Haftanın Tarihine Bakış

Birleşmiş Milletler Meclisi, İnsan Hakları Beyannamesi'ni kabul etti.

İnsan Hakları Evrensel Bildirisi, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu tarafından Haziran 1948'de hazırlandı ve birkaç değişiklik yapıldıktan sonra 10 Aralık 1948'de, BM Genel Kurulu'nun Paris'te yapılan oturumunda kabul edildi. Oylamada, Türkiye de "olumlu"oy veren ülkeler arasında yer aldı.

Bildirinin imzalandığı 10 Aralık, Dünya İnsan Hakları Günü olarak kutlanıyor.

-Belli başlı öteki olaylar

9 Aralık

1893- İstanbul'da günlerdir süren soğuk hava yüzünden Haliç dondu.

1917- Kudüs, İngiliz ordularının işgal etmesiyle Osmanlı Devleti'nin elinden çıktı.

1923- İstanbul'da, Ağa Han'ın Başbakan İsmet Paşa'ya gönderdiği mektubu yayımlayan gazeteciler tutuklandı.

1925- Yerli kumaştan elbise giyilmesi kanunu çıktı.

1926- Darülelhan'da (konservatuar) Türk müziği öğretimine son verildi.

1928- Latin harfleriyle ilk mezar taşı dikildi. Avukat Ali Kemal Bey, annesi Aliye Hanım'ın mezar taşını Latin harfleriyle yazdırdı.

1938- Başkent Ankara'nın yeni tren garı hizmete açıldı.

1945- Fenerbahçe, Yunanistan'ın Enosis takımını 5-1 yendi.

1949- Birleşmiş Milletler Kudüs'te yönetimi aldı.

1950- Harry Gold, II. Dünya Savaşı sırasında atom bombasının sırlarını Sovyetler Birliği'ne verdiği için 30 yıl hapisle cezalandırıldı.

1952- Tiyatro sanatçıları Ruhi Su, Ulvi Uraz, Aclan Sayılgan, Kemal Bekir Özmanav, Süheyl Terek tutuklandı. Sanatçıların Paris'te faaliyet gösteren "İleri Jön Türkler" örgütüyle ilişkileri olduğu iddia edildi.

1957- Kurtuluş Savaşı komutanlarından emekli Tümgeneral Ali İhsan Sabis öldü.

1987- Gazze Şeridi'ndeki Cebaliye mülteci kampına İsrail askerinin saldırısı ile "intifada"nın ilk şehitleri verildi.

1997- Soprano Zehra Yıldız beyin kanaması sonucu öldü.

1999- Düzce'nin il, Kaynaşlı ve Derince'nin ilçe yapılmasına ilişkin Kanun Hükmünde Kararname Resmi Gazete'de yayımlandı.

2003- Eski başbakan Mesut Yılmaz ile eski Devlet Bakanı Cumhur Ersümer hakkında Türkbank ihalesine fesat karıştırdıkları gerekçesiyle Meclis Soruşturması açıldı. Aynı gün eski Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Hüsamettin Özkan ve eski Devlet Bakanı Recep Önal ile eski Enerji ve Tabii Kaynaklar bakanları Cumhur Ersümer ve Zeki Çakan haklarında da farklı gerekçelerle Meclis soruşturmaları açıldı.

2004- STFA Grubunun kurucularından Fevzi Akkaya 97 yaşında vefat etti.

2007- Türk-İş'in 20. Genel Kurulunda genel başkanlığa son yönetimde genel sekreterlik görevini yürüten Mustafa Kumlu seçildi.

2007- "İktisadın duayeni" olarak tanınan Prof. Dr. Sabahattin Zaim 81 yaşında İstanbul'da tedavi gördüğü hastanede vefat etti.

10 Aralık

1774- Kazak isyanı önderi Pugaçev idam edildi.

1896- Alfred Nobel öldü.

1898- İspanyol-Amerikan savaşı sonrasında; Paris Barış Antlaşmasıyla Küba, İspanya'dan bağımsızlığını kazandı.

1901- İlk Nobel ödülleri verildi.

1918- Trabzon'da Faik Ahmet (Barutçu) tarafından çıkarılan "İstikbal" gazetesinin ilk sayısı çıktı.

1919- Kaptan Ross Smith, İngiltere'den Avustralya'ya uçan ilk insan oldu.

1923- Türkiye Cumhuriyeti ile Arnavutluk Hükümeti arasında Dostluk Antlaşması imzalandı.

1948- Birleşmiş Milletler Meclisi, İnsan Hakları Beyannamesi'ni kabul etti. Türkiye İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'ne kabul oyu verdi.

