fazilet Partisi kuruldu.

2004- AB, Türkiye ile 3 Ekim 2005'te müzakerelere başlama kararı aldı.

2004- Irak'ın Musul kenti yakınlarında uğradıkları silahlı saldırı sonucu 5 Türk güvenlik görevlisi şehit oldu.

2009- Tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, yönetmen Ali Taygun vefat etti.

2010- Avro bölgesinde ekonomik kriz: IMF, İrlanda için 22,5 milyar avroluk kredi paketini onayladı.

2016- Kayseri Komando Tugay Komutanlığından izne çıkan er ve erbaşları taşıyan özel halk otobüsüne yönelik bombalı araç saldırısında 14 asker şehit oldu, 48'i asker 56 kişi yaralandı.

2016- Dalış rekortmeni milli sporcu Derya Can, değişken ağırlıklı paletli dalış kategorisinde 111 metreye dalarak dünya rekoru kırdı.

2017- İsrail polisi eşliğindeki 104 fanatik Yahudi, Mescid-i Aksa'ya baskın düzenledi.

18 Aralık

1111- İslam düşünürü İmam Gazali öldü.

1482- Gedik Ahmet Paşa, II. Bayezid tarafından idam ettirildi.

1865- Amerika Birleşik Devletleri köleliği kaldırdı.

1923- Yunan Kralı Konstantin, oğlu II. George lehine tahtından feragat ettiğini açıklayarak, ülkesini terk etti.

1929- Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti kuruldu.

1956- Japonya, Birleşmiş Milletlere kabul edildi.

1957- "Kwai Köprüsü (The Bridge on the River Kwai)" filminin ilk gösterimi New York'ta yapıldı.

1969- Yavuz zırhlısı sökülmek üzere Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumuna satıldı.

1969- İngiltere Parlamentosu cinayet suçlarında ölüm cezasını kaldırdı.

1970- 41'ler Demokratik Parti'yi kurduklarını açıkladı. Kurucular arasında Ferruh Bozbeyli, Saadettin Bilgiç, Talat Asal, Neriman Ağaoğlu, Nilüfer Gürsoy, Mutlu ve Yüksel Menderes de yer aldı.

1975- Gölcük Tersanesi'nde ilk Türk denizaltısının yapımına başlandı.

1980- Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) İstanbul davası başladı. Davanın 1477 sanığı vardı.

1983- Erdal İnönü, SODEP Genel Başkanı oldu.

1988- Toplum bilimci Prof. Dr. Niyazi Berkes, 80 yaşında öldü.

1996- Peru'da Tupac Amaru gerillaları başkent Lima'daki Japon Büyükelçiliğini bastı. Gerillalar 500 kişiyi rehin aldı.

2002- Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Necip Hablemitoğlu, evinin önünde suikaste kurban gitti.

2011- Kuzey Kore lideri Kim Jong İl, hayatını kaybetti.

2012- Türkiye'nin yüksek çözünürlüklü yerli keşif uydusu Göktürk-2, Çin'deki Jiuguan Fırlatma Üssü'nden Türkiye saati ile 18.13'te uzaya fırlatıldı.

2015- Libya'daki krizin sona erdirilmesi için "Libya Siyasi Antlaşması" imzalandı.

2016- Trabzonspor'un maçlarını oynayacağı Şenol Güneş Spor Kompleksi'nin açılışı yapıldı.

2017- Türkiye'nin girişimleriyle hazırlanan ve ABD Başkanı Donald Trump'ın Kudüs kararını eleştiren karar tasarısı, Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda 9'a karşı 128 oyla kabul edildi.

19 Aralık

1805- Napolyon Bonapart komutasındaki Fransız ordusu Varşova'ya girdi.

1918- Bahçe, İslahiye, Hassa, Mamure, Osmaniye (Cebelibereket) işgal edildi.

1941- II. Dünya Savaşı'nda, İstanbul'da ekmek karneye bağlandı.

1948- İzmir Şehir Tiyatrosu ve Sergi Sarayı yandı.

1950- Dwight D. Eisenhower, Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı (NATO) Kuvvetleri Komutanlığına atandı.

1965- de Gualle, Fransa Cumhurbaşkanlığına yeniden seçildi.

1966- Yazar, film yapımcısı İhsan İpekçi, 67 yaşında öldü.

1968- Piyanist İdil Biret, Paris'te dünyanın ünlü beş virtüözüyle konser verdi.

