"İnsan, muhabbeti muhabbet ehlinden öğrenir"

Prof. Dr. Sadettin Ökten, I·slam medeniyet tasavvurunda muhabbetin önemine değinerek, "I·nsan, muhabbeti muhabbet ehlinden o¨gˆrenir. Bu o¨gˆrenme zihni bir o¨gˆrenme degˆildir. Muhabbet ehlinin terbiyesinden gec¸en, onunla ortak bir hayatı en azından bir mu¨ddet ic¸in birlikte yas¸ayan insan, muhabbet dedigˆimiz o manevi hazzı agˆır agˆır deneyimlemeye bas¸lar." dedi.

Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi (FSMVÜ) ve Malezya Uluslararası İslam Üniversitesi (IIUM) iş birliğiyle düzenlenen "2. Uluslararası İslami Mimari Mirası Konferansı" (ISL@H 2019), İslami mimari alanında çalışan farklı ülkelerden uzmanları konuk ediyor.

FSMVÜ Topkapı Yerleşkesi'nde iki gün sürecek olan konferansa katılan Ökten, "İslam Medeniyet Tasavvurunda Sanat Eseri Üzerine Bir Deneme" başlıklı konuşma yaptı.

Sadettin Ökten, bireyin hayatta kars¸ılas¸tıgˆı nesne ve olguların her zaman iki boyutu olduğunun altını çizerek, şu bilgileri verdi:

"Bunlardan biri is¸levsel boyut, digˆeri ise simgesel boyuttur. I·s¸levsel boyut, isminden de anlas¸ılacagˆı u¨zere is¸e yarayan bir meseleyi c¸o¨zen, hayatı kolaylas¸tıran bir hususa delalet eder. Simgesel boyut ise aklın o¨tesinde yer alan duygusal alanımıza hitap eder. Her nesne ya da eylemde her iki boyut da birlikte bulunur."

İs¸levsel bir nesne ya da eylemin zihnen kolayca anlas¸ılıp kus¸atılabildiğine işaret eden Ökten, buna karşılık simgesel boyutu agˆır basan sanat eserinin ise zihnen kus¸atılamadığına vurgu yaptı.

Prof. Dr. Ökten, tahlil ic¸in insanın ic¸ dünyasında u¨c¸ alanın bulunduğunu dile getirerek, "Bunlar ic¸gu¨du¨, akıl ve duygu alanlarıdır. Bunları birbirinden ayırmak imkansıza yakın bir zorluk ic¸eriyor. Ancak s¸unu so¨ylemek mu¨mku¨ndu¨r ki insan egˆitilebilen, daha dogˆrusu egˆitilmesi gerekli olan bir mahluktur. Burada o¨nemli olan bu egˆitimin hangi esaslara ve kıstaslara go¨re verilecegˆidir." ifadelerini kullandı.

C¸agˆımızda evrensel olma iddiası tas¸ıyan iki bu¨yu¨k medeniyet tasavvuru olduğunu dile getiren Ökten, bunlardan birinin modernite digˆerinin ise I·slam medeniyet tasavvuru olduğunu aktararak, şöyle konuştu:

"I·slam medeniyet tasavvurunda ic¸gu¨du¨ kurallarla, akıl bilgiyle, duygu da sevgi veya daha dogˆru bir tabirle muhabbetle egˆitilir. Konumuz sanat eserinin hitap ettigˆi duygu alanı oldugˆu ic¸in I·slam medeniyet tasavvurunda bu alanın mu¨rebbisini 'muhabbet' olarak gu¨ndeme getirmemiz gerekiyor. I·nsan, muhabbeti muhabbet ehlinden o¨gˆrenir. Bu o¨gˆrenme zihni bir o¨gˆrenme degˆildir. Muhabbet ehlinin terbiyesinden gec¸en, onunla ortak bir hayatı en azından bir mu¨ddet ic¸in birlikte yas¸ayan insan, muhabbet dedigˆimiz o manevi hazzı agˆır agˆır deneyimlemeye bas¸lar."

Sadettin Ökten, so¨zu¨nu¨ ettigˆi muhabbet ve nasihatin bir mu¨rs¸idi kamilin tahtı terbiyesi altında gerc¸ekleştiğini söyleyerek, "I·slam medeniyet tasavvuruna mensup bir sanatkar, bas¸langıc¸ta zanaat safhasından gec¸tikten sonra gerc¸ek manada sanat eseri ortaya koymak niyetinde ve nasibindeyse, mutlaka kalbini temizlemek zorundadır. Bu sayede oraya Allah'ın ilahi gu¨zelligˆinin tecelli ettigˆi cemal bahc¸elerinden yansımalar du¨s¸er. Sanatkar sahip oldugˆu yetenekle bu ilahi lu¨tufları fiziki alemde ortaya koydugˆu eserlerle bu¨tu¨n insanlara sunmak go¨revini u¨stlenmis¸tir." dedi.

Sanat eserinin sihrinin ve cazibesinin sanatc¸ının duygu du¨nyasının zenginles¸mesinden, arınmasından ve durulas¸masından kaynaklandığını belirten Ökten, şöyle devam etti:

"Sanatkarın safiyet kesbederek cemal tecellilerine mazhar olan ic¸ du¨nyası, onun yine ilahi bir lu¨tuf olan yetenegˆi sayesinde I·slam sanatına ait sanat eseri haline gelir. Bu esere muhatap olan herkes eserin simgesel yani duygu du¨nyasına hitap eden boyutundan etkilenir. Eserin sihri ve cazibesi, cemal tecellilerinin go¨ru¨lu¨r hale gelmesinden bas¸ka bir s¸ey degˆildir. Kanaatime go¨re I·slam sanatının o¨zu¨ ve I·slam medeniyet tasavvuruna mensup sanatkarın o¨zgu¨n kimligˆi de buradan gelmektedir." diye konuştu.

Türkiye, Malezya, Endonezya, İtalya, Bosna Hersek, Kosova, Ürdün ve Cezayir'den katılımcıların yer aldığı ISL@H 2019'a katılanlar, yarın tarihi yarımada gezisi ve Boğaz turuna katılacak.