1948- Türkiye, BM Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) üyesi oldu.

1972- Besteci Hakkı Derman öldü.

1986- Türk asıllı Bulgar halterci Naim Süleymanov (Süleymanoğlu) Avustralya'da Türkiye'ye iltica etmek istediğini bildirdi.

1988- Türkiye'de ilk karaciğer nakli gerçekleştirildi. Ameliyatı, Hacettepe Üniversitesinden Prof. Dr. Mehmet Haberal yaptı. Bursalı Ahmet Aktaş'ın karaciğeri, korneaları ve böbrekleri beş hastaya nakledildi.

1994- FKÖ lideri Yaser Arafat, Şimon Peres ve İzak Rabin, Nobel Barış Ödülü aldı.

2000- İsveç'teki Avrupa Kros Şampiyonası'nda Türkiye genç bayanlarda takımda gümüş, aynı kategoride Elvan Can ile tarihinde ilk kez bronz madalya kazandı.

2006- Şili'de 1973 yılındaki kanlı darbeden sonra ülkeyi 1990'a kadar yöneten diktatör Augusto Pinochet, kalp krizi geçirdikten bir hafta sonra öldü. Pinochet, 91 yaşındaydı. Eski diktatör için 12 Aralıkta askeri cenaze töreni düzenlendi.

2008- Çeçenistan ordusunda bir dönem binbaşı rütbesiyle görev yaptığı belirtilen İslam Canibekov, Ümraniye'deki evinin önünde silahla öldürüldü.

2009- Bursa'nın Mustafakemalpaşa ilçesindeki bir maden ocağında meydana gelen grizu patlamasında 19 işçi hayatını kaybetti.

2011- Cumhurbaşkanı Gül, YÖK Başkanlığına İstanbul Şehir Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Gökhan Çetinsaya'yı atadı.

11 Aralık

1843- Verem ve kolera hastalıklarını keşfeden Alman doktor Robert Koch doğdu.

1930- Bank of the United States, ekonomik kriz nedeniyle kapılarını kapattı.

1936- İngiltere Kralı VIII. Edward, sevgilisi Madam Simpson uğruna tahtını terk etti. Üç ay önce 4-6 Eylülde İstanbul'a gelen VIII. Edward, Atatürk'ün konuğu olmuştu.

1938- Sivas- Erzincan demiryolu açıldı.

1942- Çorum'da 5.9 büyüklüğündeki depremde 25 kişi öldü, 589 ev yıkıldı.

1951- Kurtuluş Savaşı komutanlarından Orgeneral Mustafa Muğlalı öldü.

1953- Hürriyet gazetesinin kurucusu Sedat Simavi İstanbul'da hayatını kaybetti.

1962- MGK Genel Sekreterliği kuruldu.

1967- Gazeteci ve siyaset adamı Asım US İstanbul'da öldü.

1975- Yazar Hüseyin Nihal Atsız 70 yaşında İstanbul'da yaşamını yitirdi.

1987- Sinema ve tiyatro sanatçısı Adile Naşit 57 yaşında öldü.

1993- Türkiye'nin Bağdat Büyükelçiliği İdare Ataşesi Çağlar Yücel aracında uğradığı silahlı saldırı sonucu hayatını kaybetti.

2007- Vakko'nun kurucusu iş adamı Vitali Hakko 94 yaşında İstanbul'da vefat etti.

2009- Anayasa Mahkemesi, Demokratik Toplum Partisi'nin (DTP) "Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne aykırı nitelikteki fiillerin işlendiği bir odak haline geldiği" gerekçesiyle kapatılmasına karar verdi. Genel başkan Ahmet Türk ile Aysel Tuğluk'un milletvekilliği düşürüldü. DTP'li 19 ve bir bağımsız milletvekili (Ufuk Uras) 24 Aralık'ta Barış ve Demokrasi Partisi'ne katıldı.

2010- Anayasa değişikliği kapsamında HSYK'yı yenide yapılandıran tasarı yasalaştı.

2010- İstiklal Marşı'nın, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında korunan mali hakların konusunu oluşturamayacağına ilişkin Bakanlar Kurulu kararı Resmi Gazete'de yayımlandı.

2012- Filistin Devlet Başkanı Mahmut Abbas, ülkesinin BM'de "üye olmayan gözlemci devlet" statüsünü kazanmasının ardından ilk resmi yurt dışı ziyaretini Türkiye'ye gerçekleştirdi.

12 Aralık

1900- Norveçli Johann Waaler, "kağıt tutacağı"nın (ataş) patentini aldı.