1969- Amerikan 6. Filosu, İzmir'e geldi. Filonun gelişi protesto edildi ve Amerikalı denizciler tartaklandı.

1972- Vatan gazetesinin sahibi Gazeteci Ahmet Emin Yalman 84, yaşında İstanbul'da öldü.

1984- Çin ve ABD, Hong Kong'un 1997'de Çin'e devredilmesi konusunda anlaştı.

1987- Uluslararası Cumhuriyet Halter Turnuvası'nda Naim Süleymanoğlu ilk kez milli mayoyu giydi ve kendisine ait dünya rekorlarını yeniledi.

1992- Somali'de Umut Operasyonu başlatıldı, Türk Birliği de harekata katıldı.

2000- Ölüm orucu ve açlık grevlerinin devam ettiği 20 cezaevine müdahale edildi.

2001- Kabil'e en az 3 bin kişiden oluşacak uluslararası güç konuşlandırılması için BM Güvenlik Konseyi onay verdi.

2006- "Tom ve Jerry", "Ayı Yogi", "Çakmaktaş Ailesi" gibi sevilen çizgi filmlerin ve ünlü çizgi karakterlerinin yaratıcılarından Joseph Barbera 95 yaşında öldü.

2009- Türk sinemasının usta yönetmenlerinden Zeki Ökten vefat etti.

2012- Yüce Divan tarihinde ilk kez bir yüksek yargı mensubunun yargılandığı davada karar açıklandı. Rüşvet aldığı iddia edilen eski Yargıtay 6. Hukuk Dairesi Başkanı Hasan Erdoğan ile rüşvet vermekle suçlanan İTO Başkanı Murat Yalçıntaş dahil 15 kişi beraat etti.

2013- 28 Şubat Davası'nda Ankara 13. Ağır Ceza Mahkemesi, emekli Orgeneral Çevik Bir, emekli Tümgeneral Erol Özkasnak, emekli Orgeneral Çetin Doğan, Emekli Tümgeneral Kenan Deniz ve emekli Tuğgeneral İdris Koralp'in adli kontrol şartıyla tahliyelerine karar verdi.

2016- Rusya'nın Ankara Büyükelçisi Andrey Karlov, polis memuru Mevlüt Mert Altıntaş tarafından silahla vurularak öldürüldü.

2016- Gezi Parkı odaklı olaylar sırasında Ethem Sarısülük'ün ölümüne ilişkin yargılanan polis memuru Ahmet Şahbaz'a 1 yıl 4 ay 20 gün hapis cezası verildi; mahkeme cezayı adli para cezasına çevirdi.

2016- Bilim insanları Dünya'dan 300 ışık yılı uzaklıkta, Güneş'e çok benzeyen ve çevresindeki gezegenleri "yiyen" bir yıldız keşfetti.

2017- Yemen topraklarından Riyad'a atılan balistik füze Suudi Arabistan'ın hava savunma sistemleri tarafından imha edildi.

2018- BM Genel Kurulu, göç konusunu küresel boyutta ele alan, iş birliğini teşvik eden ve insan kaçakçılığıyla mücadeleyi amaçlayan Küresel Göç Mutabakatı'nı onayladı.

2018- 2018 yılı Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülleri, tarih ve sosyal bilimler alanında Prof. Dr. Mehmet İpşirli'ye, sinema alanında Türker İnanoğlu'na, müzik alanında Erol Sayan'a, sanat ve fotoğraf alanında İzzet Keribar'a, vefa ödülü ise Mehmet Akif Ersoy adına torunu Selma Ersoy Argon'a takdim edildi.

20 Aralık

1683- II. Viyana Kuşatması'nın başarısızlıkla sonuçlanması üzerine Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa boğularak idam edildi.

1924- "Kırkkilise"nin adı "Kırklareli" olarak değiştirildi.

1938- İlk elektronik televizyon sisteminin patenti alındı.

1942- Erbaa Niksar'da 7,0 büyüklüğündeki depremde 3 bin kişi öldü.

1955- 1954 seçimlerinden sonra DP'den ayrılan bazı milletvekilleri "Hürriyet Partisi"ni kurdu.

1964- İstanbul Ali Sami Yen Stadı'nın açılışı faciaya sahne oldu. Türkiye- Bulgaristan maçı öncesinde izdiham sonucu açık tribünlerden birinin demir parmaklıkları parçalandı, 83 kişi yaralandı.