1901- İtalyan mucit Guglielmo Marconi, telsiz telgraf sistemini geliştirdi ve İngiltere'den Atlantik aşırı ilk mesajını gönderdi.

1923- TBMM, 15 Mayıs 1919 ile 1 Kasım 1923 arasında üstün hizmet gösterenlere İstiklal Madalyası verilmesini kararlaştırdı.

1940- Salvador gemisi Silivri önlerinde battı. Bulgaristan'dan Filistin'e gittiği açıklanan gemideki 352 Musevi yolcunun 230'u boğularak öldü.

1949- TBMM, Türkiye'nin Avrupa Konseyine katılmasını onayladı.

1966- Yönetmen Metin Erksan'ın Fakir Baykurt'un romanından sinemaya uyarladığı "Yılanların Öcü" adlı film, Tunus'ta düzenlenen Kartaca Film Festivali'nde altın madalya kazandı.

1988- Ressam Zeki Faik Sezer 83 yaşında öldü.

1991- Endonezya'daki depremde 1500 kişi öldü.

2000- Etiyopya ile Eritre arasında iki yıl süren savaşa son veren barış anlaşması Cezayir'de imzalandı.

2003- Azerbaycan'ın eski Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev, tedavi gördüğü ABD'de vefat etti.

2004- Fatih Akın'ın filmi "Duvara Karşı" Avrupa Sinema Akademisince verilen 2004 Avrupa En İyi Film Ödülü'nü kazandı.

2008- Eski Rum yönetimi lideri Tasos Papadopulos akciğer kanserine yenik düştü. Papadopulos'un cenaze töreni 15 Aralık'ta yapıldı.

2010- Türk Halk Müziği sanatçısı Abdurrahman Kızılay 60 yaşında vefat etti.

2012- Adli Tıp Kurumu, 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın ölümüyle ilgili raporunu tamamladı ve Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı'na gönderdi.

13 Aralık

1522- Kanuni, Rodos'un teslimini istedi.

1754- Sultan I. Mahmud öldü.

1789- Fransa'da Ulusal Muhafız Birliği (National Guard) kuruldu.

1914- Mesudiye zırhlısı, Çanakkale'de bir İngiliz denizaltısı tarafından batırıldı.

1943- İkinci Basın Kongresi Ankara'da toplandı.

1945- Filarmoni Derneği İstanbul'da ilk konserini verdi.

1949- İsrail Kudüs'ü başkent ilan etti. Arap-İsrail Savaşı'ndan sonra, Eski Kent ve Doğu Kudüs Ürdün'de, Batı Kudüs de İsrail'de kaldı. Kent, BM kararlarına göre "uluslararası kent" ilan edilmişti.

1957- İran'da deprem: 2 bin kişi öldü.

1960- Fransa Cumhurbaşkanı Charles de Gaulle'ün Cezayir ziyareti olaylı geçti. Fransız milliyetçilerinin çıkardığı olaylarda 123 kişi öldü.

1974- Anadolu Ajansı TAŞ'nin kurucuları (1925) arasında ve ilk yönetim kurulunda üye olarak yer alan; romancı, gazeteci, siyaset adamı Yakup Kadri Karaosmanoğlu, AA Yönetim Kurulu Başkanlığı'nı yürütürken, Ankara'da 85 yaşında vefat etti.

1977- Öykücü ve romancı Oğuz Atay İstanbul'da 43 yaşında öldü.

1979- Şair ve yazar Behçet Necatigil 63 yaşında İstanbul'da hayatını kaybetti.

1995- Avrupa Parlamentosu, Türkiye ile imzalanan Gümrük Birliği anlaşmasını onayladı.

1998- İtalya'da düzenlenen 5. Avrupa Kros Şampiyonası'nda Türk Genç Bayan Milli Takımı şampiyon oldu.

14 Aralık

1503- Fransız astrolog ve fizikçi Nostradamus (Michel de Nostredame) doğdu.

1799- ABD'nin kurucusu ve ilk başkanı George Washington öldü.

1900- Bilim adamı Max Planck, kuantum teorisini Berlin Fizik Birliğinde sundu.

1911- Güney Kutbu'nu keşfetmek için bir yıl boyunca hazırlıklar yapan Norveçli kaşif Ronald Amundsen bu bölgeye ulaştı.

1939- Sovyetler Birliği, Milletler Cemiyeti üyeliğinden çıkarıldı.

1967- Yunanistan Kralı Konstantin'in cuntaya karşı darbe girişimi başarısız oldu. Albaylar Cuntası iktidarı sürdü. Kral ülkesini terk etmek zorunda kaldı.