1968- ABD'li yazar John Steinbeck öldü.

1970- İstanbul'da kapıcılar yürüyüş yaptı.

1993- Tiyatro ve Sinema Sanatçısı Hulusi Kentmen, 81 yaşında öldü.

2006- Türkmenistan Devlet Başkanı Saparmurat Niyazov Türkmenbaşı, 66 yaşında kalp krizinden öldü.

2007- Tiyatro sanatçısı Savaş Dinçel, 65 yaşında vefat etti.

2012- Türk Halk Müziği sanatçısı Kamil Sönmez, İstanbul'da beyin kanaması nedeniyle bir süredir tedavi gördüğü hastanede 65 yaşında hayatını kaybetti.

2016- Asya ile Avrupa'yı deniz tabanının altından karayoluyla birbirine bağlayan Avrasya Tüneli, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın katılımıyla açıldı.

2016- Rusya Devlet Başkanı Sergey Lavrov, Türkiye, Rusya ve İran'ın Suriye'deki krize çözüm bulmak için yapılacakların belirlendiği ortak bir bildiriyi kabul ettiklerini açıkladı.

2017- Fetullahçı Terör Örgütü/Paralel Devlet Yapılanması'nın 15 Temmuz'daki darbe girişimi sırasında, AK Parti İstanbul İl Başkanlığının işgal girişimine katıldığı iddia edilen 15 sanığın yargılandığı davada, "anayasayı ihlal" suçundan 4 sanık ağırlaştırılmış müebbet, 11 sanık da müebbet hapis cezasına çarptırıldı.

21 Aralık

1603- Padişah III. Mehmet öldü.

1840- Vatan şairi Namık Kemal dünyaya geldi.

1879- Sovyetler Birliği lideri Stalin doğdu.

1918- Padişah Sultan Vahdettin, Meclisi Mebusanı feshetti.

1925- Sovyet sinema yönetmeni Sergey Ayzenştayn'ın "Potemkin Zırhlısı" adlı filmi gösterime girdi.

1930- Anadolu Ajansının 1 Mart 1925'te şirketleşmesinden sonra ilk genel müdürü olan Alaeddin Bey, 42 yaşında öldü.

1937- İlk uzun, sesli ve renkli çizgi film olan Walt Disney'in yapımcılığındaki "Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler"in galası yapıldı.

1943- Eski adalet bakanlarından, hukuk ve devrim tarihi profesörlerinden Dr. Mahmut Esat Bozkurt öldü.

1948- Serbest İrlanda bağımsızlığını ilan etti.

1958- de Gaulle, Fransa'da 5. Cumhuriyet'in başkanı seçildi.

1961- Londra'dan Tel Aviv'e giden İngiliz hava yolları British Airways'a ait yolcu uçağı, Esenboğa Havaalanı'ndan ayrılışından bir dakika sonra düştü, 26 kişi öldü, 8 kişi yaralandı.

1971- TL'nin değeri belirlendi, 1 dolar 14 lira oldu.

1972- Doğu Berlin'de iki Almanya arasında "Temel Anlaşma" imzalandı.

1979- Sovyetler Birliği, Afganistan'ı işgal etti.

1988- Pan-Am Hava Yollarına ait Boeing 747 tipi yolcu uçağı, Londra-New York seferini yaparken, İskoçya'nın Lockerbie kasabası üzerinde infilak etti, 275 kişi öldü.

1989- ABD, Panama'yı işgal etti.

1991- DİSK Genel Başkanı Abdullah Baştürk, 62 yaşında öldü.

1991- Rusya, Beyaz Rusya, Ukrayna, Kazakistan, Moldova, Azerbaycan, Ermenistan, Özbekistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Kırgızistan liderleri, bir araya gelerek Sovyetler Birliği'ne son verdi.

2000- 23 Nisan 1999'a kadar işlenen suçlardan dolayı şartla salıvermeye, dava ve cezaların ertelenmesine olanak tanıyan yasa TBMM'de kabul edildi.

2010- Fenerbahçe Acıbadem bayan voleybol takımı, finalde Brezilya'nın Sollys Osasco takımını 3-0 yenerek Kulüplerarası Dünya Şampiyonu oldu.

2011- TBMM yerleşkesindeki Muhafız ve Tören Taburu, törenle Meclis'e veda etti.