1981- İsrail, Suriye kontrolündeki Golan Tepeleri'ni ilhak etti. İsrail parlamentosu, Golan Tepeleri'nin ilhakını bir günde onayladı.

1989- Şili'de ilk demokratik seçimler yapıldı.

1995- Bosna'da barış için anlaşmaya varıldı.

2002- Çankırı'da Vali Ayhan Çevik'e bombalı saldırıya karışmaktan aranan terör örgütü TKP-ML-TİKKO üyesi Selma Korkut, Sivas'ta emniyet güçlerine teslim oldu.

2002- DYP 7. Olağan Büyük Kongresi'nde, Elazığ Milletvekili Mehmet Ağar Genel Başkan seçildi.

2003- Bestekar udi İrfan Özbakır öldü.

2003- Devrik Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin, doğum yeri Tikrit'e 20 kilometre uzaklıktaki El Dor kasabasında bir sığınakta ABD birliklerince yakalandı.

2004- İstanbul'da G-MALL Kültür ve Alışveriş Merkezi'ndeki "Büyü" filminin galasında, sinemada çıkan yangında 164 kişi dumandan etkilendi, üç kişide yanıklar oluştu.

2005- Kuş gribi vakalarının ardından 14 Ekim'de yasaklanan kanatlı yaban hayvanlarının avı serbest bırakıldı.

2008- Iraklı gazeteci Muntazır El Zeydi, Irak'a sürpriz ziyarette bulunan ABD Başkanı George W. Bush'a Irak Başbakanı Nuri El Maliki ile düzenlediği basın toplantısı sırasında ayakkabılarını fırlattı. Hedefi tutturamayan El Zeydi, konuk devlet başkanına hakaret ve saldırıdan üç yıl hapisle cezalandırıldı. Temyiz mahkemesince cezası dokuz aya indirilen El Zeydi 15 Eylül 2009'da serbest kaldı.

2010- ABD'nin Afganistan ve Pakistan Özel Temsilcisi Richard Holbrooke öldü.

2012- ABD'nin Connecticut eyaletindeki Newtown kentinde 20 yaşındaki Adam Lanza, annesini öldürdükten sonra Sandy Hook İlkokulu'nu bastı. Öğrencilerin ve okul personelinin üzerine ateş açan Lanza, 20'si çocuk 26 kişiyi katletti. Lanza daha sonra tüfeğiyle intihar etti.

15 Aralık

1574- II. Sultan Selim öldü.

1840- Napolyon Bonapart'ın kalıntıları St. Helene Adası'ndan Paris'e getirilerek Invalides'e gömüldü.

1890- Amerikan yerli kabilelerinden Titan Dakotalarının şefi "Oturan Boğa" (Tatanka İyotake), ABD'nin harekete geçirdiği yerel polis ve askerler tarafından öldürüldü.

1934- Bingöl'de 4,9 büyüklüğündeki depremde 12 kişi öldü.

1936- Ankara'da 19 Mayıs Stadyumu Başbakan İsmet İnönü'nün söylevi ile açıldı.

1948- Fransa ilk nükleer reaktörün kuruluş çalışmalarına başladı.

1948- TBMM'de Sivas Kongresi'ne Seçilen Temsil Heyeti Üyeleriyle TBMM'nin Birinci Döneminde Bulunan Üyelere Vatani Hizmet Tertibinden Aylık Bağlanması Hakkında Kanun kabul edildi.

1954- Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı kuruldu.

1957- Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, Yunanistan'ın Kıbrıs tezini reddetti.

1960- Erzurum'da radyo istasyonu açıldı.

1986- Olimpiyat şampiyonu halterci Naim Süleymanoğlu, Türk vatandaşı oldu.

1987- Cumhuriyet tarihinde dolar, resmen ilk kez dört haneli rakama ulaştı. Merkez Bankası Amerikan Doları'nın satış kurunu 1.300 liraya yükseltti.

1992- TRT'nin kurucularından ve ilk Genel Müdürü Adnan Öztrak öldü.

2000- Afyonkarahisar ve çevresinde büyüklüğü 5,8 olan depremde altı kişi öldü, 42 kişi yaralandı.

2004- Şair ve yazar Şükran Kurdakul 77 yaşında İstanbul'da öldü.

2006- II. Dünya Savaşı'nda yenilgiye uğrayan Japonya'nın 1945'ten sonra ilk kez resmen savunma bakanlığı oldu.

2011- ABD Savunma Bakanı Leon Panetta, Bağdat'taki en büyük Amerikan üssünde yapılan törende 2003'ten bu yana devam eden Irak savaşının bittiğini ilan etti. - Ankara