2016- Suriye'nin kuzeyindeki terör hedeflerine yönelik süren Fırat Kalkanı Harekatı'nda TSK personelinden 16'sı şehit oldu, 33'ü yaralandı; 138 terörist etkisiz hale getirildi.

2016- Cumhurbaşkanı Erdoğan, Suriye'nin Halep kentindeki katliamı dünyaya sosyal medya üzerinden duyuran 7 yaşındaki Bana Alabed ve ailesini kabul etti.

2017- Birinci Dünya Savaşı'nda 35 kişilik mürettebatıyla kaybolan Avustralya'nın ilk denizaltısı HMAS AE-1'in enkazı 103 yıl sonra Papua Yeni Gine açıklarında bulundu.

22 Aralık

1453- İstanbul Üniversitesi (Darülfünun) kuruldu. Darülfünun, 1933'te üniversiteye dönüştürüldü.

1574- Padişah III. Murat tahta çıktı.

1829- İlk yolcu taşıyan demiryolu hattı "Baltimore- Ohio Demiryolu" açıldı.

1895- Halka açık ilk sinema gösterimi, Paris'te, Rennes Sokağı'nda yapıldı. 28 Aralık'tan itibaren de Capucines Bulvarı'ndaki Grand Cafe'nin bodrum katında düzenli gösterimler başladı. Sinemaya adını verenler, kaydında ve gösteriminde kullanılan makineyi icat edip ilk filmleri çekenler, Lyon'lu Lumiere kardeşlerdi.

1914- Harbiye Nazırı ve Erkanı Harbiye Umumiye Reisi Enver Paşa'nın, Rus işgali altındaki toprakları kurtarmak ve Rusya içlerine ilerlemek amacıyla planladığı "Sarıkamış Harekatı" başladı. Harekat on binlerce askerin şehit olmasıyla sonuçlandı.

1932- Hindistan'daki İngiliz yönetimi, 28 bin mahkumu serbest bıraktı. Mahkumlar arasında Mahatma Gandhi de vardı.

1938- Bilim adamı Otto Hahn tarafından ilk atom çekirdeği patlatıldı.

1962- Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu kuruldu.

1978- Kahramanmaraş olayları başladı. 26 Aralık'a kadar süren olaylarda 111 kişi öldü, 176 kişi yaralandı.

1979- Paris'teki Türk Turizm ve Tanıtma Bürosu Müdürü Yılmaz Çolpan, uğradığı silahlı saldırıda öldürüldü. Suikastı Ermeni terör örgütü ASALA üstlendi.

1989- Oyun yazarı Samuel Beckett, Paris'te öldü.

1992- Futbolcu Tanju Çolak, yurda kaçak Mercedes marka otomobil sokmaktan yargılandığı davada 9 yıl hapse mahkum edildi.

1999- Hükümet Egebank, Yaşarbank, Yurtbank, Sümerbank ve Esbank'a el koydu.

2002- Afganistan'da Hamid Karzai'nin başkanlığında kurulan geçici yönetim görevine başladı.

2004- Türkiye'nin ilk kadın pilotlarından Nezihe Viranyalı, 79 yaşında vefat etti.

2011- Fransa Ulusal Meclisi, 1915 olaylarıyla ilgili Ermeni iddialarının reddinin suç sayılmasını öngören yasa teklifini kabul etti.

2012- NATO, Almanya'nın Kahramanmaraş'a; Hollanda'nın Adana'ya; ABD'nin Gaziantep'e patriot füzesi yerleştirileceğini duyurdu.

2016- Milli Savunma Bakanı Fikri Işık, 120 gündür devam eden Fırat Kalkanı Harekatı kapsamında DEAŞ mensubu bin 5 teröristin etkisiz hale getirildiğini açıkladı.

2016- "Terör örgütlerinin açıklamalarını basmak ve yayımlamak" suçundan dava açılan Can Dündar hakkında savunmasının alınması amacıyla yakalama kararı çıkarıldı.

2016- CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun FETÖ soruşturması kapsamında gözaltına alınan eski başdanışmanlarından Doç. Dr. Fatih Gürsul, "silahlı terör örgütüne üye olmak" suçundan tutuklandı.

2017- Filipinler'de etkili olan Tembin tayfununda 200'den fazla kişi yaşamını yitirdi.

2018- Endonezya'da Sunda Boğazı'nda Anak Krakatau Yanardağı'ndaki patlama sonucu meydana gelen tsunamide 430 kişi öldü.